Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Rekabet Hukuku Bakımından Birleşme ve Devralmalar

0 376

Genel Olarak…

Teşebbüsler, birleşme ve devralma konularında sınırsız bir hareket alanına sahip değildir. Bu hususta onların sınırlarını belirleyen rekabet hukuku, hangi durumlarda bir ihlal durumunun söz konusu olabileceği, bu konudaki istisnai haller ve izin alınmasıyla alakalı esasları belirlemiştir. Rekabetin Korunması Hakkında Kanun ve Rekabet Kurulu Tebliğleri sınırların çizilmesinde etkin rol oynamaktadır. [9589_anw269.jpg]

Rekabetin Korunması Hakkında Kanun – 7. madde Işığında Birleşme ve Devralmalar

Rekabet Hukuku Bakımından Birleşme ve DevralmalarSöz konusu kanunun ilgili maddesine bakıldığında şu sonuç çıkmaktadır; bir veya daha fazla teşebbüsün hakim durum yaratmaya ya da mevcut durumlarını güçlendirmeye yönelik, ülkenin tümünde veya bir bölümünde, herhangi bir piyasada rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuracak şekilde birleşmeleri veya herhangi bir teşebbüsün, başka bir teşebbüsün mal varlığını veya ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını ya da kendisine yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları, miras yoluyla iktisap durumu hariç olmak üzere, devralması hukuka aykırı ve yasaktır. Ayrıca hangi tür birleşmeler-devralmalar için hukuki geçerlilik kazanabilmek adına izin alma yoluna gidilebileceği Rekabet Kurulu’nun çıkaracağı tebliğlerle ilan edilecektir. 7. Madde, hakim durumu yasaklayan, ex ante bir düzenleme getirmektedir. Yani birleşme ve devralmalarla hakim duruma gelinmesi veyahut mevcut durumun güçlendirilmesi en baştan yasaktır. Bu konuyla alakalı olarak göze çarpan benzerliklere işaret etmek gerekir; Avrupa Birliği Konseyi Tüzüğü ve ABD’deki Clayton Yasası’da, Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’la benzer hükümlere yer vermektedir.

Rekabet Kurulu’ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar

  • İki teşebbüsün birleşmesi,
  • Bir teşebbüsün bir başka teşebbüsü devralması,
  • Bir teşebbüsün bir başka teşebbüse mal varlığını devretmesi,
  • Hisselerin çoğunun devredilmesi,
  • İki teşebbüsün ortak girişim kurmaları.

Rekabet hukuku için yönetimin şekli veyahut yönetimin ele geçiriliş şekli önem arz etmemekle birlikte, yönetimin el değiştirip değiştirmediği hususu dikkate alınır. Teşebbüsün kontrolünü ele geçirmek yani o işletme üzerinde belirleyici olabilecek haklara sahip olmak, Rekabet Hukuku adına önemlidir.

Birleşme ve Devralma Yasağının İstisnaları

Rekabet Hukuku Bakımından Birleşme ve DevralmalarRekabet Kurulunun Tebliği’nin 6.maddesi, söz konusu istisnaları içermektedir. Buna göre, bazı birleşme ve devralmalar hakim durumla ilgili ihlali gerçekleştirselerde öngörülen istisnai haller nedeniyle yasakla bağlı olmayacaklardır. Bu istisnai haller:

  • Teşebbüsün kontrolünün değişikliğine yol açmayacak olan grup içinde gerçekleşen işlemler,
  • Oy hakkını işletmenin rekabetçi politikalarını etkileyecek şekilde kullanmama şartıyla, borsadan menkul kıymet araçlarını geçici süre için satın almak,
  • Tasfiye, infisah, ödeme güçlüğü, ödemelerin tatil edilmesi, konkordato, özelleştirme veyahut başka bir sebeple, kanun gereği kamu kurum ve kuruluşları tarafından ele geçirilme,
  • Miras yoluyla devir hallerinde, hakim durumla ilgili ihlal gerçekleşse bile yasak değildir.

Rekabet Kurulu’nun İzni İçin Başvurulması Gereken Durumlar

Rekabet Hukuku Bakımından Birleşme ve DevralmalarRekabet Kurulu’ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’e göre; ilgili pazarda hakim durun yaratacak ya da mevcut durumu güçlendirecek biçimde başka bir teşebbüsle birleşmek, devralmak, ortak girişim oluşturmak yoluyla rekabeti önemli ölçüde azaltmak yasaktır. Gerektiği zaman izin almak şartıyla geri kalan her çeşit yoğunlaşma uygulaması ise serbesttir.
Buna bağlı olarak bazı işletmelerin birleşme ve devralmalarının geçerlilik kazanabilmesi için izin şartı öngörülmüştür. Kanunda bu konuda iki eşik belirlemiştir. Bu eşikler; ülke cirosu ve dünya cirosudur. Bu durumda söz konusu eşikleri aşan teşebbüslerin, birleşme ve devralma işlemlerini gerçekleştirebilmeleri için Rekabet Kurulu’ndan izin alması şarttır. Bu eşiklere detaylı bakıldığında:

A-Ülke Cirosu Eşiği

Birleşme ve devralmaya taraf olan teşebbüslerin, Türkiye cirolarının toplam değeri yüz milyon TL ve tarafların ciroları ayrı ayrı ele alındığında ise otuz milyon TL olması halinde, bu eşiklerin her ikisini aşan teşebbüslerin izin almaları gereklidir.

B-Dünya Cirosu Eşiği

Bu eşikte öngörülmüş sınırlar; işlem taraflarından en az birinin Türkiye cirosunun otuz milyon TL ve diğer taraftan en az birinin dünya cirosunun beş yüz milyon TL olmasıdır.

Bu eşikler, Rekabet Kurulu tarafından iki yılda bir belirlenmektedir.

Bildirimde Bulunulması..

Rekabet Hukuku Bakımından Birleşme ve DevralmalarBirleşme konusunda yapılan anlaşmanın tamamlanmasından önce Rekabet Kurulu’na bildirim yapılmalıdır. Taraflar söz konusu bildirimi birlikte yapabilecekleri gibi bir taraf veya bunların temsilcileri aracılığıyla da yapılabilir. Ancak bir taraf bildirimde bulunacaksa, diğer tarafa haber vermesi gerekmektedir. İşlem, izin alınana kadar askıda kalacaktır. Bildirim, dilekçe ile değil bildirim formu ile yapılmaktadır. Bu formda yirmi beş soru yer almakta, eksiksiz ve tam cevaplandığında bildirim yapılmış olur. Bildirim, Kurul kayıtlarına düştüğü tarihte yapılmış sayılır. Rekabet Kurulu, otuz gün içinde cevap vermez ya da herhangi bir karar almazsa zımni bir kabul sayılacak, izin verilmiş olacaktır. Eksik bildirimler, yapılmamış sayılacaktır. Buna bağlı olarak, eksiklik olması durumunda, bu eksikliklerin tamamlandığı tarihte bildirim yapılmış sayılır.

Başvurunun Reddi

Askıda olan işlem, tamamlanmadan sona erdirilecektir. Birleşme ve devralma kararlarının reddedilmesi üzerine, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren altmış gün içerisinde Ankara İdare Mahkemesi’nde iptal davası açılabilecektir.

Getirilebilecek Yan Sınırlamalar

Bu tür sınırlamaların uygulanabilmesi için doğrudan ilgili olma ve gerekli olma zorunluluğu vardır. Rekabet yasağı, uygulanan yan sınırlamalardan en önemlisidir. Böylece işlemlerden istenen ve beklenen etki tam anlamıyla sağlanabilecektir. Örneğin; devreden tarafa bir ile üç yıl arası rekabet yasağı getirilebilmektedir.

Bilgi İsteme ve Yerinde İnceleme

Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 14. ve 15. maddelerinde düzenlenmiş bir yetkidir. Rekabet Kurulu, birleşme ve devralmayı gerçekleştiren teşebbüslerden, rakiplerden, üçüncü kişilerden bilgi isteyebilir ve yerinde inceleme yapabilir. Böyle bir yetkinin tanınmış olması, doğru karar verilebilmesi adınadır.

İzinsiz İşlemlere Karşı Uygulanacak Yaptırım

İzine tabi olduğu halde, izin almadan birleşme ve devralmayı gerçekleştirene Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 16.maddesi gereği idari para cezası verilecektir. Söz konusu ceza, birleşme işleminden kaynaklanıyorsa her iki tarafa, devralma işleminin karşılığıysa yalnızca devralana uygulanacaktır.

İdari Para Cezasının Belirlenmesi

Karardan bir önceki mali yılın sonunda oluşan veyahut bunun hesap edilmesi olanaksızsa, karar tarihine en yakın mali yıl sonunda oluşan ve Kurul tarafından saptanacak yıllık gayri safi gelirin binde biri oranında idari para cezası öngörülmüştür.

Kaynakça:
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun

Yazar:Erdem Oğuzhan

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku