Tarihin her döneminde mutfaklarımızın vazgeçilmezi olmuştur nane. Şifa ve lezzet kaynağı olan nane, ilk olarak Sümerler tarafından yemeklerinin lezzetini artırmak için kullanılmış.
Mısır’da nezlenin en etkili çaresi olarak bilinir. Mezopotamya’da ise tarçın, mersin ağacı, armut, söğüt, köknar ve incir gibi birçok bitki ile karıştırılarak toz halinde kullanılmış. Hititler naneyi tohumunu ve diğer kısımlarını ilaç olarak kullanmışlardır. Eski Yunanistan’da yorgunluğu gidermek için banyo suyuna birkaç dal nane yaprağı atılırmış, dallarından ise taç yapılıp güzel koku vermesi için gelinlerin başına takılırmış.
Bir tutamı bin derde deva olan nane, her toprak türünde kolayca yetişebilen bir baharat çeşididir. Ülkemizin her yerinde üretilen nane, fülfül veya yarpuz gibi adlarla da bilinir. Bu mucizevî bitki lezzeti ve kokusunun yanı sıra antiseptik özelliği ile soğuk algınlığında, direnç kazanmada, gaz gidermede ve ishale karşı etkilidir. Sinek ve böcek kovucu özelliği olan nane aynı zamanda balgam söktürmeye de iyi gelir.
İlaç yapımında, sakızlarda, esans ve şurup yapımında, şekerlemelerde, diş macunlarında ve yemeklerde kullanılan vazgeçilmez bir bitkidir. Türkiye ile özdeşlemiş bir bitki olan nanenin, dünya çapında yararlı bilgilerin tüketimi ile ilgili yapılan bir araştırmada Türkiye’de aile başına 350 gr. kuru nane kullanıldığı açıklanmıştır. Bu orana göre ülkemiz nane tüketiminde dünyada ilk sıralardadır.
Nanenin Faydaları
– Hazmı kolaylaştırır, idrar ve gaz söktürür.
– Karaciğer yetersizliğini giderir, safra akışını düzenler.
– Mide ağrılarını keser, bağırsak spazmını giderir.
– Astım, bronşit, öksürük, grip ve soğuk algınlığına faydalıdır, nefes almayı kolaylaştırır.
– Sinirleri güçlendirir, heyecan ve korkuyu yatıştırır.
– Kusmayı önler.
– Migren, uykusuzluk, baş dönmeleri, el ayak titremesi, dil tutukluğu felç gibi hastalıklara faydalıdır.
– Kalbi kuvvetlendirerek sinirsel kalp çarpıntılarının önüne geçer.
– Anne sütünü artırır.
– Aybaşı kanamalarının muntazam ve ağrısız olmasını sağlar.
– Bağırsak solucanlarının düşürülmesine yardımcı olur.
* Mide ülseri ve gastriti olanlar fazla kullanmamalıdır.
Yüzyıllardır tansiyon, siyatik, karın ağrısı, kalın bağırsak iltihabı, mide ekşimesi, nefes darlığı, soğuk algınlığı, baş dönmesi, kalp yetersizliği ve karaciğer bozukluğu gibi hastalıklarda ilaç olarak kullanılıyor.
İşte birçok hastalığın tedavisi için nane ile hazırlanan formüllerden bazıları:
Mide Ekşimesi: Bir litre suyun içine bir avuç anason tohumu, bir tutam lavanta çiçeği ve bir avuç nane eklenir ve demlenerek 2-3 gün süreyle sabah akşam birer fincan içilir.
Nefes Darlığı: Birer avuç akdiken, lavanta çiçeği, oğul otu, ökse otu, portakal çiçeği ve nane iki litre suda kaynatılarak demlenir. Günde 2-3 fincan içilir. Ayrıca gün boyu sakız gibi nane çiğnemek de faydalıdır.
Baş Dönmesi: Yarım avuç papatya, birer avuç akdiken, lavanta çiçeği, nane ve adaçayı iki litre su içinde kaynatılır ve günde 1-2 fincan içilir.
Kalp Hastalıkları: Uyarıcı, kan temizleyici ve idrar söktürücü olarak bir tutam nane cezvede demlenir ve içilir.
Karaciğer Hastalıkları: Anason, rezene, fesleğen, nane, biberiye ve maydanoz birer tutam karıştırılarak bir litre suda demlenir ve yemeklerden sonra birer bardak içilir.
Nane-Limon Çayı: En az bir, en fazla iki tatlı kaşığı kurutulmuş ve ufalanmış nane, bir bardak suyla birlikte cezveye konur. Yıkayıp temizlediğiniz limonun en fazla yarısı veya en az çeyreği dilim dilim kesilir ve cezveye konur, kaynamaya başladıktan sonra 1-2 dakika daha kaynatılır. Ve çay süzgecinden geçirilerek bir fincana doldurulur. Şeker veya tatlandırıcı ile sıcak sıcak çay gibi içilir. Afiyet, şifa olsun.
Yazar: Sündüz Uslu