İngilizce’ de ‘izinsiz yerleşmek, kurulmak, arazi veya mülke sahip çıkmak gibi anlamlara gelen ‘ Squat kelimesinden gelen ‘Squatting yahut Türkçe karşılığıyla işgal evi, sahibinin rıza olmadan bir yeri işgal edip kullanma eylemlerinin genel adıdır.Özellikle son dönem Gezi Olayları’yla birlikte ülkemizde de sosyal medya ve politik literatürün öne çıkan kavramlarından biri olmuştur. Peki nedir bu işgal evi ?
Tohumları 1960lı yıllarda Amerika Birleşik Devletleri’nde atılan felsefi ve sosyal yönü ağır basan gençlik hareketleriyle birlikte ortaya çıkan bir kavram ve olaydır squatting. Her türlü baskı ve yerleşik kurallardan bağımsız hareket eden, dünya barışı, savaşsız bir dünya, özgür bir dünya ve özgür bir yaşam amaçlarını gerçekleştirmek iddiasında içeriğinde bohem yaşam alışkanlıklarının kendini gösterdiği 1960’ların gençlik kuşağı ,etkilendiği sosyalist görüşlerin yansıması olarak mülkiyet kavramına da karşı çıkmış ve bunun sonucu olarak gerçekleştirecekleri faaliyetlere barınak olması amacıyla, sahibi tarafından çeşitli nedenlerle terk edilen yahut kamuya ait atıl binaları işgal ederek yaşam amaçlarının merkezleri haline getirmeyi ilke edinmişlerdir. İşgal evleri zamanla barınma ihtiyacının yanında sosyal ve kültürel etkinliklerin yapıldığı, değişik sanat uğraşılarının sergilendiği renkli mekanlar haline gelmişlerdir. Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’da hızla yaygınlaşan işgal evleri geleneği zamanla kamu otoritelerinin ciddi baskı ve yaptırımları kaşı karşıya kalmıştır. Küresel çapta oldukça yoğun ilgi gören bu gelenek hızla yaygınlaşarak uluslararası bir eylem etkinliğine dönüşerek kendi iç literatürünü ve topluluk ruhunu oluşturmuştur. Bayrağı ve eylem ilkleri olan bu bir topluluğa bile de dönüşmüştür.
Bu işgal evleri bu evleri kullananlar tarafından farklı şekillerde isimlendirilse de bunlar bulundukları yerlerde bir tür mahalle veya gençlik dayanışma merkezleri olarak kullanılmıştır. Ülkemizde daha önce pek örnekleri olmayan işgal evleri Gezi Olayları’ndan sonra Avrupa ve Amerika’daki örneklerinden esinlenilerek başlamıştır. İşgal evlerine karşı tutumlar ülkeden ülkeye değişse de Avrupa’da kamu otoritelerinin işgal evleri girişimlerine yönelik ciddi yaptırımlar getirdiği görülmüştür.
Konu hakkında çalışma yapan sosyologlar işgal evi hareketlerini amaçları bakımından değişik şekillerde sınıflandırmışlardır:
1. Yoksunluktan kaynaklanan işgal
2. Alternatif konut stratejisi olarak işgal
3. Girişimcilik amaçlı işgal
4. Koruma amaçlı işgal
5. Siyasi amaçlı işgal
Kaynakça:
https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0%C5%9Fgal_Evi
http://bianet.org/bianet/genclik/151805-kampuste-isgal-evi
http://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/01/140119_isgal_evleri
http://www.timeoutistanbul.com/sehirdenevar/makale/3560/Yelde%C4%9Firmeni-ve-i%C5%9Fgal-evleri
http://sosyalsavas.org/2014/01/isgal-evi-nedir-ne-degildir/
Yazar:Erdal Uğur