Skleroterapi, kan veya lenf damarlarının büzülmesine neden olan damar görünümlü varisleri yok etmek için damar içine uygulanan bir tedavi şeklidir. Varisli damarları veya örümcek damarlarını tedavi etmek için yaygın olarak kullanılır. Cerrahi müdahale gerektirmeyen sadece enjeksiyon tedavisi uygulanan iyileştirme şeklidir. Bu damarların yanlış şekilde oluşturulmasına neden olan kan ve lenf damar bozukluklarını tedavi etmek için de kullanılabilir.
Skleroterapi, bir damar veya lenf damarına doğrudan enjekte edilen sklerozan adı verilen tahriş edici bir çözelti kullanır. Çözelti damarları tahriş eder ve şişmesine neden olur. Bu şişme, kan veya lenfatik sıvı akışını keser ve damar küçülür. Skleroterapinin çeşitli biçimleri 19. yüzyıldan beri uygulanmaktadır, ancak son yıllarda teknikler gelişmiştir.
Skleroterapi hangi rahatsızlıkları tedavi eder?
Damarlar şiştiğinde, varisli damarlar ortaya çıkar. Varisli damarlar da kronik venöz yetmezliği sonucu oluşur. Varisli damarların şişme nedeni damar venlerinin zayıflamasıdır. Sonuç olarak, kan damarları yukarıya doğru damarı şişirir ve bu da damarların farklı görünmesine neden olur. Varisli damarlar ağrılı olabilir ve döküntüler de dahil cilt sorunlarına neden olabilir. Damarları büzerek, skleroterapi damar hasarının etkilerini azaltır, variköz damarları daha az görünür ve daha az ağrılı hale getirir.
Skleroterapi ayrıca aşağıdakiler gibi bazı diğer durumları tedavi etmek için de kullanılır:
*Lenf damarları. Bunlar, bağışıklık sisteminin enfeksiyonlara karşı savaşmasına yardımcı olan lenfatik sıvı veya lenf taşıyan damarlardır.
*Hemoroidler. Diğer tedaviler başarısız olduğunda skleroterapi kullanılabilir. Hemoroit, kan damarlarının şişerek, ağrıya neden olması ve bağırsak hareketlerinin rahatsızlık vermesiyle ortaya çıkar.
*Hidrosel. Hidrosel vücut boşluğunda sağlıksız bir sıvı gelişmesidir. Hidroseller testislerde yaygındır.
Skleroterapi ile tedavi edilebilecek örümcek damarları veya başka bir rahatsızlığı olan herkesin bu yöntemle tedavi olmasına gerek yoktur. Doktora başvurarak gerekli kontrollerin yapılması sonucu doktorlar uygun tedavi seçeneğini sunmaktadır.
Diğer tedaviler daha uygun ve daha az ağrısız olabilir. Örneğin hemoroid, diğer yöntemle yapılan tedavilerle daha hızlı sonuç verirler. Varis ve örümcek damarları olan insanlar, aşağıdaki durumlarda skleroterapiyi düşünmelidir:
*damarlar ağrı oluşturuyorsa.
*bacaklar ağrıyor ya da ağırlık hissi veriyorsa.
*bacak veya ayaklardaki cilt düzeyi deforme olmuş ve kuruma mevcutsa.
*damarların olduğu bölgede döküntü varsa.
Skleroterapi, problemli ven veya lenf damarını değerlendirmek için bir doktora danışılmasını gerektirir. Örümcek damarları için skleroterapi genellikle dermatolog veya ven uzmanı tarafından incelenir. Uygulama genellikle anestezi veya herhangi bir özel hazırlık gerektirmez. İnsanlar ameliyattan önce doktorun talimatlarına uymalıdır, çünkü önceden losyon veya yağdan kaçınmak gerekli olabilir.
Tedavi sırasında kişi sırtüstü bacaklarının üstünde uzanır. Doktor alanı temizler, daha sonra damar içine küçük bir iğne sokar. Doktor, tahriş edici bir çözelti ile damarı enjekte eder. Birey, yanma, karıncalanma veya hiç bir şey hissetmeyebilir. Enjeksiyon tamamlandığında, doktor kanın tekrar damar içine girmesini önlemek için bölgeye masaj yapar. Bireyin bölgeye bir ped veya kompresyon çorapları takması gerekebilir. Tedaviden sonra insanlar kan pıhtılarının oluşmasını önlemek için aktif kalmalıdır. Aynı zamanda, güneş ışığından da kaçınılmalıdır. Bazı insanlar enjeksiyon bölgesinde hassasiyet ya da morarma yaşar, ancak iyileşme göreceli olarak kolaydır.
Skleroterapi güvenli bir işlemdir. Anestezi gerektirmediğinden ameliyattan daha az riskli bir seçenektir.
Araştırmalar, varisli damar vakalarının %90’ında etkili bir şekilde ortadan kaldırıldığını ancak tipik olarak çoklu tedaviler gerektirdiğini göstermektedir. Skleroterapi işe yaramadığında, ameliyat dahil olmak üzere ek tedavilere ihtiyaç duyulabilir.
En sık olumsuz reaksiyonlar işlemin yapıldığı bölge yakınındaki morarma, kızarıklık ve ağrıdır. Daha az sıklıkla, bir kişi, çözeltiye alerjik reaksiyonlar yaşayabilir, damarda yanabilir ve cilt rengine dönüşebilir. İğneden gelen küçük hava kabarcıkları da kan dolaşımına girerek görme, baş ağrısı ve mide bulantısında değişikliklere neden olabilir.
Çok nadiren, tedavi edilen damarda bir kan pıhtısı oluşabilir. Kan pıhtıları, vücut bölgelerine gidebilir ve tedavi edilmezse hayati tehlike oluşturabilir. Kan pıhtısı hareket ederse, emboliye neden olabilir.
İnsanlar, göğüs ağrısı, nefes darlığı veya skleroterapi sonrası baş dönmesi yaşarlarsa acil tedavi almalıdırlar. Skleroterapi, hemoroid gibi başka bir durum için kullanıldığında, tıbbi olarak gerekliyse, yapılmalıdır. Bu, diğer tedavilerin başarısız olduğunu ve skleroterapinin en güvenli ve en etkili tedavi seçeneği olabileceğini göstermektedir. Varisli damarlar için diğer tedaviler arasında lazer tedavisi bulunur. Başka bir semptom olmadığında, damarların daha kötü görüp görmediğini veya başka semptomlara neden olup olmayacağını takip etmek önem arz etmektedir.
Yaşam tarzı değişiklikleri damarların kötüye gitmesini önleyebilir ve yeni varisli damarların gelişmesini engelleyebilir.
Yazar: Osman Uçar