Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Mutfağımızdaki Porselenlerin Yapım Süreci ve Tarihçesi

0 851

5377_dantel_mine_breakfast_setPorselen; genellikle beyaz, aşırı camlaştırılmış, inceltilince yarı saydamlaşan, çoğunlukla renksiz ve saydam bir sırla kaplı, su sızdırmayan, kuvvetli bazlar ve hidroflorik asit dışındaki maddelerden fazla etkilenmeyen, bir çeşit toprak hamurundan yapılan eşyalar olarak bilinirler. Porselen, 2-3 mm’e kadar yarı saydamdır. Yoğunluğu 2.20’nin üstünde, suyu emme özelliğiyse 0.5’in altındadır. Özlü bir madde olan porselen hamurunda, pekiştirici olarak kuvars ya da çakmaktaşı eritici olarak da feldispat, kalsiyum fosfat ya da yapay bir frit kullanılır.

Porselen seramikçilikte, pişirilmesi için gerekli olan ısı derecesine göre iki çeşide ayrılmaktadır. Buna göre pişirilmesi için 1400�C ısı gerektiren porselene sert porselen, pişirilmesi için 1200�C ısı gerektiren porselene sert porselen, pişirilmesi için 1200�C ısı gerektiren porselense yumuşak porselen olarak adlandırılmaktadır.

Geriye dönüp, Porselenin Tarihine bakacak olursak;

Porselen İlk kez yeşim taşını taklit etmek isteyen Çinlilerce yapıldı. Uzun süre yapım tekniği Çinlilerce saklı tutulan Avrupaya Marko Poloca götürüldü. Çin porselenleri, bu dönemde Avrupalı için paha biçilmez bir değere sahip oldu. Avrupada porselen yapımına ilişkin ilk denemeler 15.yy başlarına rastlamaktadır. İlk kez 1470te Venedikte Camillo da Urbinoca yumuşak porselen yapımı gerçekleştirildi. Hamurunda, hamura yağlımsı özelliği kazandıran kaolin maddesinin yerine kil kullanılması nedeniyle değeri sert porselene oranla daha düşük olan bu porselen türü 18.yy başına kadar Avrupada üretilen tek porselen çeşididir. Sert porselenin Avrupadaki üretimiyse ilk kez 18.yy başlarında kaolin kullanılarak porselen işleyen litofani tekniği bulundu. Avrupada çeşitli ülkelerin bazı kentleri, porselen üretiminin önemli merkezleri durumuna geldi. Bunlardan Fransız atölyesi porselenleriyle Almanyada yapılan Saksonya Porselenlerinin ünü günümüzde de sürmektedir. 19.yy’dan başlayarak atölye sınırlarını aşan ve önemli bir sanayi kolu durumuna gelen porselen yapımı, teknolojideki ilerlemelere koşut olarak hem hız hemde kalite açısından önemli bir gelişme gösterdi.

5377_porselen

Yapım aşamasında;

Porselenin hammaddesini oluşturan kaolin, kil, feldispat, kuarst önce yıkanıp temizlenerek öğütülür. Bundan sonra elde edilen bu homojen karışıma su emdirilerek yumuşak bir bulamaç hazırlanır.Özel işlemlerden geçirilerek camcı macunu kıvamına getirilen bu bulamaç, yapılacak eşyanın cinsine göre kesilip kalıplarda biçimlendirildikten sonra yavaş yavaş kurutularak fırınlanır. Fırınlamada ısı derecesi porselenin türüne göre, değişmektedir. İlk fırınlamadan sonra, kalıplardan çıkarılan ve henüz gözenekli bir yapıya sahip olan porselen kalıp hataları düzeltildikten sonra parlaklık kazanması ve su geçirmemesi için sırlanarak yeniden fırınlanır. Süsleme işlemi yumuşak porselenlerde birinci, sert porselenlerde ikinci fırınlama işleminden sonra yapılır. Bu nedenle sert porselenler üçüncü bir fırınlamayı gerektirir.

Çağlarboyu değerini koruyan porselenin Türkiyedeki geçmişi oldukça eskidir. 16 ve 19.yy arasında Ortadoğunun en iyi porselenlerinin İznikte yapıldığı bilinmektedir. Porselen sanayinin Türkiyedeki gelişimi ise 1892de Yıldız Porselen Sanayi’nin kurulmasıyla başladı, 1962’de Sümerbank Yıldız Porselen adını alan bu kuruluş, çalışmalarını günümüzde de sürdürmektedir. Bundan başka Tuzlada kurulan İstanbul Porselen Sanayi 1963’te, Sümerbank Yarımca Porselen Seramik ve Çini Sanayi 1968de üretime geçti. Bu fabrikaların üretime başlamasından sonra ülkenin porselen gereksinmesi büyük ölçüde yurt içi üretimle karşılanabilmekte hatta son yıllarda dış satıma da gidilmektedir. En alttaki çizelgeden de bir parça porselen ihracat durumunu inceleyebiliriz.

Kaynakça:
http://kimyabilim.com/seramik-ve-porselen-nedir-hammaddesi-nerelerde-kullanir.html/

Yazar:Ceylan Gençay

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku