Srebrenica soykırımı, Avrupa topraklarında II. Dünya Savaşı sonrasında yaşanmış en büyük kıyımlar arasında yer almaktadır. Bu katliam dünya tarihine geçse de öldürülen kişilerin Müslüman olması dünyadaki tepkilerin istenilen düzeyde olmamasına da sebebiyet vermiştir. 1990’lı yıllarda Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ile Amerika Birleşik Devletleri’nin II. Dünya Savaşı sonrasında girdiği soğuk savaş dönemi sona ermiş ve taraflardan Amerika Birleşik Devletleri galip gelince, Sovyetler parçalanmış ve bundan başta Yugoslavya olmak üzere, Balkan devletleri ciddi anlamda etkilenmiştir. Burada da Sovyet etkisini azalması ve komünizmin yıkılması Yugoslavya’nın da parçalanması sonucu beraberinde getirmiştir. Makedonya, Hırvatistan, Bosna Hersek, Karadağ, Sırbistan, Kosova ve Slovenya tek tek Yugoslavya’dan ayrılarak bağımsızlığa giden yolu tercih edince, Yugoslavya’nın en önemli devleti olan Sırbistan bu duruma kayıtsız kalamamış ve bu devletlerle savaşa tutuşmuştur. 1991 yılında patlak veren iç savaş sonrasında 1995 yılına gelindiğinde Sırplar bu kez de tanklarını Bosnalıların üzerine sürmüştür.
B
osnalıları, Türklerin birer uzantısı olarak gören Sırplar, Türklere karşı duydukları nefreti Bosnalıları kullanarak tatmin etmeye çalışmıştır. Radko Mladic önderliğindeki Sırp askerleri, Bosna’yı işgal ederek, tarihe geçecek bir soykırıma neden olmuşlardır. Bosna’da güvenli bölge olarak ilan edilen ve bölgenin kontrolünün Birleşmiş Milletler’in Hollandalı askerlerine terk edilen Srebrenica, tüm Bosnalıların adeta sığınağı olarak kabul edilmekteydi. Bölge güvenli ilan edilince binlerce Boşnak buraya sığınmıştır. Radko Mladic, bölgenin ve doğal olarak Bosnalıların kontrolünü Hollanda askerlerinden hiç zorlanmadan devralmıştır. Hatta Hollandalılar hiçbir tereddüt görmeden binlerce Bosnalıyı Sırp askerlerine teslim etmiştir. Bölgeden ayrılan Hollandalı askerlerin sonrasında Sırplar toplu katliamı başlamışlar ve Bosnalı olan tüm erkekleri katletmeye başlayan Sırp askerleri, öldürdükleri Bosnalıları toplu mezarlara gömmüşlerdir.
11-22 Temmuz 1995 tarihinde gerçekleşmiş olan bu katliamda binlerce Bosnalı erkek öldürülmüş ve parçalanarak toplu mezarlara gömülmüşlerdir. Sırplar cesetleri parçalayarak özellikle de kafa kısımlarını gövdelerinden ayırarak kimlik tespiti yapılmasını zorlaştırmayı amaçlamıştır. Erkeklere çeşitli işkenceler yapılarak öldürülse de asıl eziyeti kadınlar ve çocuklar çekmiştir. Kadınların neredeyse tamamı tecavüze uğramıştır. Burada Sırplar Bosnalı kadınların bir çoğuna hamile kalıncaya kadar defalarca tecavüz etmiş ve böylelikle Bosnalıları ya da başka bir ifadeyle Türkleri Sırplaştırdıklarına inanmışlardır. Hamile kalan birçok kadın doğum yapana kadar kontrol altında tutulmuştur. Ancak bunlardan bazıları tecavüz sonucu dünyaya getirdikleri çocukları boğmak zorunda kalmıştır. Dünyada eşine az rastlanır bir vahşetin yaşandığı Srebrenica topraklarında toplam 8,373 Boşnak erkek hayatını kaybetmiştir. Bu soykırım sonrasında Lahey’de Sırp komutanlar Mladıç ve Karadziç ve aynı zamanda da Sırp devleti 30,000 kişinin öldürülüp tecavüze uğraması sebebiyle savaş suçlusu olarak kabul edilse de ölen binlerce Boşnak geri gelmemiştir.
Yazar:Emir Karasu