Bugün çeşitli endüstri alanlarında; Kimya, Fizik ve Tıp’da kullanılan X ışınları modern fiziğin en önemli buluşları arasında yer almıştır. Bu X ışınları Almanya’nın Vürzburg Üniversitesinde profesörlük yapan “Conrad Roentgen” tarafından 1895 yıllarında bulundu. Bu X ışınlarının diğer adı ise “Röntgen Işınları” olarak bilinir.
Conrad Roentgen; 1845 yıllarında Prusya şehrinde gözlerini açmıştır. Conrad Roentgen Vürzburg Üniversitesinin ona vermiş olduğu laboratuvarda deneyler yaparken, havasız bir tüp içerisinden çok yüksek voltajlı bir akım geçiriyordu. O sırada tüpün yanında bulunan kağıdın parlamasından anlamış ve gözle görülmeyen bu ışınlara X ışınları adını vermiştir. X ışınları dalga uzunluğu olarak bakıldığında en kısa olan ışınlarıdır. Görülebilen ışığın bile dalga boyu santimetrenin on milyonda biri kadar olduğu halde X ışınları ise santimetrenin tam olarak iki milyarda biri kadardır.
Röntgen ışınları insan vücudundan, tahtadan, plastikten ve birçok madenlerden kolayca geçebilir. Ancak sadece cam ve kurşundan geçmez. Fotoğraf filmlerine etki yapar. Röntgen ışınları iki çeşittir. Yumuşak ve sert olarak ikiye ayrılırlar. Yumuşak olan Röntgen ışınları düşük voltajda elde edilen ışınlarıdır. Bunlar et ve deriden geçerler fakat kemikten asla geçemezler. Sert ışınları ise daha yüksek voltajlarda elde edilen X ışınları. Madenlerden kolayca geçer. Endüstride kullanılan X ışınları sert X ışınlarıdır. Bu ışınları elde etmek için 1 buçuk ile 2 milyon voltluk elektrik akımı kullanılır.Röntgen ışınlarını elde etmek için tam olarak 2 yöntem kullanılır. Birincisi X ışınları tüpü diğeri ise yüksek voltajlı elektrik akımıdır.Havası boşaltılmış tüpte iki kutup bulunmaktadır.
Bunlardan negatif kutbun ismi “katot” , pozitif kutbun ismi ise “anot” olarak ifade edilir. Bu tüpten yüksek voltajlı elektrik akımı geçtiği zaman katot ucu akkor haline gelerek elektron akımı yaymaya başlar. İşte bu elektron akımına katot ışınları adı verilmiştir.Bu tüpte yüksek voltajlı elektrik akımıyla X ışınları elde edilir. Katottan yüksek akımlı voltaj geçirilir ve elektron akımı elde edilir. Bu akım anot kutbuna çarpar. Anotta bu çarpan akımın etkisiyle X ışınları çıkarır. İşte elde edilen bu X ışınları endüstri ve tıpta kullanılır.
Elde edilen Röntgen ışınları ile vücutta bir organın durumu gözlemlenebilir ve filmi çekilebilir. Böylece iç organlarımızda meydana gelen birçok hastalıklarımızı daha başlangıcında teşhis ederek tedavisine gitmek mümkün olur. Ancak devamlı olarak vücuttan geçen X ışınları hücreleri öldürme gibi tehlikesi de bulunmaktadır. Bu yüzden çalışanlar cam ve kurşundan yapılmış özel gömlekler giyerler. Bu ışınlar sağlam hücrelere de zarar verebileceği için çok dikkatli şekilde çalışılması gerekir.
Yazar:Zafer Kaplan