Yeşil mimariyi düşündüğümüzde aklımıza pürüzsüz, enerji tasarruflu ve sıkıcı bir yapıyı aklımızda resmederiz. Aslında böyle düşünmemize gerek yok. Yeşil mimari, sadece çevreyi koruyarak, kullanıcılarının enerji giderlerini düşürmekle kalmaz şaşırtıcı derecede güzel tasarımlara yol açabilir.
Yeşil mimari, enerji tasarrufu ve çevre dostu bir yapı yaratmak için düşük tesirli malzemelere odaklanarak meydana gelen bir daldır. Yeşil binalar doğal malzemelerden yapılmış basit yapılardan, binanın tesirini azaltan güneş panelleri gibi unsurları kullanan teknolojik odaklı tasarımlara kadar çeşitlilik gösterebilir.
Geleneksel mimarinin aksine, yeşil bir binanın tasarımın bir parçası yapının tesirini de hesaba katar. Bu da yalnızca binanın malzemelerinin çevresel etkisine bakmakla kalmayıp iç hava kalitesi, su ve enerji korunumu gibi unsurları da dikkate almak demektir.
Yeşil binalar, tıpkı diğer bir tasarım gibi, kullanışlı olandan tümüyle görkemliye farklılık gösterebilir. Yeşil mimariyi, ev tasarımına yakışmayan plastik yağmur bidonlarından ya da güneş panelleri gibi şeylerle ilişkilendirebilirsiniz ancak yeşil mimari çok uzun bir yol almıştır. Şimdi bu unsurlara bir göz atalım.
Yeşil Çatı
Yeşil bir çatı, evin içindeki sıcaklığı azaltabilir, dâhili havayı iyileştirir ve betonun hüküm sürdüğü kentsel yerlerde daha fazla alan açmaya yardımcı olur. Ayrıca kuşlar için yuva da sağlayabilir.
Basit olarak, yeşil bir çatı bir nevi çatı bahçesidir. Yeşil bir çatı yaratmak için su geçirmez engelleri, su boşaltım malzemelerini, toprak bir katmanı ve bitkileri döşenebilir. Bitkilerin ve toprağın ağırlığının çatı için desteği arttırmayı gerektirdiği için, yeşil bir çatı planını yapıp inşa etmenin için en iyi yolu, çevre dostu tasarımlar konusunda deneyimli bir usta ile çalışmaktır. Bir uzman yardımıyla da az bakım isteyen bitkilerin seçimi de başarılı bir çatı için gereklidir. Bitkiler yalıtım, yağmur suyunu süzme ve toprak kaybıyla savaş konularında yardımcı olur.
Yeşil çatılar, bir takım toprak örtüsü gibi basit olabilir ya da yosun, etli yapraklar hatta ot ve bitkilerin karışımından ibaret olabilir. Karmaşık yapı, bütçeye ve üstesinden gelinebilen bakıma bağlıdır. Kapsamlı ve yoğun olmak üzere iki tip yeşil çatı vardır. Daha az bakım gerektiren ve daha toprak kullanan kapsamlı bir yeşil çatının maliyeti de yoğun tip çatıdan daha düşüktür. Yoğun çatıların maliyetinin yüksek olması ve daha az eğimli yüzeye gereksinim duymalarından ötürü onları ticari yapılarda daha yaygındır.
Güneş Enerjili Kiremitler
Güneş panelleri enerji tasarrufu yaparak fatura azaltmada mükemmel bir yoldur ve bazen para bile kazandırabilir. Eğer evde kullanılandan daha fazla üretiliyorsa güç fazlası başka kimselere de satılabilir. Güneş panellerinin tasarım açısından sorunu, pek göze hitap etmemeleridir. İşte burada güneş enerjili kiremitler devreye girer. Çatı tepesinde veya kimi zaman binanın yakınında kendi halinde duran geleneksel güneş panellerinin aksine güneş enerjili kiremitler çatının yüzüne dizilir ve böylece zor bir şekilde farklarına varılır.
