Bu hayvanın dünyaca bilinen adı Aye-Aye’dır. Kendi dilimizde de Ay-ay olarak nitelendirilir. Uzun parmaklıgiller familyasının üyeleri arasında yer alır. Daha doğrusu bu familyanın yaşayan tek üyesidir. Büyük Ay-ay olarak adlandırılan Daubentonia robusta’nın soyu ne yazık ki tükenmiştir.
Ay-ay Madagaskar’da yaşayan bir makimsi maymun türüdür. Islak burunlu maymunlar yada eski sınıflandırmalarda ön maymunlar takımı arasında yer alır. Genellikle gece ortaya çıkan en akıllı memelilerdendir. Boyu yaklaşık 40 cm uzunluğundadır. Dikkatli bakıldığındığında yetişkinlerinin iri bir kedi büyüklüğünde olduğu fark edilebilir. Kürkünün rengi koyu kahverengi yada siyahtır.
Sürekli büyüyen güçlü,kesici dişlere sahiptir. Bu durum Ay-ay’a bir kemirgenimsi görünüş katmıştır. Ağırlığı 2.5 kilograma yakındır. Parlayan iri gözlere ve fark edilebilen sivri bir burna sahiptir. Büyük ve geniş iki kulağı vardır. Yüzünün kısa ve çeneye doğru küçük olması onun duyma yetisinin gelişmiş olduğunu gösterir. Zaten bu sebeple kulakları yüzüne oranla büyüktür. El ve ayak parmakları çok uzundur ancak orta parmakları diğerlerine oranla üç kat daha uzundur. Ayak baş parmakları hariç tüm tırnakları uzun ve pençe şeklindedir. Kuyruğu büyük,tüylü ve kalındır. Sincap yada sansar kuyruğuna benzetilebilir ama kendine özgüdür.
Ay-ay kesici dişlerini Hindistan cevizi oymada ve ağaç kabuklarını soymada kullanabilir. Bunlar haricinde kurtcukları çok sever. Böcek larvaları da hoşuna giden besin kaynaklarındandır. Kurtçukları ve larvaları yemek için sahip olduğu uzun orta parmaklarını kullanır. Ağaç gövdelerine yada dallarına orta parmağıyla vurarak böcek yumurtalarının yerini tespit eder. Onları bulduğunda ise yine orta parmağının yardımı ile beslenmesini gerçekleştirir.
Ay-ay’lar ağaç dalları ve yaprakları üzerinde yaşarlar. Yuvalarını yuvarlak biçimde yapmaya özen gösterirler. Yavrulama dönemleri geldiğinde sadece tek bir yavru doğururlar. Ay-ay günümüzde çok azaldığından soyu tükenme tehlikesi altına girmiştir. Bu olumsuz durumu engellemek amacıyla bazı sivil hayvan kuruluşları ve Madagaskar dışındaki hayvanat bahçeleri harekete geçerek neslin yeryüzünden kaybolmasını engellemişlerdir.
Yazar: Kaan GÜNDÜZ