Öğrenmede kullanılan eğitim modelleri bireyin öğreniminde hangi yol ve yöntemin hangi yaş grubunda kullanıldığıyla da ilgilidir. Bireylerin öğreniminde bir çok yöntem ve teknik bulunmaktadır.
Programlı Öğretim Modeli
Skinner tarafından geliştirilmiş olan bu öğretim modelinin amacı bireyin daha az hata yaparak daha kaliteli bir öğrenme gerçekleştirmesini sağlamaktır. Programlı öğretimin belli ilkeleri vardır ve ular sırasıyla küçük adımlar ilkesi, kademeli ilerleme ilkesi, etkin katılım ilkesi, başarı ilkesi, bireysel hız ilkesi olarak bilinir.
a) Küçük Adımlar İlkesi:
basitten karmaşığa doru adım adım ilerleyerek bilgilerin küçük küçük verilmesi sağlanır. Ünitelerde alt birimler oluşturarak parçadan bütüne ilerlenir. Böylece hem öğrenme kolaylaşır hem de aşamalı olarak öğrenme sağlanmış olur.
Örneğin felsefe dersini bilgi, varlık, siyaset olarak ayırdıktan sonra at basamaklara ayırarak doğru bilginin ölçütleri, doğru bilginin kaynağı, doğru bilginin değeri gibi alt birimler oluşturmak … gibi.
b) Kademeli (Dereceli) İlerleme:
çok kolay bir davranıştan daha zor ve daha karmaşık olan problemlere birey hazırlanır. Örneğin önce toplama işlemini sonra çıkarma işlemini öğrendikten sonra bireyin bu iki işlemle birlikte toplama çıkarma yapması kademeli öğrenmedir. Ya da önce bir basamaklı, sonra iki basamaklı, üç basamaklı… sayılarla işlem yaptırmma … gibi.
c)Etkin Katılım İlkesi:
Öğrencinin öğrenme sürecinde aktif olduğu öğretim modeli türüdür. Burada bir çözüm üretme noktasında öğrenci sürece dahi edilir. Öğrenciye yöneltilen soru onu çözüm üretmeye iter ve sürece dahil olmuş olur.
d) Başarı İlkesi:
Öğrencinin başarı sağladığı durumlarda diğer birime geçişi sağlanır. Eğer başarılı olamaza yeni birime geçemez. Başarı ilkesinde amaç öğrenciyi zorlamak değildir. Bu nedenle bireye aşırı zor sorular yöneltmek erine yapabileceği düzeyde sorular yöneltilmelidir.
Başarılı olduğunu gören öğrenci ise daha fazla güdülenir ve başarılı olma oranı da artar.
e) Anında Düzeltme İlkesi:
Bireyin öğrenmesini hızlı gerçekleştirmesi ya da yanlış öğrenci bilgileri düzeltmesi için anında düzeltme ilkesi son derece etkilidir. Öğrenciye verdiği cevabın doğru olduğu da yanlış ise neden yanlış olduğu anında dönüt verilirse öğrenmede hatalar o kadar azalır.
f)Bireysel Hız İlkesi:
Öğrenmenin bireysel olarak öğrenciye göre değiştiği görülür. Kişiler belli değerlendirmeler ve ilgileri doğrultusunda, kendi hızlarına göre ilerleme gösterir. Her birey kendi içinde bir iç yarışta olduğundan daha başarılı ya da başarısız gibi değerlendirmelere yer verilmez.
Programlı Öğretimin Çeşitleri
Doğrusal Programlı Öğretim: Öğrenciye hazır bulunuşluk durumuna göre batan sona adım adım sorular yönlendirilir. Öğrenci soruları cevapladıkça yeni konuya yani yeni sorulara geçer. Skinner bu modelde soruları sorarken yeni ünitenin sorularıyla başlayarak öğrenciyi odaklar. Cevapları ise öğrenci yeni üniteye geçtikten sonra öğrenmiş olur.
Dallı Programlı Öğretim:
Burada öğrenciye önce bir konu verilir. ardından verilen çalışa onusu hakkında seçenekli (çoktan seçmeli) sorular yönlendirilir. Öğrenci doğru cevap vermişse bir sonraki soruya geçer, yanlış cevap vermiş ise farklı bir öğrenme birimine yönlendirilir.
Karma Öğretim Modeli:
Tüm zeka düzeyine hitap eden bu öğrenmede programın her maddesi için farklı bir model kullanılır. Karmaşık olarak modeller alındığından karma model olarak adlandırılır.
Programlı Öğretimin Faydaları Nelerdir?
Bireyin öğrenme sürecine katılımı sağlanır.
Öğrenmede anında geri dönütler sağlanır.
Öğrenme kalitesi artar ve hata riski azalır.
Zaman olarak öğretmene hız kazandırır.
Okul ile sınırlı olmayıp okul ışında da etkilidir.
Bilişsel kazanımı oldukça yüksektir.
Yazar: Soner İnce