Binaya yalnızca güç yardımı yapmadıkları için kurulumları, geleneksel güneş panellerine nazaran biraz daha pahalıdır ancak gerçekte çatı kiremitleridir.
İnce film ya da silikon temelli güneş kiremitlerine piyasada rastlanabilir. İnce film kiremitlerin maliyeti daha azdır ancak silikon temelli kiremitlere göre metrekare başına daha az enerji üretme eğilimindedirler.
Güneş kiremitleri kurulumunda, yeşil çatıda olduğu gibi işinin ehli olan kimseleri bu işe dâhil edilmelidir çünkü güneş kiremitleri elektrik sistemi ile kablolar yardımıyla bağlanmalıdır. Ayrıca çatının güneş kiremitlerine müsait olup olmadığını belirleyecek profesyonelin de yardımı dokunabilir. Tipik güneş panellerinden daha çok ısınır ve çatının iyi bir açıdan güneş ışığı alıp almadığından emin olunmalıdır.
Kerpiç Evler
Kerpiç, ıslak toprak ve samanın basit karışımıyla meydana getirilen tarihi bir yapı malzemedir. Karışım, balçığa çok benzer ve kerpiç evleri benzersiz ve güzel kılan organik şekilleridir. Geleneksel ev inşasının yerine, inşaatçılar kerpiçleri istifleyerek balçık benzeri malzemelerle el yapımıyla şekil verebilirler. Sonuç, keskin köşeler yerine eğri çizgilerden oluşan bir yapıdır. Gömme tip rafların yanı sıra mobilyalar bile şekil verilmiş kerpiç ile oluşturulabilir.
Kerpiç, doğal maddelerden elde edildiği için beton gibi inşaat malzemelerinden daha az çevresel bir alan kaplar. Fabrikalarda üretilmek ve ülkenin bir ucundan bir ucuna taşınması gibi zorunlulukları da yoktur ve kolaylıkla çevreden temin edilebilir. Pek çok insanın kendisine ev yapması için kerpiç evler üzerinde çalışmak oldukça basittir. Hatta belli gruplar oluşturularak ortak çalışmalarda insanlar kendilerinin ve birbirilerinin kerpiç evlerini inşa edebilirler.
Yağmur Suyu Hasadı
Yağmur suyu hasadı sistemi fikrinin arkasında yağmur suyunu bahçe sulamasında ve bazen de evde kullanılması için toplanmasıdır. Yağmur varillerini düşündüğümüzde ortaya pek çok hoş bir resim gelmez ancak yağmur suyu hasadı sistemi çok güzel bir görüntü ortaya çıkarabilir.
Sistem, bir plastik varil kadar basit olabilir. Toplama sistemi yeraltındadır böylece bahçe düzeninin bozmadan yağmur suyu toplanıp depolanabilir.
Konteynırlar
Kerpiç evlerde olduğu gibi, taşıma konteynırlı binalar, geleneksel bina malzemelerine ilişkili olan yüksek tesire değinir. Satın alınması gereken yeni malzemelerin kullanımı yerine, bu tip evler, eski konteynırı yeniden değerlendirmek suretiyle prefabrik konut oluşturmak için kullanılır. Bu malzemeler, ticari amaçlı veya oturma amaçlı bina meydana getirmek için ister dikey olarak ister yan yana istiflenebilir. İsteğe bağlı olarak, taşıma konteynırlı ev üretmenin birkaç farklı metodu vardır.
Bazı firmalar prefabrike edilmiş haldeki malzemelerin nakliyesini yaparak, içinde yaşanabilecek nerdeyse yepyeni bir ev yaratmayı sunarlar. Bu evler genellikle güç, su ve bazen merkezi ısıtma ve klima sistemine bile sahiptir. Daha çok kendi imkânlarıyla bir şeyler yapmayı seven kimseler, normal konteynırlar ve planlar satın alarak kendileri ya da birkaç usta yardımıyla bu amaçlarına ulaşabilirler. Her durumda da konteynır ev kurmadan önce bunlarla ilgili kanunlara bir göz atmakta fayda vardır.
Yazar: Selim ÖKTEN