Sanayi Devrimi, 18. yüzyılda İngiltere’de ortaya çıkmıştır. Ve daha sonra dünyanın birçok ülkesine büyüyerek yayılmıştır. Bu ekonomik düzen değişimi, beğeni kültürünü, yapılan işlerin ne şekilde yapıldığını ve malların nasıl üretildiğini değil, aynı zamanda insanların hem birbirlerine hem de genel olarak dünyaya nasıl ilişkin oldukları biçimini de değiştirdi. Toplum olarak yaşanan bu değişim günümüzde de tüm hızıyla devam etmektedir. Sanayi devrimi dünyada siyasi, politik, ekolojik ve kültürel alanda inişli çıkışlı etkiler yapmıştır.
Sanayi Devrimi’nin beraberinde getirdiği çok büyük avantajlar ile birlikte bunun yanında dezavantajlar da getirdiği kaçınılmaz bir gerçektir. Kısaca bunlara değinmek gerekirse;Kolay elde edilebilir, hızlı ve adet bazlı ürün artışı ,Fabrikalarda bulunan makineler işçilik gücü gerektirmeden daha hızlı ve daha ucuz ürün üretmeye başladı. Çeşitli öğelerin arzı arttıkça tüketiciye maliyetleri de düştü. İnsanların yaşam kalitesini artıran kılık kıyafetler, ev eşyaları, aletler ve diğer ürünler daha yaygın ve daha pahalı hale geldi. Bu mallar için dış pazarlar da oluşturuldu ve ticaret dengesi üretici lehine değişti. Bu malları üreten şirketler mali güç elde etti ve vergilerde beraberinde artış gösterdi. Bununla birlikte, malı üreten ve malları tüketen ülkeler arasındaki ekonomik eşitsizliğe de yol açtı.
İşgücünü azaltan buluşların hızlı gelişimi
El aletlerinin ve diğer faydalı ürünlerin hızlı üretimi, eşyaları ve kişileri bir yerden başka yere taşımak için yeni araç ve gereçlerin geliştirilmesine yol açtı. Karayolu ve demiryolu taşımacılığının büyümesi ve telgrafın icadı, imalat, tarımsal hasat, enerji üretimi ve tıbbi tekniklerdeki gelişmelerin iletilebileceği anlamına geliyordu. El işi makineleri, örneğin iplik ve kumaş üretim makineleri ve diğer buluşlar. Özellikle elektrikle çalışan makineler (ev eşyaları ve buzdolabı gibi) ve fosil yakıtlar (otomobiller) da Endüstriyel Devrimin iyi bilinen ürünleridir.
Hızlı Tıp Evrimi
Sanayi Devrimi, tıptaki çeşitli ilerlemelerin arkasındaki itici güç oldu. Sanayileşme, tıbbî araçların (neşter, mikroskop mercekleri, test tüpleri ve diğer teçhizat gibi) daha çabuk üretilmesini sağladı. Makine imalatını kullanarak, bu araçlara yapılan iyileştirmeler, onlara ihtiyaç duyan hekime daha verimli bir şekilde ulaştırıldı. Farklı alanlardaki hekimler arasındaki iletişim geliştikçe, hastalık için yeni tedavi ve tedavilerin ardındaki ayrıntılar hızla araştırılmakta ve daha iyi tedavi ve bakım sağlanabilmektedir.
Refah Seviyesi ve Yaşam Kalitesi
Kitlesel üretim, diğer insanlar için para kazanmalarına ve kişisel zenginlikleri oluşturmalarına izin veren yaygın (yani, yerli-olmayan) insanlar için çok gerekli araç, kıyafet ve diğer ev eşyalarının maliyetlerini düşürdü . Buna ek olarak, yeni imalat makineleri icat edildiğinde ve yeni fabrikalar inşa edildiğinde yeni istihdam olanakları ortaya çıkmıştır. Artık araziye bağımlı olmaktan ve çiftçilik yaparak para kazanma dönemi bitmişti. Sanayileşme, toprak servetinin önemini, kişisel zenginliklerin başlıca kaynağı olarak azalttı. Üretilen mallara olan talebin artması, ortalama insanların fabrikalarda çalışanlar ve çiftlikleri ilgilendiren pozisyonlardan daha iyi ücret ödenen fabrikaları destekleyen işletmelerin çalışanları olarak kentlerde servet kazanabileceği anlamına geliyordu. Genel olarak, insanlar para kazanmayı keşfettiler ve kentlere göç başladı. Fabrikalar istihdamlarını her geçen gün arttırdılar. İngiltere ve diğer sanayileşme toplumlarında orta sınıfın büyümesi aristokrasinin elindeki ekonomik gücün farkı azaldı. Toplumda daha fazla satın alma gücü ve önemi, sanayileşmiş bir toplumun taleplerini daha iyi karşılayacak şekilde güncellenen kanun değişikliklerine yol açtı.
Mesleklerde Uzmanlaşma
Sanayileşme ilerledikçe, fabrikalarda daha iyi ücret arayışında kırsal kesimdeki insanlar şehirlere akın etti. Fabrikaların genel verimliliğini arttırmak ve piyasadaki yeni fırsatlardan yararlanmak için fabrika işçileri özel görevleri yerine getirmek üzere eğitildi. Fabrika sahipleri, çalışanlarını farklı pozisyonlara ayırdı. Her pozisyon belirli bir göreve odaklandı. Bazı gruplar malların seri üretiminde kullanılan hammaddeleri (yani demir , kömür ve çelik ) fabrikalara dağıtım (lojistik) yaparken diğer gruplar farklı makineleri kulkandı. Bazı işçi grupları da sadece makinelerin bakım ve onarımından sorumlu oldu. Böylece o alan ve bölümde işi öğrenerek meslek edindiler.
