Geçtiğimiz yüzyılda hayatımıza giren havacılık, yaşamlarımızı hiç olmadığı kadar kolay bir hale getirmiştir. Aslında özellikle de havacılığın insanoğlu tarafından geliştirilmesiyle beraber birçok alanda farklı gelişimler gözlemlenmiştir. Bu durumda insanların daha önce hiç sık bir şekilde gerçekleştirmedikleri kadar seyahat etmelerini de beraberinde getirmiştir. Aslında bu durum ülkelerin ekonomilerine bir canlılık kazandırmıştır. Bu canlılık sayesinde ülkeler gerek ekonomik gerek de kültürel anlamda birbirleriyle etkileşime geçmiştir. Her ne kadar bu durum 1970’li yılların ortalarına doğru çok olumlu olsa da sonrasında, bazı ülkelere çeşitli uygulama zorunluluklarını da beraberinde getirmiştir. Bunun en bilinen adı vizedir. Vize, bir ülkenin bir başka ülkeye çeşitli nedenlerden ötürü, girişi serbest statüden çıkarması ve de belirli bir işlem altında inceleyerek geçiş için uygunluk belgesi düzenlemesi halidir. 1970’lere kadar dünyada seyahat çok sık olmadığından ve de bu durumlardan oluşan ”illegalite” kayda değer kabul edilmediğinden vize uygulamasına giden ülke sayısı çok azdı. O dönemde dahi İran, Irak gibi birçok ülkenin vatandaşı herhangi bir vize almaksızın birçok endüstriyelleşmiş ülkeye geçiş ve de konaklama imkanına sahipti. Ancak ilerleyen yollarda bu tür ülkelerden yurtdışına çıkan vatandaşların bir daha geri dönmediği anlaşılınca, vize uygulanmaya başlanmıştır.
Bu anlamda Türkiye de özellikle 1980 yılında yaşanan siyasi darbe öncesine kadar dünyanın neredeyse tüm ülkelerine vize almaksızın turist statüsü altında seyahat edebilmekte idi. Ancak sonrasında Türkiye’de yaşanan ciddi ekonomik ve de siyasi sorunlar, birçok kişinin ilticasını da beraberinde getirmiştir. Birçok kişi Türkiye’den başta Avrupa ülkeleri olmak üzere dünya üzerinde yer alan birçok yere vizesiz giriş yapmış ve de bir daha geri dönmemiştir. Bu kişiler yaptıkları bu davranışlarla beraber Türkiye’nin vizesiz seyahat serbestisinin askıya alınmasını sağlamıştır. İlk askıya alan ülke 1981 yılında Almanya olmuştur. Bunu diğer gelişmiş Avrupa ülkeleri takip etmiş ve nihayetinde 1990’da da Birleşik Krallık vize uygulamaya başlamıştır. Bu da uzun yıllar vizesiz ya da başka bir ifadeyle vize muafiyeti kapsamında birçok ülkeye herhangi bir vize almaksızın seyahat eden Türk vatandaşlarının artık vizeye ihtiyacı olduğu anlamına gelmektedir. Bu durum halen yaşanan en büyük sorunların başında gelir. Türklerin halen vize muafiyeti kapsamında olduğu belli başlı ülkeler de yok değildir.
Vize muafiyeti, bir ülkenin üçüncü ülke vatandaşına, giriş ve de çıkışta herhangi bir vize almaksızın seyahatine imkan tanıyor olmasıdır. Bu da beraberinde vizesiz seyahat eden kişinin herhangi bir işlem yapmaksızın doğrudan seyahat edebilmesi anlamına gelir. Dünya üzerinde birçok ülkenin kendi vize muafiyeti programları vardır. Bu programlara dahil olan ülkelerin vatandaşları bir anlamda güvenilir vatandaşlar olarak kategorize edilirler.
Örneğin vize muafiyeti bağlamında ülkeler ele alınacak olursa, bu konuda bir ülke vardır ki, o yıllardır zirvededir ve de vatandaşları herhangi bir vize almaksızın dünya üzerinde yer alan birçok ülkeye vizesiz seyahat eder. Bu ülke Avrupa Birliği’nin kurucu ülkelerinden ve de dünya üzerindeki en endüstriyelleşmiş ülke olarak kabul edilen Almanya’dır. Bir Alman 176 ülkeye vizesiz seyahat edebilir. Bu ülkeler arasında Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Avustralya, Japonya ve birçok ülke daha bulunur.
Yazar:Emir Karasu