Asya da gelişmekte olan siyasi, askeri, ekonomik ve kültürel işbirliği örgütlenmesi diyebiliriz..Peki adı nereden geliyor diye soracaksınız? İlk toplantılarını 1996 yılında Çin’de bulunan Şangay eyaletinde yapmalarından ötürü, bu adı almışlardır. Eski adı “Şangay Beşlisi” dir. Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan,Tacikistan bu kuruluşun ilk üyeleri olduğundan ilk başta “Şangay Beşlisi” ismini almışlardır. Ancak 2001 yılında örgüte Özbekistan’ın da katılmasıyla adı” Şangay İşbrliği Örgütü” ( Şhanghai Cooperation Operation ) olarak değişmiştir..
Başlangıçta örgütün kuruluş amacı, terörizme karşı ortak stratejik işbirliği kurmaktı. Ancak örgüt ilerleyen zamanda siyasi, askeri, ekonomik ve kültürel işbirliğine dönüşmüştür.. Hatta 2007 yılında Barış tatbikatı altında çok büyük bir askeri tatbikat yapmışlardır.. 2003 yılında Rusya Başbakanı Putin bir toplantıda ” Dünya tek kutuplu düşünülemez ” diyerek aslında örgütün esas amacını açıkca dile getirmiştir..ABD ‘ye karşı ilk adımı da Asya da ki üye ülkelerde bulunan askeri üsleri boşaltmasını isteyerek atmıştır.ABD daha önce bu örgüte gözlemci statüsüde katılmayı istemiştir. Ancak üye ülkelerce reddedilmiştir..Bu olayın ardından İran ‘ı gözlemci statüsüyle örgüte dahil etmişlerdir..
Türkiye bilindiği üzere yaklaşık 50 yıldır Avrupa Birliği’ne üye olmaya çalışmaktadır..AB’nin bu konudaki ağır hareketi, isteksizliği ve üyeliği sürekli yokuşa sürmesi Türkiye’ yi başka alternatif arayışlar içine sokmuştur..2005 yılında Türkiye bu birliğe resmi olarak tam üyelik başvurusunda bulunmuş.Ancak kabul edilmemiştir..2012 de ise diyalog ortağı olarak kabul edilmiştir..20 Kasım 2013 Moskova da Putin ve Erdoğan görüşmesinde Başbakanımız tam üye olma isteğini tekrar dile getirmiştir..
Kaynakça:
http://iibfdergisi.ksu.edu.tr/Imagesimages/files/2012-2-13_0.pdf
http://tr.wikipedia.org
http://blog.milliyet.com.tr/sangay-beslisi-veya-sangay-isbirligi-orgutu-nedir-/Blog/?BlogNo=400800
Yazar:Adem Meteoğlu