Trol ağları, yelkenli teknelerden ya da gemilerden bu yana kullanılmakta olan, balık avı araçlarının arasındaki bir av gerecidir. Trol ağlar, günümüzde iki farklı tipte kullanılmaktadır. Bu tipler, kapılı (tek gemi ile çekilen) troller ve kapısız (iki gemi ile çekilen) trollerdir. Trol gemilerinin yardımı ile yapılan balık avına ise, “trollemek” denmektedir.
Kapılı trol ağlarında, ağın yatay açılımının sağlanması, kapılar aracılığı ile gerçekleştirilmektedir. Kapısız trol ağlarının çalışma prensibi ise, iki tekneyle çekilen trol ağlarının, ağı her iki taraftan da çeken tekneler vasıtasıyla kapanmasının sağlanmasıdır.
Trol Ağlarının Çeşitleri;
– Dip Trolleri
Bilhassa denizin dibinde yaşayan dip balıkları ve aynı bölgedeki eklembacaklıların (karides türü vb.) avlanmasında kullanılmaktadır. Bu tip ağların en önemli özelliği ise, ağın çekimi sırasında, trol ağının devamlı olarak deniz tabanıyla temaslı şekilde olması gerektiğidir. İstisnai durumlar haricinde, ağ zeminden ayrılmamaktadır. Dip trol ağları da, kendi içinde farklı tiplere ayrılabilmektedir.
*** Klasik Dip Trolleri
Genellikle Akdeniz ülkelerinde kullanılan bir ağ çeşididir. Sırf bu sebepten ötürü de, “Akdeniz tipi kapılı klasik dip trolü” şeklinde isimlendirilmektedir. Bu tip ağların üretim aşamasında, ağ kesim teknikleri ve çağdaş üretim kuralları uygulanmaması sebebiyle, bu ağlardan alınan verim oldukça düşük bir orandadır. Yine diğer ağlara nispeten, üretim ve kullanım maliyeti oldukça yüksektir. Bunun yanında, av gücü düşük ve seçiciliği de neredeyse yok denecek kadar azdır. Ancak, tüm bunlara rağmen, bütün Akdeniz ülkelerinde günümüzde kullanılmakta olan en yaygın dip trolü ağı olma özelliğini korumaktadır. Neredeyse yüz yıllık geçmişi bulunan bu ağ tipinin yapımının ilkel ve tamirinin kolay oluşu sebebi, bu ağın kullanılmasının sebepleridir.
*** Karides Trolleri
Klasik dip trollerinin boyut olarak daha küçük halinde olan tipleri, karides avcılığında yaygın şekilde kullanılmaktadır. Bununla birlikte, balıkçılık sektörü ve diğer tüm teknolojilerde gelişmiş olan diğer dünya ülkelerinde (Akdeniz ülkeleri haricindeki ülkeler) karides avcılığı için özel trol ağları kullanılmaktadır.
Bu tip karides ağlarının temel özelliği ise, küçük olmalarıdır. Daha çok 6 ile 10 metre ağız genişliğine sahip ve 40 ile 80 cm civarında ağız yüksekliğinde olan bu ağ tipleri, ağları kullanan teknelerin küçük olması nedeniyle daha küçük boyutlarda yapılmaktadır. Bir başka küçüklük nedeni de, ağa balık girmesinin önüne geçilmek istenmesidir.
*** Yüksek Ağız Açan Dip Trolleri
Modern anlamda üretilen trol ağlarının en çok bilinen çeşitlerindendir. Dip balıklarından, pelajik balıklara kadar olan pek çok çeşitteki deniz canlılarının avcılığında kullanılmaktadır. Ağın özelliği, seçici ve yüksek verim alınabilir olmasıdır. Bu ağların ağız genişliği, 12 ile 20 metre; yüksekliği ise 2,5 ile 8 metre civarındadır.
– Orta Su Trolleri ve Pelajik Troller
Pelajik troller, orta su trol ağı ismiyle de bilinmektedir. Genel olarak hamsi, sardalya, uskumru, ringa ve istavrit gibi pelajik balıkların avlanmasında kullanılmaktadır. İki tekne yardımıyla ya da tek tekne ile kullanılan çeşitleri bulunmaktadır. Orta su trolleri, daha çok Samsun ve çevresinde, hamsi ve çaça balıklarının avcılığında oldukça yoğun bir şekilde kullanılmaktadır.
Balıkçılık sektöründe kullanılan teknolojinin gelişmiş olduğu çoğu ülkede, yalnızca bir tekneyle çekilen orta su trol ağları, ülkemizde ise halen iki tekne ile çekilmektedir. Bu alanda oldukça geri kalmış olan ülkemizde, iki tekne ile çekilen bu ağların kapısı bulunmamaktadır. Trol ağının yatay yönde açılabilmesi, ağın her iki taraftan da tekneler yardımıyla çekilmesi ile sağlanmaktadır.
Orta su trol ağları, oldukça büyük tipte ağlardır. Ağız genişlikleri, ortalama olarak 30 ile 60 metre arasında değişmekte, yüksekliği ise 10 ile 50 metre arasında olabilmektedir.
Trol ağları, küçük balıkçılar açısından rekabet artırıcı ve zorlayıcı bir nitelik taşısa da, balıkçılık sektörünün devamlı ilerlemesi adına oldukça önemli gereçlerdir. Ancak, her ne kadar balık avını hızlandırsa da, seçici olmayan ağların balık üretimlerine ve stok durumlarına olan zararı, kuşkusuz ki büyük ölçülerde olabilmektedir. Doğru şekilde kullanılmayan trol ağları, ekolojik denge açısından da bir tehdit unsuru olabilmektedir. Bu nedenlerden dolayı, kullanılacak olan trol ağı çeşitleri doğru seçilmeli, koşullara uygun kullanılmalı ve bu alandaki teknoloji her geçen gün daha da geliştirilmelidir.
Kaynakça:
http://tr.wikipedia.org/wiki/Trol_(a%C4%9F)
Yazar:Baran Akçok