Günümüzde artan genç nüfusla birlikte, işe alımlarda ciddi bir rekabet söz konusu olmaktadır. İş ilanlarına gerekli şartları sağlayan nitelikli çok sayıda aday başvurmaktadır. Şirketler, bu aday havuzu içerisinden seçim yaparken, adaylarla mülakat adı verilen görüşmeler yapmakta ve genelde bu görüşmeler aday seçiminde nihai kararın verilmesinde ana etken olmaktadırlar. Bu durumda, gerçekten çok nitelikli bir aday, mülakat sürecinde yaptığı bazı hatalardan dolayı, başvurduğu pozisyona kabul edilmeyebilmektedir. Dolayısıyla, iş başvurusu yapan kişilerin, mülakat sürecinde nelere dikkat etmeleri gerektiğini bilmeleri ve buna uygun davranmaları, işe alım sürecinde diğer adayların önüne geçmelerini sağlayacaktır. Mülakatlarda aşağıda sıralanan konulara dikkat etmek sürecin başarıyla sonuçlanması adına katkı sağlayacaktır:
1. Mülakata vaktinde gitmek: Çağrıldığımız iş görüşmesine geç gitmek yapılabilecek en ciddi hatalardan birisidir. Genellikle iş görüşmesine katılacak olan şirket yetkililerinin dolu bir programı olmaktadır ve görüşmeye geç gitmek bize ayrılan sürenin azalmasına, dolayısıyla kendimizi tam olarak anlatamamamıza yol açabilecektir. Bu sebeple çağrıldığımız iş görüşmesine giderken, olabilecek her türlü aksiliği göz önüne alarak, ortalama varış süresinin en az %50’si kadar bir süre önceden yola çıkmak iyi bir yöntem olacaktır. Örneğin gideceğimiz görüşme yeri evimize 30 dk kadar bir mesafedeyse, yola en az 45 dk önce çıkmak doğru bir hareket tarzı olacaktır.
2. Giyim şeklini doğru belirlemek: Başvurduğumuz firmanın çalışanları günlük giyimlerinde spor veya casual olarak tabir edilen giyimle işe gidiyor olsalar da, iş görüşmesine katılacak olan firma yetkililerinin daha resmi bir giyim tarzı sergiliyor olması muhtemeldir. Bu sebeple, mülakata takım elbise ile gitmek doğru bir tercih olacaktır. Eğer konuya ilişkin emin olamıyorsak, iş görüşmesi için çağrı yapıldığında giyim şeklinde ilişkin soru sorabiliriz.
3. Mülakatta sorulara çok uzun cevaplar vermek: İş görüşmesi esnasında bize yöneltilen sorulara çok uzun cevaplar verir ve görüşmeyi adeta bizim yaptığımız bir monoloğa çevirirsek, işe alınma şansımızı ciddi şekilde düşürmüş oluruz. Bu sebeple, sorulan sorulara genel kural olarak en fazla 2 dk. sürecek bir cevap vermeliyiz. Görüşmeyi gerçekleştiren kişiler, konuya ilişkin açık olmayan bir durum olması durumunda zaten ek sorular soracaklardır.
4. Sorulara çok kısa cevaplar vermek: Bir önceki maddede belirttiğimiz üzere sorulara çok uzun cevap vermek gibi sorulara çok kısa cevaplar vermek de mülakatta yapılmaması gereken bir davranıştır. Örneğin, “şirketimizin adresini bulurken zorlandınız mı?” gibi yöneltilen bir giriş sorusuna sadece “hayır” diye cevap vermek uygun bir yaklaşım olmayacaktır. Bir veya iki cümleden oluşan kısa bir cevap vermek en doğru yaklaşım olacaktır.
5. Mülakatta işe/firmaya ilişkin soru sormamak: Genellikle mülakatların sonunda görüşmeciler adaya, işe veya firmaya ilişkin bir soruları olup olmadığını sorarlar. Bu soruya cevap olarak hiçbir sorum yok demek, yapılan yanlış davranışlardan biridir. Bu tarz bir cevap, mülakatı yapan kişilerde, adayın işi gerçekten istemediği veya iş ile ilgilenmediği izlenimini uyandırmaktadır. Bu sebeple, böyle bir soru geldiğinde, iş veya firma ile ilgili en azından iki veya üç soru sormak uygun olacaktır.
6. Ücret konusunu çok erken konuşmak: İnsanlar geçimlerini sağlamak ve para kazanmak amacıyla çalışmaktadırlar. Yaptığımız işi sevmemiz de oldukça önemli bir husustur, ancak çalışırken hemen hemen herkesin temel amacı para kazanmaktır. Ancak iş görüşmelerinde adayların mülakatın hemen başlarında ücret ve yan haklara ilişkin konuşmaya başlaması hoş karşılanmamaktadır. Dolayısıyla görüşmeyi yapanlar tarafından soru sorulmadıkça, ücret ve yan haklara ilişkin konuşmak uygun olmayacaktır. Özellikle birden fazla aşamalı mülakata girecek isek, en son görüşmeye kadar ücret konusunu gündeme getirmemek en doğru yaklaşım olacaktır.
7. Mülakatta sinirlenmek: Mülakat sürecinde, güç ve yönetim mülakatı yapan kişilerdedir. Bu sebeple adayların bu noktayı bilmesi ve anlaması önemlidir. Sorulan sorular bize garip veya anlamsız gelse bile, sinirlenerek cevap vermemeliyiz. Sorulan sorulara, sakin bir şekilde cevap vermeliyiz. Bazı mülakatlarda, görüşmeyi yapan kişiler adayın sakin bir karakterde olup olmadığını anlamak üzere özellikle adayı sinirlendirebilecek yaklaşımlar sergileyebilmektedirler. Bu durumunda farkında olmalı ve sakinliğimizi muhafaza etmeliyiz.
8. Görüşmeye güzel bir başlangıç yapmak: İlk izlenim her zaman önemlidir. Bu sebeple mülakatın ilk dakikalarında yapacağımız doğru hareketler görüşmenin devamı ve olumlu sonuçlanması için gereklidir. Öncelikle görüşme odasına girerken güler yüzlü olmalıyız ve görüşme ekibine uygun bir şekilde “merhaba” demeliyiz. Konuşurken göz kontağını uygun şekilde kurmalıyız. Görüşmeye başlamadan şirkete veya görüşmenin yapıldığı yere ilişkin gözümüze çarpan olumlu bir noktayı dile getirmek doğru bir yaklaşım olacaktır. Örneğin, “şirketinizin binası oldukça güzelmiş” gibi bir giriş uygun olabilir. Böylece görüşmecilere, olumlu bir kişi olduğumuz izlenimini verebiliriz.
Bu yazıda, iş görüşmelerinde adayların dikkat etmesi gereken bazı noktaları belirtmeye çalıştık. Günümüzün rekabetçi ortamında, her ne kadar iyi eğitim almış ve değişik becerilere sahip olsak da mülakat sürecinde doğru yaklaşımlar sağlamamak sebebiyle, gerçekten hak ettiğimiz bir işe alınmayabiliriz. Bu sebeple, mülakat sürecinde bu yazıda sıralanan hususlara dikkat etmek kendimize uygun ve istediğimiz bir işe girebilmemizde bizlere yardımcı olacaktır.
Kaynakça:
“Answering tough interview questions”, Rob Yeung, Wiley Publishing, 2006
Yazar:Mehmet Umut Pişken