Tatlı, parlak renkli turunçgiller, kış günlerinde birer güneş gibi doğarlar. Ama turunçgiller sadece lezzetli ve tatlı olmamakla birlikte aynı zamanda sağlık için de tüketilmelidirler.
Bu meyve sınıfı, limon, mandalina, portakal ve greyfurtun yanı sıra daha birçok çeşidi içerir. Bağışıklığı arttırmaktan kanserle savaşmaya kadar bir sürü faydaları vardır.
Turunçgil Meyveleri Nedir?
Narenciye meyveleri çiçekli ağaçlar üzerinde büyümektedir. Bunlar, sulu kısımları kaplayan ince deriden oluşmuş kabuklu ve beyaz bir çukur ile karakterize edilmiş meyvelerdir.
Avustralya, Yeni Gine ve Güneydoğu Asya anavatanlarıdır.,Günümüzde, tüm dünyada tropikal ve subtropik iklimlerde yetiştirilmektedir. Büyük üretim merkezleri arasında İspanya, Brezilya, Çin, ABD, Meksika ve Hindistan bulunmaktadır. İlginç bir şekilde, tüm turunçgillerin yaklaşık üçte biri meyve suyu yapılmak için kullanılır.
Yıl boyunca her türlü turunçgilleri bulabilmek mümkündür. Kuzey Yarımküre’de portakallar ve greyfurtlar için en yoğun sezon aralık-nisan ayları arasındadır.
İşte bazı popüler narenciye çeşitleri:
Tatlı portakallar: Kan portakalı, Washington portakalı.
Mandalina: Sulu mandalina.
Greyfurt: Beyaz, yakut kırmızı.
Limon: Meyer.
Bu meyveleri beslenmenize eklemek sağlık açısından çok faydalıdır.
1. Vitaminler ve Bitki Bileşikleri Yönünden Zenginler.
Narenciye meyveleri mükemmel bir C vitamini kaynağıdır. Bağışıklık sistemini güçlendiren ve cildinizi pürüzsüz ve elastik tutan bir besin maddesidir. Aslında, sadece bir portakal bir gün içinde ihtiyacınız olan tüm C vitamini içermektedir.
Narenciye meyvelerinin içeriğinde B vitaminleri, potasyum, fosfor, magnezyum ve bakır da dahil olmak üzere vücudun düzgün çalışmasını gerektiren diğer vitamin ve mineraller de vardır. Ek olarak, antioksidan etkiler de dahil olmak üzere çeşitli sağlık yararları olan bitki bileşikleri açısından zengindirler.
Bu bileşikler arasında 60’dan fazla çeşit bulunur ve bunlar turunçgillerin sağlık yararlarının çoğunu içerir. Narenciye meyveleri çok besleyicidir, size sağlıklı kalmanıza yardımcı olan birçok vitamin, mineral ve bitki bileşiği sunar.
2. Lif Kaynağı
Turunçgiller iyi bir lif kaynağıdır. Buna göre, yediğiniz her 1000 kalori için 14 gram lif tüketmeniz önerilir. Türkiye’deki erkeklerin sadece % 4’ünün ve kadınların % 13’ünün bu miktarı aldıkları tahmin edilmektedir. Lif, sindirim sağlığının iyileştirilmesi ve kilo kaybına yardımcı olmak gibi çeşitli sağlık yararlarına sahiptir. Portakallar özellikle çözünür liflerde, kolesterol seviyelerinin düşmesine yardımcı olan lif türünde yüksektir.
Diğer meyveler ve sebzelerle karşılaştırıldığında, narenciye meyveleri, çözünmeyen liflere karşı daha yüksek bir çözünürlüğe sahip olmaları bakımından benzersizdir. Turunçgiller, kolesterolü düşürmeye ve sindirime yardımcı olan iyi çözünebilir lif kaynaklarıdır.
3. Düşük Kalori
Kalori alımınızı takip ediyorsanız, turunçgiller iyi bir seçimdir. Kalorileri düşüktür, ancak su ve lif içeriği sizi beslemeye yardımcı olur. Turunçgillerin kalorileri düşüktür, bu da kilo vermek veya ideal kilosunu korumak isteyen insanlar için akıllı bir seçim olacaktır.
4. Böbrek Taşı Riskini Azaltır.
Böbrek taşı, ağrılı mineral kristallerdir. İdrarınız çok yoğunlaştığında veya idrarınızda normalden fazla taş oluşturan mineraller olduğunda oluşabilir. Böbrek taşı idrarda düşük düzeydeki sitrattan kaynaklanır. Birçok meyve ve sebze, özellikle narenciyeler, idrarınızda sitrat düzeylerini yükseltebilir ve böbrek taşı riskini azaltabilir.,Narenciye suları içmek ve bu meyveleri yemek potasyum sitrat takviyeleri için doğal bir alternatif sunmaktadır.
Son 40 yılda Türk insanının yeme alışkanlıklarına ilişkin verilere göre, (TÜİK) böbrek taşı problemi daha az narenciye tüketen insanlarda daha yaygındır. Turunçgillerin tüketilmesi bazı kişilerde idrarda sitrat düzeylerini yükselterek böbrek taşı riskini azaltmaya yardımcı olur.
5. Kanserle Savaşmaya ve Kanserden Korunmaya Yardımcı Olur.
Pek çok yapılan çalışma, turunçgillerin belirli kanserleri azalttığını göstermiştir. Düzenli greyfurt yiyen veya günlük greyfurt suyu içen kişilerde akciğer kanseri riski daha azdır.(bilimsel olarak incelenmiştir) Diğer çalışmalar, turunçgillerin mide, meme ve pankreas kanserlerine karşı da etkili olduğunu göstermiştir.
