Tüm prokaryotlar tek hücreli canlılardır.Prokaryotlar, Dünya’yı oluşturan ve gezegendeki çok sayıda ki organizmanın ilk yaşam formlarıdır.Küçük boyutları ve basit yapıları kolay ve hızlı çoğalmalarını sağlar.Hayatta kalma becerileri diğer organizmalardan daha hızlı gelişmiştir.
Prokaryotlar, flagella denilen uzun, dönen saç benzeri tüpleri kullanarak çevreleri boyunca hareket ederler.Prokaryotlar farklı kaynaktan besin ve enerji elde ederler.
Tek Hücreli Canlılar Hangileridir?
-Bakteriler
Tek hücreli olan bakterilerin yapılarında kendilerine özgü hücreler bulunur.Bakteriler tüm hayatsal olayın gerçekleştiği en basit canlılardır.Hepsi de çok küçük boyutlardadır.Tek hücreli oldukları için zarla çevrili çekirdek, mitokondri, golgi, kloroplast, endoplazmik retikulum gibi organelleri bulunmaz.Bütün bakterilerin temel organeli ribozomdur.Bakterilerin temel yapısını DNA, RNA, sitoplazma, hücre zarı oluşturur.Bakterilerin yapısında ökaryot hücrelere göre daha çok ve daha küçük ribozom bulunur böylece protein sentezleri çok daha hızlıdır.
-Arkeler
Arkeler olumsuz koşullarda bile yaşayabilen canlılardır.Tek hücrelidirler.Hastalık yapıcı türleri bulunmaz.DNA’ları halka şeklinde olsalar bile bakerilerden farklıdırlar; arkelerin rRNA gen dizilimindeki farklılıklardan dolayı bakterilerden ayrı sınıflandırılırlar.Bakterilerle arasında ki belli başlı farklar şunlardır; hücre çeperleri peptidoglikan yapılı değildir.
Arkeler bakterilerin var olamadığı koşullarda dahi varlıklarını sürdürülebilirler.Bunun sebebi direnç sağlayan enzimlerinin bulunmasıdır.Bu enzimler; tepkimelerin gerçekleşmesinde, atık maddelerin zehirli özelliklerinin azaltılmasında, kirlenmiş suların yeniden kullanılabilir hale gelmesinde vb. durumlarda fayda sağlar.
Arkeler; termofiller, pisikrofiller, halofiller, metanojenler, asidofiller ve alkalifiller olarak sınıflandırılırlar.
-Amip
Genellikle tatlı sularda bulunurlar.Serbest yaşarlar ve bulaşıcı değillerdir.Amiplerin en belirgin özellikleri hareketlilikleridir.Psodopod adı verilen yalancı ayakları ile hareket ederler bu hareketlere amipsi hareketler denir.Amipler boyut olarak milimetrenin onda biri kadarlardır.Amiplerin vücut yüzeyini saran ince bir zarı, stoplazması ve çekirdeği bulunur.
-Algler
Algler özellikle suda yaşayan canlılar için çok önemlidir.Bitkilerin yeryüzünde yaptıklarını algler suda yapmaktadır.Sularda yaşayan canlılar için besin ve oksijen kaynağı olmaktadır.Algler fotosentez ve fagositoz yaparak beslenir.En çok bilinen türleri mavi- yeşil olanlardır.Sitoplazmalarında hem klorofil hem de fikosiyanin pigmentleri bulunur bu sayede mavi ve yeşil olmaktadırlar.
-Öglena
Bütün canlılık faaliyetleri tek hücreli vücudunda gerçekleşir.Vücudu, pelikula denilen esnek bir zar ile çevrilidir.Ucunda ise ağız hareketini sağlayan uzun bir kamçı bulunur.
Öglenalar kloroplastları sayesinde bitkiler gibi fotosentez yaparak kendi besinlerini kendileri sağlarlar.Karanlıkta ise suda bulunan hazır organik artıklarla beslenirler.Bu özellikleri ile bitkiler ve hayvanlar arasında bir geçiş görevi gördükleri düşünülmektedir.
Yazar: Merve Karaca