Özgürlük Heykeli ya da Anıtı (özgün adıyla Statue of Liberty), Amerika Birleşik Devletlerinin New York şehrinin Manhattan bölgesindeki Liberty Island (Özgürlük Adasında) ‘da bulunan ve Amerika Birleşik Devletleri’nin kuruluşunun yüzüncü yılını simgelemesi açısından inşa edilmiş bir neoklasik, anıtsal heykel ve gözlem kulesidir.
İnşa edildiği 1886 yılından beri, dünyanın en çok bilinen ve ilgi çeken anıtlarından bir tanesidir. Son 30 yıldır, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde de yer alan anıtı, her yıl ortalama 3 milyon insan ziyaret etmektedir. Sağ elinde bir meşale tutan heykelin sol elinde kilit taşı şeklinde bir tablet vardır. Tabletin üzerinde Amerika Birleşik Devletlerinin kuruluş tarihi olan 4 Temmuz 1776 tarihi yazılıdır. Üzerinde bu tarihin yazılı olduğu tablet, Bağımsızlık Bildirgesini nitelemesinin yanı sıra aynı zamanda hukukun üstünlüğüne de gönderme yapmaktadır. Heykelin taç kısmındaki bulunan 7 farklı uç, 7 farklı kıtayı simgeler. Heykelin kendisi 46 m, meşale tutulan elle birlikteyse 93 m yüksekliğe sahiptir. Toplam ağırlığı 205 ton civarı olan heykelin yapımında yüksek oranlarda bakır ve çelik kullanılmıştır.
Heykele Isabelle Eugenie Boyer isimli bayan modellik etmiş ve Fransada yapılan heykel tamamlandıktan sonra, 315 parçaya bölünüp New York limanına taşınmıştır. Bazı kaynaklarda Osmanlı Devletinin Süveyş Kanalının girişi için böyle bir heykel sipariş ettiği ama sonrasında halktan gelebilecek tepkiler nedeniyle iptal kararı aldığı söylenmekle birlikte, söz konusu durumda heykellerin tek ortak noktası ellerinde tuttukları meşale olmaktadır. Osmanlı Devletinin sipariş ettiği heykelin daha kısa (30 m civarı) ve köylü bir insan modeli olduğu varsayılmaktadır. Her iki durumda da heykel büyük değişikliklere uğramış bulunmakta ve aynı heykel olmamaktadır. Bazı kaynaklardaysa anıtın heykeltraşı Frederic Bartholdi’nin bu şekilde bir sipariş aldığı ve anıtın yapım aşamasında çıkan Fransa- Rusya savaşı nedeniyle, anıtı yarım bırakıp kaçtığı söylenmektedir.
Yapım aşamasında büyük sıkıntılar çekilen ve çalışmaları bir dönem duran heykelin tamamlanabilmesi için çeşitli bağış kampanyaları düzenlenmiştir. Anıtın yapım aşamasında çalışan bir diğer önemli isimse, Eyfel Kulesinin tasarımcısı Gustave Eiffel’dir. Popülaritesi yüksek bu heykelin aynı zamanda Paris, Pekin, Bordeaux, Priştine, Osaka gibi şehirlerde küçük boyutlu kopyaları bulunmaktadır. Dönem şartları düşünüldüğünde heykelin sadece özgürlüğü ifade etmediği, yüzüncü yılını geride bırakan bu devletin güçlendiğini ve bu gücü göstermek istediği anlamı çıkmaktadır. Aynı zamanda ülke içinde uzun yıllar süren iç savaşın yaralarını sarmak ve kardeşlik bağlarını güçlendirmek ve köleliğin tam anlamıyla kalktığını göstermek için yapılan hamlelerden birisi olduğu varsayılmaktadır. Projenin başlangıç aşamalarında, heykeltraş Frederic Bartholdi tarafından elinde kırık bir zincir tutan bir insan modeli düşünülmüş olsa da sonrasında bunun biten iç savaştan sonra çok kışkırtıcı ve bölücü olacağı düşünülüp vazgeçilmiştir. Heykeltraş tarafından sağ elde ise bir meşale tutulması fikrinin oluşmasının altında heykele huzurlu bir görünüm kazandırıp, ilerleme ve gelişmeye model oluşturmak amacı yatmaktadır. Kadın figürünün seçilmesi ise o dönem geri kalmış toplumlarda kadının aşağılanması ve yok sayılmasına karşın özgürlüğün güçlü olduğu ülkelerde kadının da erkek kadar birey olduğunu ve değer gördüğünü göstermek içindir. Heykel aynı zamanda köleliğe tepki niteliğindedir. Heykelin taşıdığı bir diğer anlam ise özgürlüğün ilerlemenin, gelişmenin temeli olduğu ve insanlar ne kadar özgür olurlarsa insanlığın o kadar gelişeceğini vurgulamaktır.
Popüler kültürde de oldukça önemli yer tutan heykelin sanat dünyasındaki etkileri devam etmekte ve hakkında onlarca eser verilmektedir. Aynı zamanda dönem dönem heykelin üzerinde olduğu paralar basılmaktadır. Bakım ve onarım dönemleri hariç ziyaretçilere açık olan heykel ilk olarak 1938, 1984- 1986, 2011- 2012 yıllarında bakıma alınmış ve ziyaretçilere kapatılmıştır. Anıt 11 Eylül saldırıları döneminde de saldırı riski altında olduğu gerekçesiyle kapatılmıştır. Şu anda açık bulunan heykel her gün binlerce ziyaretçiye kapılarını açmaktadır.
Kaynakça:
wikipedia, meydan laorusse
Yazar:Ilham Göl