Bu meyveler, kansere karşı korunmaya yardımcı olabilecek bir dizi bitki bileşenini içermektedir. Bu bileşenlerin bir kısmı antioksidanlar gibi davranır ve kanser dahil bazı hastalıklardan sorumlu olan bazı genlerin yayılmasını engelleyebilir. Turunçgiller ayrıca kanserleri baskılayarak, yeni kanser oluşumunu engelleyerek kanserle mücadeleye yardımcı olabilir. Turunçgiller, çeşitli kanser türleri üzerindeki koruyucu etkileri için geniş çapta incelenmiştir.
6. Kalp Sağlığını Güçlendiren Besin Maddeleri İçerir.
Japonya’da yapılan bir çalışmada, narenciye meyvelerini daha yüksek miktarlarda tüketen insanların daha düşük kalp hastalığı ve felç oranlarına sahip oldukları bulunmuştur. Ayrıca, greyfurtun kan basıncındaki azalmayı durdurduğu ortaya çıkmıştır. Turunçgillerdeki birçok bileşik, kalp sağlığını korur. Narenciye meyvelerinde bulunan ve naringin olarak adlandırılan bileşenlerin birçoğu, kalbe çeşitli şekillerde fayda sağlayan güçlü antioksidanlardır. Turunçgillerdeki birçok bileşik kolesterol seviyelerini artırarak ve kan basıncını düşürerek kalp sağlığına yararlı olmaktadır.
7. Beyin Sağlığını Korur.
Turunçgillerdeki bileşenler, sinir sistemi içindeki hücrelerin bozulmasından kaynaklanan Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıkları önlemeye yardımcı olurlar. Turunçgil meyvelerinde bulunan antioksidanlar, sinir sisteminin bozulmasına neden olan olaylar zincirine karşı koruma sağlamaya yardımcı olduğu düşünülen bileşenlere sahiptir. Yaşlı kişilerde yapılan bazı çalışmalar, narenciye sularının beyin fonksiyonlarını artırabildiğini göstermiştir. Turunçgiller ve meyve suları, beyin işlevini hızlandırabilir ve beyni hastalıklardan koruyabilir.
Turunçgil Meyvelerinin Olumsuz Yönleri
Turunçgillerin genel tablosu oldukça yararlı olsa da, birkaç olumsuz yanları da vardır. Çok fazla turunçgil ya da meyve suyu tüketilmesi, aşınma riskini artırabilir. Çünkü turunçgillerdeki asit diş minesini aşınmaya uğratır. İlginçtir ki, narenciye kabuklarındaki bazı bileşikler, diş çürüklerine neden olan bakterilerle savaşabilmektedir.
Portakal ve greyfurt suları, çoğu turunçgil meyvesinde sıklıkla bulunan çok sayıda C vitamini ve diğer besin maddeleri içeriyor olsa da, oldukça sağlıklı değillerdir. Bunun nedeni, meyve suyu porsiyonunun, tüm meyve porsiyonundan çok daha fazla şeker ve daha az lif içermesidir. Bunun sağlık açısından sorun olmasının birkaç nedeni vardır.
İlk olarak, porsiyon başına daha fazla şeker, daha fazla kaloriye dönüşür. Meyve suyu ve diğer yüksek kalorili içecekler içmek kilo almanıza neden olabilir. İkincisi, vücudunuz büyük miktarlarda fruktoz (meyve suyundaki şeker türü) aldığında, kan dolaşımınıza hızlı bir şekilde emilir ve karaciğere iletilir. Karaciğeriniz işleyebileceğinden daha fazla fruktoz alırsa, fazladan fruktozu biraz yağa dönüştürür. Zamanla, bu yağ yatakları yağlı karaciğer hastalığına neden olabilir.
Bir seferde daha küçük bir miktar aldığınız için, tüm meyveden fruktoz almak sorun değildir. Ayrıca, meyve içinde bulunan lif, fruktozu tamponlayarak, kan dolaşımına daha yavaş emilmesini sağlar. Greyfurt belirli ilaçlarla etkileşime girebilir. Belirli ilaçları alıyorsanız, greyfurt suyu içmek sorun olabilir. Bağırsakta bazı ilaçların emilimini azaltan bir enzim vardır. Greyfurtta kimyasal olan bileşeni enzime bağlar ve düzgün çalışmasını engeller. Sonuç olarak, vücudunuz gerektiğinden daha fazla ilaç emer.
Greyfurt tarafından etkilenenler için reçeteli ve reçetesiz satılan ilaçlar vardır.
Turunçgiller genellikle sağlıklı olsa da, bazı dezavantajları olabilmektedir. Asitleri diş minesine zarar verir ve greyfurt bazı ilaçlarla etkileşime girebilir.
Genel olarak sonuçta, Turunçgilleri tüketmenin birçok nedeni vardır. Besleyici maddelerdir. Kanser, kalp hastalığı, beyin sağlığı ve böbrek taşı dahil olmak üzere çeşitli hastalıklara karşı korunabilen bitki bileşikleri içerirler. Ancak yüksek şeker içeriği sorunlara yol açabileceğinden, çok fazla meyve suyu yerine, meyveyi olduğu gibi tüketmeyi seçmelisiniz. Turunçgiller sağlıklı, düşük kalorili beslenme için uygundur.
Yazar: Osman Uçar