Vitiligo, cildin pigmentini kaybettiği bir hastalık durumudur. Pigment veya melanin cilt rengine neden olmaktadır. ve melanosit olarak adlandırılan hücreler tarafından üretilmektedir.
Vitiligo’lu insanların çoğu, düzensiz sınırları olan düz, beyaz lekelerin yerini alan normal pigmentli cilt bölgelerinde pigment kaybederler. Pigmentasyon kaybı, vücudun bir tarafındaki küçük lekelerde veya vücudun yüzde 50’sini kaplayan geniş alanlarda ortaya çıkabilmektedir. Bu renk bozuklukları genellikle vücudun güneşe maruz kalan alanları gibidirler. El, yüz, göğüs, sırt, omuz ve ayaklarda görülmektedir. Bununla birlikte, cinsel organda da görülebilmektedir.
Vitiligo tedavi edilebilir bir hastalıktır değildir. Hayat boyunca bu rahatsızlığı yönetmek gerekecektir. Ulusal Vitiligo Vakfı yaptığı araştırmada genel nüfusun % 0.5 ile % 1’i oranında vitiligo hastalığı hesapladığını belirtmiştir. Vitiligo hastalığı bulaşıcı değildir. Vücutta ağrıya neden olmaz ve tıbbi açıdan tehlikesi bulunmamaktadır. Vitiligo, tüm ırkların erkek ve kadınlarını eşit derecede etkilemektedir. Deforme adı verilen pigment kaybı koyu renkli ciltli insanlarda daha belirgin durumdadır.
Vitiligonun Nedenleri?
Kas İskelet ve Cilt Hastalıkları Ulusal Enstitüsüne göre vitiligo’nun kesin nedeni bilinmemektedir. Araştırmacılar, vitiligo’nun bağışıklık sisteminden gelen bir yanıt olabileceğini, yani vücudun kendisine saldırdığını düşünmektedirler. Bu durumda, vücudun pigmentini kaybetmesi için kendi hücrelerini yok etmektedir. Vitiligo da kalıtsal bir durummuş gibi görünmektedir.
Vitiligo Belirtileri
Vitiligonun ana belirtisi cildin pigmentinin olmamasıdır. Üç farklı deforme modeli söylemek mümkündür:
1)Odak deseninde, cilt rengi kaybı yalnızca birkaç küçük alanda görülmektedir.
2)Parçalı bir yapıda deforme vücudun bir tarafında görülmektedir.
3)Genel bir modelde, melanin kaybı simetrik bir şekilde vücudun her iki tarafında da oluşmaktadır.
Genelleştirilmiş desen vitiligo’nun en yaygın türüdür. Üç desenden herhangi birinde renk bozulması vücudun şu yerlerinde görülmektedir. Yüz, koltuk altları, bacaklar, eller, ayaklar, dudaklar
kasık bölgesi, ağız içinde de renk kaybına neden olabilmektedir. Saç derisinin ve yüz tüylerinin koyu gri renkleri de vitiligo belirtileri olabilir. Buna kaş ve kirpikler dahildir.
Vitiligo’nun teşhisi
Doktorun cilt örneği testi ile ortaya çıkarılabilecek hastalıktır. Ailede başka bireylerde olup olmadığı durumu, güneş yanığı veya kabarcıklanma bildirimleri dikkate alınmaktadır. Güneş yanıkları bazı hastalarda vitiligo semptomlarını tetikleyebilir. Cilt biyopsisi, pigmentin eksikliğini doğrulayabilir ve teşhisi belirleyebilir. Doktorlar ayrıca B-12 vitamin seviyelerini ve tiroid işlevini kontrol etmek için kan testleri yapabilirler. Aşırı aktif bir tiroid ve B-12 eksikliği genellikle vitiligo ile ilişkili olmaktadır.
Tedavi ve Yönetim
Vitiligo ağrısız bir hastalıktır. Tedavinin amacı cildinize pigmenti geri kazandırmaktır. Vitiligo tedavisi uzun süreli tedavi içermektedir. Çoğu terapi, birkaç ay boyunca sonuç vermemektedir. Tedavilerde kullanılan yöntemler şunlardır:
Steroidler
Topikal ilaçlar, cildin beyaz lekelerini boyamak için etkili yollar olabilir. Topikal steroid ilaçlar çocuklarda ve yetişkinlerde kullanılır. Steroidler, sonuçları görmek için beklemeden önce günlük en az üç ay boyunca günlük olarak uygulanmalıdır. Steroid kremler, deride inceltme veya renk çizgileri oluşumu gibi bazı olumsuz etkilere neden olabilmektedir.
Bitkisel Merhemler
Bitkisel merhemlerde ilaç olarak vitiligo tedavisinde kullanılabilir. Bunlar aktif madde içeren merhemlerdir. Yüz ve boyunda küçük pigment kaybı yaşayan hastalar için bu bölgelerde genelde bu bitkisel merhem ile sonuç alınmaktadır.
Morötesi ışık
Ultraviyole ışık tedavisi bazı insanlarda vitiligo pigmentini geri kazandırmaktadır. 4 ya da 5 seans etkili olmaktadır.
Renksizleştirme
Beyaz lekelerin tedavisi başarısız olduğunda vücudunuzun geri kalan kısmının renksizleştirilmesi başka bir tedavi seçeneğidir. Deforme, vitiligo ile vücutlarının yarısından fazlasına rastlayan kişiler için geçerlidir. Amaç, normal pigmentli cildinizi vitiligo’nun etkilenen bölgeleriyle eşleştirmektir.
Cerrahi Seçenekler
Şiddetli durumlarda, normal cilt tonunu geri kazanmayı denemek için cerrahi müdahaleyi seçebilirsiniz. Deri aşılaması olarak sağlıklı ciltten parça alınır ve vitiligo’dan etkilenmiş alana koyularak işlem yapılır. Ameliyat maddi açıdan yüksektir. Ameliyat sonrası yara izine neden olmaktadır.
Destek
Vitiligo’lu bazı insanlar, kronik bir deri durumuna karşı duygusal tepkileriyle baş etmede yardıma ihtiyaç duymaktadırlar. Sosyal alanda kendilerini eksik hissetmektedirler.
Yazar: Osman Uçar