Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Türkiye’de Ticaret

1 1.607

ticaretİnsanların çeşitli ihtiyaçları doğrultusunda ortaya çıkmış ve genel anlamda kazanç elde etmek için yapılan her türlü mal ve hizmetin alınıp satılması faaliyetlerine ticaret denir. Bir ükenin sınırları içerisinde gerçekleştirilen ticarete iç ticaret, ülkeler arasında gerçekleştirilen ticarete ise dış ticaret denir.

1. İç Ticaret
Türkiye iç ticaretin geliştiği bir ülkedir.

Bu durum üzerinde;
– Nüfusun fazla olması
– Çeşitli bölgelerimizde farklı ürünlerinin yetişmesi
– Sanayi ürünlerinin üretim miktarı ve çeşitlerinin artması
– Ulaşım imkanlarının gelişmesi
– İletişim teknolojisindeki gelişmelerle ürünlerin daha geniş kitlelere tanıtılması etkili olmuştur.

Türkiye’de iç ticaretle ilgili alım satımlar, toptancı halleri, borsa, pazar, fuar, panayır ve büyük mağazalar gibi merkezlerde yapılır. Bu merkezlerin çok sayıda bulunduğu büyük şehirler ticaretin geliştiği yerlerdir.

Türkiye’de ticaretin geliştiği çok sayıda merkez vardır. Bu merkezlerin başında İstanbul gelir. İstanbul’da ticaretin gelişmesinde nüfusun yoğun olması, sanayinin gelişmiş olması ve ulaşım faaliyetlerinin yoğun olması etkili olmuştur. Diğer önemli ticaret merkezlerimiz ise İzmir, Ankara, Adana, Bursa, Kayseri, Konya ve Gaziantep’tir.

Ülkemizde bir diğer ticaret şeklide kırsal kesimle şehirler arasında yapılmaktadır. Kırsal kesimlerden şehirlere tarım ürünleri ve sanayi hammaddeleri gönderilirken, şehirlerden kırsal kesimlere çeşitli sanayi ürünleri gönderilmektedir.

2. Dış Ticaret
Ülkeler arasında çeşitli malların alınıp satılmasına dış ticaret denir. Bir ülkenin başka ülkelere mal satmasına dış satım (ihracat), başka ülkelerden mal almasına dış alım (ithalat) denir. Dış alım ve dış satım o ülkenin dış ticaretini oluşturur.

grafik5

Bir ülkenin ihracat ve ithalat faaliyetlerinin toplam değerine dış ticaret hacmi denir. Bir ülkenin dış satımdan elde ettiği gelir dış alım giderinden fazla ise dış ticaret fazlası, az ise dış ticaret açığı oluşur.

Ülkemizde dış ticaret hacmi zaman içinde artmakla birlikte istenen seviyeye ulaşamamıştır. Özellikle ihracatta istenen seviye yakalanamadığı için ithalat giderleri ihracat gelirlerinden fazla olduğundan dış ticaretimiz açık vermektedir.

a. Dış Satışımız (ihracat)
1980’den sonra dış ticareti artırıcı ekonomi politikası izlenmiştir. Yerli üretimimizin uluslararası pazarlarda gelişip güçlenebilmesi için ihracata yönelik çalışmalar yapılmıştır. Bu amaçla serbest piyasa ekonomisine geçiş süreci başlatılmış çeşitli teşvikler uygulanmıştır. 2006 yılındaki toplam ihracatımız yaklaşık 85 milyar dolardır. Bunun önemli bir kısmı imalat sektörüne aittir.

İhraç ettiğimiz başlıca ürünler;
– Dokuma ve tekstil ürünleri
– Tarım ürünleri (pamuk, fındık, tütün, baklagil, kuru ve yaş meyve, bitkisel yağlar.)
– Makina ve ulaştırma araçları
– İpekli dokuma ve giyim sanayi
– Bazı dayanıklı tüketim malları (TV, Buzdolabı vb)
– Madenler (krom, bakır, demir, bor, tuz vb.)

b. Dış Alımımız (ithalat)
Yerli ürünlerih ithal mallar ile rekabet edebilecek standarda kavuşturulabilmesi, Türk sanayisinin dünya piyasalarında rekabet edebilmesi ve tüketicinin korunması gibi gerekçelerle 1980 den sonra ithalata serbestlik getirilmiştir.

İthal ettiğimiz ürünler;
– Makina ve ulaştırma araçları
– Fabrika kurmaya yarayan aletler
– Petrol, ilaç ve gübre
– Elektronik ve optik araçlar
– Tropik kökenli ürünler (kahve, muz, hurma vb)

Ülkemizin dış ticaretinde Avrupa ülkeleri ilk sırada yer alır. Bu ülkelerin başında Almanya, İngiltere, İtalya ve Fransa gelir.

Avrupa ülkeleri dışında ABD ve Rusya Federasyonu ticaretimizde önemli bir yere sahiptir.

3. Transit Ticaret
Başka ülkelerin, Türkiye’nin ulaşım sistemlerini (limanlar, karayolları, demir yolları) kullanarak yapmış oldukları ticarete transit ticaret denir. Türkiye’nin, Asya ile Avrupa arasında bağlantıyı sağlayan işlek yollar üzerinde yer alması, üç tarafının denizlerle çevrili olması ve önemli su yollarından İstanbul ve Çanakkale Boğazları’na sahip olması Türkiye’de transit ticaretin gelişmesinde etkili olmuştur.

4. Serbest Bölgeler
Bir ülkenin sınırları içerisinde yer alan, yabancı kaynaklı ürünlerin girişine açık tutulan ve sınırları belirlenmiş olan yerlere serbest bölge denir. Buralara gelen ürünlerden gümrük vergisi alınmaz. Bu bölgelerin kurulmasında, yabancı sermaye ve teknolojinin ülkeye gelmesi için uygun ortam oluşturmak, ihtiyaç duyulan ürünlere kısa sürede ulaşabilmek ve istihdam imkanlarını artırmak gibi faktörler etkili olmuştur. Türkiye’deki başlıca serbest ticaret bölgeleri Antalya, Mersin, İzmir, İstanbul, Samsun ve Gaziantep’te kurulmuştur.

1 yorum
  1. emirhan tayfur diyor

    çok uzun bilgi var ***

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku