Belki bir sahafta yada herhangi bir sitede gözünüze çarpmıştır, Thomas More; Ütopya. Eğer okuduysanız anlattığı dünyanın içine düşmeyi istemeniz kadar doğal bir şey olmasa gerek. İşte o kitapta anlatılan yaşam tarzı İspanya’ nın Endülüs bölgesinde Sevilla yakınlarında ki küçük bir köy olan Marinaleda ‘da gerçekleşmiş gibi görünüyor.
Marinaleda, yaklaşık 3000 (2012) nüfusuyla; Pers Ordusuna kafan tutan 300 Spartalı yada 40 eriyle Çin’e kafa tutan Kürşad Han ‘dan çok farklı olmasa gerek. Hemde mali krizlerle boğuşan Avrupa ‘nın ortasında. Marinaleda ‘nın öyküsü 1980 ‘lere uzanıyor. O dönemde bütün köy toprakları Madrid ‘li bir zengine aittir. Köylülerin tamamı, bu tarlalarda cüzi rakamlara çalışarak hayatlarını sürdürürler ve bütün işleri yapmalarına rağmen istedikleri hayatı yaşayamazlar. Eski barakalarda, zor şartlarda yaşamaya mahkum edilen halk, bir çıkış yolu arar. Arayışları Franco faşist rejiminin yıkılması sonrasında küçük bir ışığa doğru yönelir. Rejim yıkılması sonrası yapılan ilk serbest seçimi, köyde kurulan Kollektif İşçi Birliği; Endülüs Cephesi kazanır. Bu seçim köy için bir dönüm noktası haline gelir. Köylüler, John Steinbeck ‘in “Gazap Üzümleri” adlı romanından esinlenmişcesine ” Tarlalarda kim çalışıyorsa, tarlalar onundur. ” diyerek örgütlenirler ve protestolara başlarlar. Protestoların amacı köydeki bütün toprakların kamulaştırılılması içindir. Bu tepkinin başını çeken kişi ise eski öğretmen Juan Manuel Sánchez Gordillo vardır. Gordillo ve yandaşları, yıllarca süren mücadeleler sonucunda isteklerine kavuşmuş ve 1991 yılında 1250 hektarlık alan Madrid ‘li zenginden alınmış sonrada köyde kurulan kooperatife devredilerek köylülerin hizmetine sunulmuştur.
Bundan sonrası masal gibi gelecek olan bu köyde, gelişmeler başlamış düzen tamamen değiştirilmiştir. Artık köyde yapılan her şey, kooperatif üzerinden yapılır olmuş. Mesela bir ev sahibi olmak istiyorsanız, kooperatif size bütün imkanı sağlıyor ama bir şartı var. Ev sahibi olmak istiyorsanız bu ev yapılırken inşaatında çalışmanız gerekiyor. Bu ev hiç bir zaman sizin olmuyor. Siz uzun yıllar oturmak için kiralayabiliyorsunuz. Bunun için yıllık 15 euro ödemeniz kafi. Yakın köylerde ki kiraları örnek olarak almak gerçekten değerlendirme açısından önemli bir unsur. Mesela Marinaleda ‘ya en yakın köy olan El Rubio ( nüfus 3500 ), Köyünde en ucuz aylık kira 250 euro ve üzeri olarak gözümüze çarpıyor. Evlerden bahsetmişken biraz da teknik detaylarını inceleyecek olursak, evler 90 metrekarelik iç mekan 100 metrekarelik bahçeye ve birer araba garajına sahipler. Bu durum sizinde aklınıza lüks villaları getirmiş olsa gerek.
Daha da ilginç olan şeyse bu köyde eğitim tamamen ücretsiz ve bütün masraflar kooperatif tarafından karşılanıyor. Öğrencilerin bütün yemek ihtiyaçları yine kooperatifin işlettiği yemek şirketi tarafından ücretsiz karşılanırken isteyen aileler çocuklarını aylık 15 (2012) euro karşılığı kreşe gönderebilmekte. Bu ücretinde ne kadar ilginç olduğunu anlamak için Sevilla ‘daki kreş ücretlerini göz önünde bulundurmak gerek. Sevilla ‘da aylık kreş ücretleri ise 250 euro (2012).
Aslında bütün bunlara değinirken Belediye Başkanının hakkını yememek gerektiğini szide farketmişsinizdir. Juan Manuel Sánchez Gordillo köyün bu hale gelmesinde en büyük katkısı olan insanlardan biri olarak karşımıza çıkıyor.
Peki kimdir, Juan Manuel Sánchez Gordillo ?
Gordillo, 2008de Birleşik Sol (IU) listesinden Endülüs Bölge Parlamentosuna da seçilen Belediye Başkanı, makam arabası bile olmayan hizmet adamı, aldığı maaşı kooperatife aktarabilecek kadar da eli açık bir insan veköyünü ” liberal komünist olarak tanımlayacak kadar da cesur biri olarak karşımıza çıkmakta.
Demokrasinin çokça tartışıldığı dünyamızda Marinaleda demokrasisininde değişik bir bakış açısı getirdiğini düşünmemek elden bile değil. Bu köyde Halkın Evi adı verilen bir toplantı meclisi var ve burada yapılacak işler, burada kimlerin çalışacağı, ne kadar çalışılacağı, karşılığında ne kadar ücret alacağı, ne kadar vergi ödeneceği, kazanılan fazla parayla köye ne gibi yatırımlar yapılacağı ve neyin ihrac edilip neyin ithal edileceği köylüler tarafından kararlaştırılıyor. Bu köyde çalışma saatleri günde 6 saat olarak belirlenmiş ve karşılığında ise ( 2013) 51 euro ödeniyor. Herkes en az bir işte çalışmak zorunda isteyen 6 saati doldurduktan sonra istediği sanat yada işle uğraşabilmekte. Fazla saati olan insanlar gönüllü olarak çocukların eğitimi için etüt benzeri dersler hazırlayarak onların yetişmesine yardımcı olmaktalar.
Marinaleda ‘nın ilginç yanlarından birisi de, köyün girişinde ”Ütopyaya hoşgeldiniz” ya da sokakların herhangi bir duvarında ”Başka bir dünya mümkün” benzeri sloganların yer alması. Aslında anlatılacak pek bir şeyde yok taban ekonomisi sayesinde refaha kavuşan bir köy işte.
Kaynakça:
The Village Against the World : Dan Hancox
vikipedi,<br />
http://www.critical-theory.com/story-marinaleda-communist-village-world/,<br />
http://www.theguardian.com/world/2013/oct/20/marinaleda-spanish-communist-village-utopia
Yazar:Taner Gülmüş