Bell palsisi, yüz sinirlerin hasar görmesi veya travmadan kaynaklanan geçici bir yüz felcidir. 7. kraniyal sinir de denilen fasiyal sinir kafatasında ki dar, kemikli bir kanaldan (Fallopian kanalı) kulağın altındaki yüzün her iki tarafında ki kaslara doğru ilerler ve sinir bu kemikli kabuğun içinde kalır. Fasiyel sinir, her bir yüz siniri, göz kırpması, göz açılıp kapanmasını, gülme, mimik ve kaş çatma gibi yüz ifadeleri de dâhil olmak üzere, yüzün bir tarafındaki kasları yönlendirir ve kontrol eder. Lakrimal ya da gözyaşı bezlerine, tükürük bezlerine ve kulağın ortasındaki küçük bir kemiğin kaslarına stapes adı verilen sinir uyarıları taşır ve ayrıca dilden tat duyusunu iletir. Bell felci ortaya çıktığında, fasiyal sinirin işlevi bozulur ve beynin yüz kaslarına gönderdiği sinyallerde bir kesinti olur. Bu kesinti yüz zayıflığına veya felce neden olur.
Bu durum ilk olarak yüz sinirlerini ve durumla bağlantısını açıklayan 19. yüzyıl İskoç cerrahı Sir Charles Bell olarak adlandırılmıştır. İnme ile ilgili olmayan bozukluk, yüz felcinin en sık nedenidir. Genel olarak, Bell’in felci sadece eşleştirilmiş yüz sinirlerinden birini ve yüzün bir tarafını etkiler, ancak nadir durumlarda her iki tarafı da etkileyebilir.
Bell Palsisi Semptomları
Fasiyal sinirin çok fazla fonksiyonu olduğundan ve çok karmaşık olduğu için, sinire verilen hasar ya da fonksiyonunda bir bozulma birçok soruna yol açabilir. Bell felcinin belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterirken hafif felçten ağır felce kadar önem dereceleri arasında değişebilir. Bu belirtiler yüzün bir veya nadiren her iki tarafında seğirmeyi, zayıflığı veya felci içerebilir. Diğer semptomlar arasında göz kapağı ve ağzın kenarında sarkma, düşme, göz veya ağzın kuruması, tadın bozulması ve bir gözde aşırı yırtılma olabilir. Çoğu zaman aniden başlayan ve 48 saat içinde doruğa ulaşan bu semptomlar, ciddi yüz deformelerine neden olabilir. Diğer belirtiler arasında çene etrafında ve kulak arkasında ağrı, rahatsızlık, bir veya iki kulakta çınlama, baş ağrısı, tat kaybı, etkilenen tarafta sese aşırı duyarlılık, konuşma bozukluğu, baş dönmesi, yeme ya da içme zorluğudur.
Bell’in Palsisine Ne Sebep Olur?
Bell felci yüz kaslarını kontrol eden sinirlerde, şişme, iltihaplanma, sıkışma, yüz kaslarında zayıflama veya felç ile sonuçlandığında meydana gelir. Bununla birlikte, bu hasara neden olan sebep tam olarak bilinmemektedir. Çoğu bilim adamı, viral menenjit veya yaygın soğuk algınlığı virüsü, herpes simpleks gibi viral bir enfeksiyonun hastalığa yol açtığına inanmaktadır. Fasiyal sinirin, Fallop kanalında basınca neden olan ve iskemiye (sinir hücrelerinde kan ve oksijenin kısıtlanması) neden olduğu enfeksiyona tepki olarak şişerek iltihaplı hale geldiğine inanırlar. Bazı hafif vakalarda ve iyileşmenin hızlı olduğu yerlerde, sadece sinirin miyelin zarında hasar vardır. Miyelin zarı, beyindeki sinir liflerinde yalıtkan görevi gören yağ örtüsünü oluşturur. Ayrıca bu hastalık grip veya grip benzeri bir hastalık, baş ağrısı, kronik orta kulak enfeksiyonu, yüksek tansiyon, diyabet, sarkoidoz, tümörler, Lyme hastalığı, kafatası kırığı veya yüz yaralanması gibi travma ile de ilişkilendirilmiştir.
Bell Pasisiden Kimler Etkilenir?
Bell pasisiden her yıl yaklaşık 40.000 kişi etkilenmektedir. Erkekleri ve kadınları eşit şekilde etkiler, her yaşta ortaya çıkabilir, ancak 15 yaşından önce veya 60 yaşından sonra daha az yaygındır. Aşırı derecede diyabet, grip veya soğuk algınlığı gibi üst solunum yolu rahatsızlığı olan kişilerde daha yaygındır.
