25 Şubat 2009 yılında, Türk Hava Yollarına ait bir Boeing 737-800, İstanbuldan Amsterdama uçarken iniş için piste doğru alçalıp yaklaşmaya başladığında, A9 Otoyolu kenarına düşmüştür. Kazada mürettebat dahil 135 kişiden 9’u yaşamını yitirmiştir. Ölenler arasında pilotlarda yer almaktadır (Kaptan, Öğretmen Kaptan, Öğrenci Pilot).
Uçak iniş için alçalmaya başladığı esnada piste 1.5km kala kaza yapmıştı. Bu havacılıkta sık rastlanılan kaza türlerinden biri olarak kabul edilmiyordu. Yapılan araştırmalar sonucu uçağın pilot hatası ve bozuk altimetre sonucu düştüğü tespit edildi. Uçakların birden fazla altimetresi bulunur ve bunlar birbirlerinden bağımsız çalışırlar buda cihazlardan herhangi birinin farklı sonuçlar vermesine sebep olabilir, bu yüzden tarihte birçok uçak altimetrelerin farklı veriler yansıtması sonucu ölümcül kazalara karışmıştır, bunlar arasında en önemlileri 1996da Birgen Air ve Aero Peruu kazalarıdır.
Türk Hava Yolları’nın 1951 sefer sayılı uçuşunda, uçak otomatik pilotta inişe geçmişti. Burada otomatik pilot hem alçalma hem de otomatik gaz verme ve kesme moduna alınmıştı. Böyle bir sistemde uçak kendisine verilen komutları otomatik olarak gerçekleştirir örneğin, ILS ona ne mesafede ve ne süratte yaklaşması gerektiğini kodlar ve kodlanılan bu değerler neticesinde uçak en uygun davranışları sergiler. Pilotlar dilerlerse uçağı kendileri de kullanabilirler, Pilotların kendilerinin kullanması daha güvenli kabul edilir çünkü otomatik pilot bir insan gibi düşünemez çeşitlilik üretemez ve herhangi bir sorun sözkonusu olduğu zaman bunun üstesinden gelemeyebilir. 1951 sayılı uçuşta farklı değerler gösteren altimetreler sözkonusudur. Bir otomatik pilot bu verilerden hangisinin doğru olduğunu anlayabilecek donanıma sahip değildir. Otopilot yanlış veri aktarımı yapan cihaza göre komut verirse, bu felaketle sonuçlanabilir.
1951 sefer sayılı uçuşta, otopilot uçağa “iniş için hala çok yüksektesin alçalmalısın” emri verdi ve hızı kesti. Oysa bu yanlış atimetreden alınan veriye göre oluşturulan bir davranıştı. Yani otopilotun yanlış verdiği bir komuttu. Yapılan kapsamlı araştırmalar sonucu pilotaj hatasına da rastlanıldı öyle ki bu uçuşta otopilotta olan uçağın tek başına bırakılmaması gerekirdi. Burada pilotlar göstergeleri kontrol etmelilerdi ancak bunu yapmadılar yapmış olsalardı hatalı altimetreleri görürlerdi ve uçağı otopilottan çıkarırlardı. Uçak yere 176 km hızla çarpınca, boylu boyunca A9 otoyolu kenarına serilmişti. Burada uçağın düşmesiyle beraber alev almaması yolcuların hayatta kalması bakımından çok önemli bir rol oynadı. Uçağın enkazı 3 parça halinde idi. Uçağın gövdesi 2 yerden kırılmıştı. Pilotlar hariç ölen kişiler kırılmaların yaşandığı yerde oturanlardı. � � .
Yazar:Rahman Karasu