Tarih 3 Mart 1974, Türk Hava Yollarının Paristen Londraya gerçekleştirilen 981 sefer sayılı uçuşu, havacılık tarihinin en ölümcül kazalarından biri oldu. 346 kişinin yaşamını yitirdiği bu kaza havacılık tarihinin en büyük 4 kazasından biri olarak kabul edilir.
Kazanın meydana gelmesinin sebebi, uçağın teknik yapısındaki kusurdu. Türk Hava Yolları günümüzde Paristen Londraya uçuş gerçekleştirmez ancak 1974de Türk Hava Yolları’nın yanı sıra birçok havayolu şirketi hublarının bulunduğu havalimanı dışında birçok havalimanından kalkış yapabilmekteydi. Bunun nedeni o zamanlar hava taşımacılığının günümüzdeki kadar sık kullanılıyor olmamasıydı.
Kazaya karışan uçak bir McDonell Douglas üretimi olan DC-10du, DC-10lar 70li yılların en gözde uçakları arasında kabul ediliyorlardı ve DC-10lar Boeingin 747si ile rekabet edebilmek için çok kısa bir sürede üretilmişlerdi. Tasarlanışı ve üretimi gecikmelere sebep olmuştu ve bu durum McDonell Douglas yetkililerini acele etmeye zorluyordu. Uçağın zamanında üretilememesi sözkonusuydu. Bu yüzden mühendisler bir an önce uçağın testlere hazır hale getirilmesi için yoğun çaba harcadılar. Bu konuda başarılı oldular da. Ancak; bu acelecilik beraberinde sorunlara da sebep oldu öyle ki; DC-10’nun kargo kapısı dışarıya doğru açılacak şekilde tasarlanmıştı bunun nedeni kargo bölümünde genişliği sağlamaktı. Günümüzde hiçbir ticari yolcu uçağının kapısı dışarı doğru açılmaz aksine tamamı içeri doğru açılacak şekilde tasarlanmıştır bunun nedeni yüksek irtifada oluşan basınç farkının kapıyı dışarı fırlatmasını engellemektir. DC-10’ların kargo kapıları dışarı açılır şekilde yapılmış ve basınç farkı sebebiyle kapı dışarı doğru fırlamasın diye kenetleme mekanizması yapılmıştı. Kenetleme mekanizması tam olarak çalışmıyordu. Dişlilerin oturup oturmadığını belirtilecek bir uyarı sistemi yoktu. 1972’de basınç farkı sebebiyle kapısı fırlayan American Airlinesa at bir DC-10 düşme tehlikesi geçirdi. Bunun üzerine Mc Donell Douglas şirketi, bütün DC-10’ların kargo kapılarını yeniledi. Ancak THYnin 891 sefer sayılı uçuşunda kullanılan DC-10’u yenilememişti.
Türk Hava Yollarının kargo kapısı yenilenmeyen DC-10’u, 3000 metreye tırmadığında kargo kapısı koptu ve oluşan basınç farkıyla uçağın kargo bölümüyle yolcu bölümünü ayıran tavanda çökme oluştu bu çökme uçağın hidrolik bağlantılarını kopardı, hidrolik desteği olmayan uçağı pilotlar kontrol edemediler. Hızla düşüşe geçen DC-10 yaklaşık olarak 900 km hızla Fransada bulunan Ermenonville ormanına çakıldı. Enkaz alanında ‘bu bir uçağa ait diyebileceğiniz türden hiçbir şey kalmamıştı.
Yıllar süren dava sonucu McDonell Douglas tam kusurlu bulundu ve yüklü miktarda tazminata mahkum edildi. Bu kazayla beraber DC-10’lara olan ilgi neredeyse yok oldu ve McDonell Douglas artık DC-10 üretimini durdurduğunu açıklamak zorunda kaldı.
Yazar:Rahman Karasu