Sinoptik gözlem, bütün dünyada aynı anda 6 saat arayla günde 4 kez yapılan gözlemdir. Bu işlem, meteorolojik olarak hava durumunu tespit etmek amacı ile yapılır. Her istasyon Greenwich Gözlem Evi’nin (İngiltere – Başlangıç meridyeni) saat ayarına göre 00:00, 06:00, 12:00, 18:00 GMT olacak şekilde ayarlanır. Türkiye’de ise GMT+2’yr göre 02:00, 08:00, 14:00, 20:00’de bu gözlemler yapılmaktadır. Bu gözlemler balonlar havaya uçurularak yapılır ve bunlara aerolojik gözlemler de denir.
Türkiye’de 500 sinoptik gözlem evi vardır. Bu istasyonlarda yapılan gözlemler şöyle gruplandırılabilir:
– Dürbünle izlenen sondaj balonları aracılığı ile yapılan gözlemler.
– Balona bağlı aletlerin ölçümlerinin telsizle yere bildirilmesi ile yapılan gözlemler. Buna radyosonde gözlemler adı da verilir.
– Balonların cihazlarla yer izlenerek yapılan gözlemler. Bu gözlemler rawin adı verilen aletlerle yapılır ve “rawisonde gözlemleri” adı verilir.
Dünya üzerindeki bazı ülkelerde bulunan havaalanlarında uçuş güvenliğini sağlamak amacıyla, yarım saatte bir uydular aracıları ile meteorolojik gözlem yapılmaktadır. Bunlara “aeronotik gözlemler” de denir.
Ülkemizde bu gözlemler, 07:00, 14:00, 21:00 saatlerinde günde 3 kez olmak üzere yapılır. Saat 07:00’de ve 14:00’de yapılan gözlemlerde elde edilen sonuçlar ile, 21:00’de elde edilen sonuçlar toplanıp 4’e bölünür ve ortalamaları alınır. 21:00’de yapılan gözlem sonucu, bu yüzden 2 defa ele alınır. Örneğin: İzmir’de yapılan bir sinoptik gözleme göre saat 07:00’de hava 5 derece, 14:00’de 17 derece, 21:00’de 13 derece olarak ölçülmüştür. (5+17+13+13)/4= 12 derecedir.
Yazar:Sinan Uza