İt dirseği de denen arpacık kapak kenarında oluşan kırmızı ve ağrılı bir yumrudur. Genelde bakteriyel bir iltihaplanma nedeniyle oluşur. Eğer kirpik kökü iltihaplanırsa, arpacık kirpik dibinde oluşacaktır. Buna dış arpacık denir.
Kapağın altında veya içindeki küçük yağ bezlerinden (meibomian bezleri de denir) biri iltihaplanacak olursa da arpacık gelişecektir. Buna iç arpacık denir. Kapak kenarlarını etkileyen bir durum olan blefaritten kaynaklanan iltihabın yayılması nedeniyle de arpacık oluşabilir.
Şalazyon Nedir?
Kapağın içinde meibomian bezi de denen yağ üreten bezin büyümesine şalazyon denir. Bezin ağzı yağlı salgılarla tıkandığında oluşur. Bakterilerin neden oluğu bir iltihaplanma söz konusu değildir, kanserle ilişkili bir durum yoktur.
Arpacık ve şalazyona ait şikâyetler nelerdir?
Arpacığa ait ilk şikâyetler arasında kapakta hassasiyet ve etkilenen alanda kızarıklık ile beraber gözde rahatsızlanma ve batma hissedilir.
İleride oluşacak şikâyetler şunlardır:
Genelde ortasında bir iltihap odağı olan kirpik diplerinin kökünde kapak kenarı boyunca kabarık bir kızarıklık
Gözde bir şey varmış gibi bir his
Işığa karşı hassasiyet
Göz kapağı kenarlarında kabuklanma
Göz yaşarması.
Şalazyonların yaklaşık %25’inde herhangi bir şikâyet yoktur ve tedavi edilmeden kaybolacaklardır..
Arpacık ve şalazyon nasıl tedavi edilir?
Şalazyon ve arpacığı sıkmak veya patlatmaya çalışmak doğru değildir. Bu iltihabın yayılıp tüm kapağı kaplamasına neden olabilir.
Arpacık veya şalazyona ait şikâyetler şu yöntemlerin bir veya daha fazlası ile tedavi edilir:
Ilık kompresler: Ilık kompresler tıkanan bezin açılmasına yardımcı olur. Temiz bir bezi sıcak su (derinizi yakmayacak sıcaklıkta) ile ıslatın ve arpacık veya şalazyon kayboluncaya kadar günde üç ile beş kez arasında göz kapağınıza 10 ile 15 dakika uygulayın. Bezi ılık tutabilmek için sıcak su ile arada bir ıslatmalısınız. Ilık kompres tıkanmış bezin açılıp beyaz veya sarı akıntının çıkmasına izin verecektir. Eğer bezin ağzı açılırsa, arpacık veya şalazyonun boşalmasına yardımcı olmak için hafifçe kenarlarına ve üstüne masaj yapın.
Antibiyotikli pomadlar: Arpacık veya şalazyonun bakterilerle iltihaplandığı düşünülüyorsa bir antibiyotikli pomad yazılabilir.
Steroid enjeksiyonu: Şalazyondaki enflamasyonu azaltmak için bazen steroid (kortizon) enjeksiyonu yapılabilir.
Cerrahi girişim: Büyük bir arpacık veya şalazyon diğer tedavilere cevap vermez veya görmeyi etkilerse, göz doktorunuz cerrahi bir girişimle onu boşaltabilir. Bu işlem lokal anestezi altında yapılır.
Bazı insanlarda tekrarlasa da, genelde şalazyon ve arpacık tedaviye iyi cevap verir. Eğer bir şalazyon aynı yerde tekrarlıyorsa, daha ciddi bir problemi dışlamak için göz doktorunuz biyopsi (incelemek amacıyla küçük bir doku parçasının cerrahi ile çıkartılması) önerebilir.
Arpacık veya şalazyon iyileşinceye kadar makyaj yapmayın veya kontakt lens kullanmayın.
Arpacık veya şalazyon gelişmesinde kimlerde risk altındadır?
Herkeste arpacık veya şalazyon oluşabilir, ancak kapak kenarlarını etkileyen blefaritiniz varsa bu rahatsızlıklardan birinin gelişme riski daha fazladır.
Aşağıdakilerden biri varsa arpacık veya şalazyon gelişme riski artmıştır:
Daha önce arpacık veya şalazyon oluştuysa
Akne rozasea veya seboreik dermatit gibi deri rahatsızlıkları varsa
Şeker hastalığı gibi diğer tıbbi durumlarda.
Yazar: Enes Eker