Yaygın Adı: Pope Çukur Engereği
Bilimsel Adı: Trimeresurus poperiorum
Alt familya: Crotalinae
Familya: Viperidae (engerekgiller)
Alt takım: Serpentes (yılanlar)
Takım: Sguamata (pullu sürüngenler)
Boyutları: 61 cm den, 91 cm’ye kadar
Fiziksel Özellikleri: Vücudu genellikle ince, uzun; başı derin ve üçgensel; yüzdeki ısı olukları dikkat çekici; sırt pulları pürtüklü ve karinalı; gözleri sarı; vücut açık yeşil; bazı örneklerinde karındaki pullarla sırttaki pulların birleştiği yerler boyunca uzanan beyaz ince bir çizgi vardır; diğerlerinde ise beyaz çizginin üzerinde kırmızı çizgi vardır; kuyruğunun en ucu kızıl kahvedir.
Alışkanlıkları: Ağaçlarda yaşar; gececildir.
Yaşam Çizgisi: Bir defada 10 ila 23 arası yavru doğurur.
Beslenme Tarzı: Küçük memeliler, kertenkeleler ve kuşlar.
Yaşam Alanı: 1000 m altındaki yağmur ormanları
Yeryüzünde Dağılımı: Güneydoğu Asya’da Hindistan, Bangladeş ve Myanmar (Burma), Tayland ve Batı Malezya, Borneo ve Sumatra’ya kadar.
Türün Durumu: Uygun yaşam ortamında yaygındır.
Benzer Türler: Beyaz dudaklı çukur engerek T. Albolabris, benzerdir ancak kızıl kuyruğu yoktur ve çenesi ile boğazı (dudakları hariç) sarımsı beyazdır.
Zehir Özellikleri: Isırığı acı vericidir ve şişliği kanamaya neden olabilir, ölümcül durumlar çok nadirdir.
Pope çukur engereği, Güneydoğu Asya’da bulunan nemli yağmur ormanlarının yılanıdır. Eğreltiotları, küçük ağaçlar, çalı ve asmaların ince bir örtü oluşturduğu tepe ormanlarında yaşar. Pope çukur engereğinin doğal ortamı, deniz seviyesinin 900 m üzerinde, geceleri serin ve nemli olan, genellikle sabahları sis çöken ormanlardır. Isı gün içerisinde ve gece nadir olarak 20 C’nin üzerine çıkar ve 10 C’ye kadar düşebilir. Bu bölgede yaşayan iki yaşamlılar ve sürüngenler özelleşmiştir ve sıklıkla izole dağlık bölgelerde ve ıssız tepelerde yaşarlar. Alçak bölgelerde değişik ancak akraba türler görülür.
Geceleri Pusu Kurar
Pope çukur engereği, geceleri aktiftir. ” Gündüzleri bitki örtüsünün veya epifitik bitkilerin (eğreltiotu ve orkide gibi diğer bitkilerin dallarında yetişen bitkiler) arasında dinlenirler. Etkili kamuflaj renkleri, görünmelerini zorlaştırır. Daha alçak yerlerde benzer türler, geniş fidanlıklarda yetişen yağlı palmiye dahil, kesilmiş palmiye dallarının arasında saklanır. Fidanlıkta çalışan işçiler bu sebeple ısırılma tehlikesi altındadır. Akşam olunca Pope çukur engereği, gündüz bulunduğu yeri terk eder ve avlarına pusu kurabileceği bir pozisyon alır. Genellikle kuyruğunu dolayarak, vücudunun geri kalanı aşağıya doğru açı alacak şekilde, bedenini ince dalların veya asmaların etrafına indirir. Boynu birkaç yerden kıvrılarak başını geriye doğru çeker. Saatlerce hareketsiz kalır. Başının altından geçen av hayvanlarını -kurbağalar, kertenkeleler veya ufak memeliler- görür ya da ısıya karşı hassas olması sayesinde sezer. Kurbanları tepeden saldırıya uğrar. Engerekler genellikle yere inip onları takip etmek zorunda kalmamak için avlarına tutunur.
Avda Seçicilik
Genç Pope çukur engerekleri yaklaşık 20 cm uzunluğunda, çok küçük olur. Küçük kurbağalar, kertenkeleler ve omurgasızlarla beslenir. Avını pusuya düşüren yılanların, avının peşine düşen diğer türlerle seçenekleri aynı değildir. İkincisi avının boyutunu, örneğin kemirgen yuvalarında yiyecek arayarak ve yavrularını yiyerek, belirleyebilir. Genç kuzey engereği, Vipera berus, ve bir çok engerek böyle yapmaktadır. Pusucular, hiçbir zaman yavru kemirgenler veya kuşlara denk gelmez; yetişkin memelileri ve kuşları yiyebilecek büyüklükte doğmadıkları veya yumurtadan çıkmadıkları sürece kurbağa ve kertenkele gibi ufak ve hareketli avları yiyerek işe başlamalıdır. Pope çukur engereği de dahil birçok tür, yavrularını yılın yavru kertenkelelerin bol bulunduğu döneminde dünyaya getirir. Pope çukur engereğinin kuyruğunda yem olarak kullandığı düşünülen kızıl uçlar vardır, yalnız bu davranış hiç gözlemlenmemiştir.
Uysal Doğa
Pope çukur engereği yaratılıştan uysaldır. Malezya Bukit Larut’ta yetişkin bir yılan yakalanmış, bez bir torbaya konmuş ve aynı gün fotoğraflanmıştır.
Bu süre boyunca hiç saldırı girişiminde bulunmamıştır. Akşam bulunduğu yere tekrar serbest bırakılmıştır. Hızlı bir şekilde gözden kaybolmuştur. Ertesi akşam aynı yılan tam olarak aynı yerde ve aynı pozisyonda tekrar görülmüştür. Rahatsız edilmenin yılan üzerinde büyük bir etkisi olmadığı gözlenmiş, iki gece önce bıraktığı rutinine kaldığı yerden geri dönmüştür. Aynı yere geri dönmesi, oranın düzenli avlanma noktası olduğunu ve daha öncesinde büyük ihtimalle orada başarılı olduğunu göstermektedir.
Kaynakça:
BBC
Yazar:Tuncay Bayraktar