Bell Pasisi Nasıl Teşhis Edilir?
Bell Pasisi teşhisi, bozuk bir yüz görünümü ve yüzün etkilenen tarafında kasları hareket ettirememesi de dâhil olmak üzere ve diğer yüz felç nedenlerini ekarte ederek yapılır. Hastalığın tanısını doğrulamak için özel bir laboratuvar testi yoktur. Genel olarak, doktor kişiyi üst ve alt yüz zayıflığı açısından inceler. Çoğu durum da bu zayıflık yüzün bir tarafı ile sınırlıdır veya ara sıra alın, göz kapağı ya da ağızla izole edilmiştir. Elektromiyografi (EMG) adı verilen bir test, sinir hasarının varlığını doğrulayabilir ve sinir tutulumunun ciddiyetini ve derecesini belirleyebilir. Kan testleri bazen diyabet ve bazı enfeksiyonlar gibi diğer eşzamanlı sorunların teşhisinde yardımcı olabilir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) veya bilgisayarlı tomografi (BT) taraması, fasiyal sinir üzerinde ki diğer yapısal basınç nedenlerini ortadan kaldırabilir.
Bell Pasisi Nasıl Tedavi Edilir?
Bell felci her bireyi farklı şekillerde etkiler. Bazı vakalar hafiftir ve semptomlar genellikle 2 hafta içinde kendiliğinden azaldığı için tedavi gerektirmez. Diğer vakaların tedavisinde, ilaçları ve diğer terapötik seçenekleri içerebilir. Bell felcine örneğin enfeksiyon neden olduğu bariz bir kaynak bulunursa, yönlendirilmiş tedavi yararlı olabilir. Bell pasisi üzerinde yapılan son araştırmalar, steroid prednizon gibi steroidlerin iltihabı ve şişliği azaltmak için Bell felcinin tedavisinde etkili olduğunu göstermiştir. Asiklovir gibi diğer ilaçlar viral herpes enfeksiyonlarıyla mücadelede kullanılır, bu hastalığın seyrinin kısaltılmasında bazı faydaları olabilir. Aspirin, asetaminofen veya ibuprofen gibi analjezikler ağrıyı hafifletebilir. Muhtemel ilaç etkileşimleri nedeniyle reçeteli ilaçlar alan kişiler, reçetesiz satılan ilaçları almadan önce daima doktorlarıyla görüşmelidirler.
Tedavide bir diğer önemli faktör göz korumasıdır. Bell pasisi göz kapağının doğal göz kırpma yeteneğini keserek gözü tahriş ve kurumaya maruz bırakabilir. Bu nedenle, gözü nemli tutmak ve özellikle geceleri, gözü döküntü ve yaralanmalardan korumak önemlidir. Yapay gözyaşı, göz merhemleri veya jelleri gibi yağlayıcı göz damlaları ve göz merhemleri de 
etkilidir. Fizik tedavi, yüz masajı veya akupunktur gibi diğer tedaviler, yüz sinir fonksiyonu ve ağrısında potansiyel küçük bir iyileşme sağlayabilir. Genel olarak, Bell felcinde ki dekompresyon cerrahisi sinir üzerinde ki baskıyı hafifletmek için nadiren tavsiye edilir. Nadir durumlarda, deformasyonları azaltmak ve tamamen kapanmayacak bir göz kapağı veya çarpık bir gülümseme gibi bazı hasarları düzeltmek için kozmetik veya rekonstrüktif cerrahi gerekebilir.
Prognoz Nedir?
Bell pasisi bireyler genellikle prognozu çok iyidir. Prognoz, sinir hasarının büyüklüğünü ve iyileşme derecesini belirler. İyileştirme aşamalı ve iyileşme süreleri değişiklik gösterir. Tedavi olsun ya da olmasın, çoğu birey semptomların ilk başlamasından sonraki 2 hafta içinde iyileşmeye başlar ve hastalar 3 ila 6 ay içinde normal fonksiyonuna geri döner. Ancak bazı hastalar için belirtiler daha uzun sürebilir ve birkaç vaka da, semptomlar tamamen ortadan kalkmayabilir. Ayrıca nadir durumlarda ise, hastalık yüzün aynı veya zıt tarafında tekrarlayabilir.
Kaynakça:
ninds.nih.gov
mayoclinic.org
harvardhealthcontent.com
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu