Çapraz sevkiyat tedarik zincirinde ortaya çıkan maliyetlerde ve zamanlarda hayati önem taşıyan tasarruflar sağlayabilen bir tedarik zinciri anlayışıdır. Bu anlayışta alışılan depo kavramı önemli ölçüde değişmiş, depo olarak adlandırılmak yerine giren ve çıkan ürünlerin eş zamanlı senkronize edilmesini amaçlayan transfer noktalarına dönüşmüştür. Temel anlayış stokların ortadan kaldırılarak işletmeye maddi avantaj sağlanmasına çalışılmasıdır.
İşletmeler üretimlerini tamamladıktan sonra klasik anlayış içerisinde ürünlerini depolara sevk ederler. Depolarda satışa hazır hale gelmiş olan ürünler raflara yerleştirilir, stoklanır, ikmal faaliyetleri yerine getirilir, sipariş hazırlanır, sevkiyata uygun hale taşınır ve paketlenir. Bu süreçte bahsedilen her adım temelde bir maliyet sebebidir.
Operasyonel maliyetlerin yanında ayrıca stoklamanın fiziksel maliyetleri de söz konusudur. Pek çok işletme sadece stok için fabrika alanlarını büyütmek ve depo inşa etmek zorunda kalmaktadır.
Çapraz sevkiyat anlayışında ise pek çok operasyonel faaliyet ortadan kaldırılmış sadece mal kabul, bekletme ve sevkiyat faaliyetleri devam ettirilmiştir.
Söz konusu yaklaşımda halen bir depo alanına ihtiyaç olduğu görünse de, bekleme süresinin çapraz sevkiyat olarak adlandırılabilmesi için en fazla 24 saat olması, işletmenin alan genişletme ve diğer koruma faaliyetlerini çok daha az maliyetlerle çözmesine imkân vermektedir.
1. Çapraz sevkiyat uygulaması: malzeme paketlerinin varış noktasının önceden belirlenmiş olduğu tedarikçi uygulaması
2. Çapraz sevkiyat uygulaması: Önceden tahsis edilmiş çapraz sevkiyat operatörü uygulaması
3. Çapraz sevkiyat uygulaması: Sonradan tahsis edilmiş çapraz sevkiyat operatörü uygulaması
Burada dikkat edilmesi gereken unsur ürünün çıkış anında nereye gideceğinin bilinip bilinememesidir. Eğer ürün çıktığı anda nereye gideceğini biliyor ise bu planlama tedarikçi de yapılır ve 1. uygulama takip edilir. Diğer durumlarda ise çapraz tesisinde gideceği yer belirlenir. Tedarikçi ürünün son teslimat noktasını biliyor ise 1. uygulama kullanılır ve bu durumda tedarikçi son teslimat noktasına nakliye edilecek son paletleri oluşturur ki bunlar genellikle çoklu paletlerdir. Diğer durumlarda ise son paletler 2. ve 3. uygulamalara göre çapraz sevkiyat tesisinde hazırlanır ve yerine ulaştırılır.
Yazar:Oguzhan Sahna