Prebiyotik ve probiyotik kavramları, sıklıkla karıştırılan, hatta çoğu zaman aynı olduğu düşünülen iki kavramdır. Çoğu kişinin birbiri yerine kullandığı bu iki kavram, benzer özellikler taşısa da esasen birbirinden farklıdır.
İnsan vücudunda bireyler tarafından fark edilmese, varlığı belirgin olarak hissedilmese de milyonlarca mikroorganizma bulunur. Bu mikroorganizmaların başında bakteriler gelir. Bakteriler; insan vücudunda bazı durumlarda hastalık, bağışıklık sistemini güçsüzleştirme gibi kötü roller oynarlar. Bunun yanı sıra insan vücudunda bulunan bazı bakteri türleri vücut üzerinde birçok olumlu etkiye sahiptir. Özellikle sindirim sitemi, bağışıklık sistemi gibi sistemler üzerinde olumlu etkileri bulunan bu bakterilerin yokluğunda; vücutta bazı hastalıklar, aksamalar meydana gelebilir. Vücudun sağlıklı ve doğru bir şekilde çalışması için çok önemli olan bu iyi huylu bakterilerin bazılarına probiyotik adı verilir.
Probiyotikler
Probiyotik bakteriler; konakladığı canlının sağlığını olumlu olarak etkileyen, iyi huylu mikroorganizmalardır. Günümüzde bilinen probiyotik bakterilerin büyük çoğunluğu laktik asit bakterileridir. Laktobacillus ve Bifidobacterium türleri en çok bilinen probiyotik bakterilerin başında gelse de; nadiren basil türleri ve mayalar da probiyotik mikroorganizma görevi üstlenirler.
Probiyotiklerin İnsan Sağlığı Üzerine Olumlu Etkileri
Probiyotik bakteriler; vücutta sindirim sistemi başta olmak üzere, üreme sistemi ve bağışıklık sistemlerinin doğru ve sağlıklı bir şekilde çalışmasında önemli rol oynar. Sindirim sisteminin düzenli olarak çalışmasında aktif rol oynayan bu bakteriler, bağırsak hareketliliğini ve geçirgenliğini düzenler. Kabızlık, ishal, hazımsızlık gibi sindirim sistemi bozukluklarının önlenmesinde etkilidir. Bu özelliği sayesinde kilo vermede de önemli olan probiyotikler; serum lipit düzeyinin ayarlanmasını sağlar.
Probiyotikler; bağışıklık sisteminde de önemli roller üstlenirler. Vücudun zararlı mikroorganizmalara karşı savaşmasına yardımcı olurlar. Aynı zamanda vücuda alınan patojen mikroorganizmaların çoğalmasını önlerler. Vücuda alınan vitamin ve minerallerin biyo yararlığının arttırılmasında etkili olurlar. Üreme sistemindeki mikroorganizma dengesinin korunmasında da etkilidirler. Bu ve bunun gibi birçok önemli görev üstlenen probiyotiklerin, bu işlevleri yerine getirebilmesi için vücuda düzenli olarak alınması gereklidir.
Probiyotik Gıdalar
Vücut üzerinde olumlu etkileri saymakla bitmeyen probiyotiklerin; gıdalar yoluyla alınması, probiyotiklerce zengin gıdalara, beslenme düzeninde sıklıkla ve düzenli olarak yer verilmesi vücut sağlığı açısından oldukça önemlidir. Genellikle süt ve süt ürünleri ve fermente gıdalar probiyotikler açısından oldukça zengindir.
Probiyotikleri fazla miktarda içeren gıdalar;
– Yoğurt,
– Kefir,
– Peynir,
– Turşu çeşitleri(özelikle lahana turşusu),
– Keçi sütü,
– Bitter çikolata,
– Boza,
– Sirke,
– Şalgam,
– Mavi yeşil algler,
– Spirulina vb.dir.
Ayrıca doğal olarak probiyotik içeren gıdalara ilave olarak, teknolojinin gelişmesiyle probiyotiklerce zenginleştirilmiş gıda destek takviyeleri de bulunmaktadır.
Probiyotikler
Probiyotik bakteriler tarafından enerji kaynağı olarak kullanılan gıda maddelerine prebiyotikler adı verilir. Vücut tarafından tamamen sindirilmeyen lifli yapıya sahip olan bu gıdalar, bağırsakta fermente olarak probiyotiklerin çoğalması için uygun ortam hazırlar. Yer elması, soğan, sarımsak, muz gibi gıdalar prebiyotik gıdalardandır.
Özetle; probiyotikler, vücut üzerinde önemli etkilere sahip olan mikroorganizmalarken; prebiyotikler bu organizmaların gelişmesini ve çoğalmasını sağlayan gıda maddeleridir.
Kaynakça:
https://www.rafinera.com/blog/diyetisyen-kosesi/probiyotik-ve-prebiyotik-arasindaki-fark-nedir
https://evdesifa.com/probiyotik-iceren-besinler-nelerdir/
Yazar:Ayşe Sevim