Fabrikalar büyüdükçe ve işçiler daha uzmanlaştıkça, ek eğitmenlerin uzmanlaşmış becerileri kazanmaları gerekiyordu. Buna ek olarak, fabrika çalışanlarının konut, ulaşım gibi ihtiyaçları kentlerin ve kasabaların hızla genişlemesine neden oldu. Devlet bürokrasileri bunları destekledi. Trafik, sanitasyon, vergilendirme ve diğer hizmetleri halletmek için yeni uzman bölümler kuruldu. Kasabalar içindeki diğer işletmeler de yeni konut sakinlerinin çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak için daha fazla inşaatçı, hekim, avukat ve diğer işçiler eklendiğinden daha da uzmanlaştı.
Kentlerin ve Endüstri Şehirlerinin Nüfus Artışı
Daha iyi ücret vaadi, göçmenleri kentlere ve sanayi kasabalarına götürüyor ve bunları kötü yönetiyorlardı. Birçok alanda ilk konut sıkıntısı nihayetinde inşaat patlamaları ve modern binaların geliştirilmesine yol açsa da, kalitesiz konut türlerinden oluşan gecekondu kültürü ortaya çıktı. Yerel kanalizasyon ve sıhhi tesisat sistemleri insanların ani akını ile yetemez duruma geldi ve içme suları da kirlenme tehlikesi altındaydı. Kötü çalışma koşulları nedeniyle yorgun düşen ve sağlıksız sular içen insanlar, tifüs, kolera, çiçek, tüberküloz salgını gibi bulaşıcı hastalıklara yakalandılar. Kentsel alanlardaki bu ve diğer hastalıkları tedavi etme ihtiyacı birçok gelişmiş kentte tıbbi gelişmeleri ve modern yapı kodlarını, sağlık yasalarını ve şehir planlamasını geliştirdi.
Kirlilik ve Çevresel Hastalıklar
Dünyanın modern çevresel sorunları Sanayi Devrimi tarafından başlamış ve giderek artmıştır. Fabrikaları sürekli aktif halde tutmak ve üretilen her malın üretimini sürdürmek için doğal kaynakların (su, ağaçlar, toprak, kayalar ve mineraller, vahşi ve evcilleştirilmiş hayvanlar, vb.) dönüştürülmesi, gezegenin değerli doğal zenginliğini azalttı. Artan su ve hava kirliliğinin küresel zorlukları, biyoçeşitlilikteki azalmalar, vahşi yaşam alanlarının yok edilmesi ve hatta küresel ısınma insanlık tarihinden bu ana kadar sürekli arttı. Ülkeler kendi zenginliklerinin peşinde koştuğunda sanayileşme arttıkça bu ekolojik dönüşüm de o kadar büyük olacaktır. Dünyanın insan nüfusu olarak Endüstri Devrimi’nin vaat ettiği maddi faydalar için giderek daha fazla insan çalışmaya devam ediyor ve Ekosistem hizmetleri (temiz hava, temiz su) üzerinde bitki ve hayvanlar için azalan bir stok bırakarak, Dünya kaynaklarının giderek artan miktarı insan kullanımı için tahsis ediliyor.
Kötü Çalışma Koşulları
Fabrikalar kentlerde ve endüstri kentlerinde ortaya çıktığında, sahipleri her şeyden önce üretim ve kâr sağladı. İşçi güvenliği ve ücretleri daha az önemliydi. Fabrika işçileri tarım işçileriyle karşılaştırıldığında daha fazla ücret kazandı, ancak bu genellikle zaman kaybı ve ideal çalışma koşullarından daha azdı. Fabrika işçileri haftada altı gün günde 14-16 saat çalışıyorlardı. Erkekler için yetersiz ücretler çoğunlukla kadınınkinden iki kat daha fazlaydı. Aile gelirini desteklemek için çalışan çocuklar tarafından kazanılan ücretler daha da düşüktü. Fabrikadaki çeşitli makineler genellikle kirli, dumanı dışarı çekiyordu ve güvensizdi. Bu sebepler de işçi yaralanmaları ve ölümlerle sonuçlanan kazalara yol açtı. Bununla birlikte, çocuk işçiliğine tepki olarak başlayan işçi sendikalarının yükselmesi, fabrika çalışmasının daha az yorucu ve daha az tehlikeli olmasını sağlamıştır.
Sağlıksız Alışkanlıkların Yükselişi
İşgücü tasarrufu sağlayan daha ucuz cihazlar üretildiğinde, insanlar daha az yorucu fiziksel aktivite gerçekleştirdiler. Hayvancılık ve insan gücünü traktör ve diğer uzmanlaşmış araçlarla değiştirip toprak ve bitki yetiştirmek ve mahsulleri toplayana kadar, trenler ve otomobil gibi diğer araçlarla çiftlikle ilgili zorlu emek çok daha kolay ve çoğu zaman daha da güvenli olsa da , her gün sağlıklı egzersiz miktarını etkin bir şekilde azalttı. Ayrıca, açık havada büyük miktarda fiziksel hararet isteyen birçok meslek yerini çoğunlukla yerleşik olan kapalı ofis çalışmasına bırakmıştır. Bu gibi yerleşik davranışlar, işten uzakta, televizyonda programlar ve diğer pasif eğlenceler boş zamanlara neden oldu. Bu yaşam tarzı eğilimleri beraberinde, kalp rahatsızlığı, diyabet, belirli kanser türleri, obezite gibi yaşam tarzıyla ilişkili hastalıkların artmasına neden olmuştur .
Yazar: Osman Uçar