İnsanların gözleri kapalıyken dümdüz yürüyemediği problemi bilim insanları tarafından neredeyse yüzyıllardır araştırılan ve kafa kurcalayan bir problem. Günümüze kadar sayısız araştırma yapılsa da insanların gözleri kapalıyken neden yürüyemediği sorusunda henüz kesin verilere ulaşılmış değil.
Birçoğumuz yürüme eylemi sırasında yolumuzu şaşırarak kaybetmişizdir. Bu çok olağan ve günlük karşılaşılan problemlerden biri olarak görülse de aslında kafa karıştırıcıdır. Böyle bir durumla karşılaşınca yönümüzü bulmaya yarayacak herhangi bir nesne ararız ve gideceğimiz yönü ona göre belirlemeye çalışırız. Ama görüş alanında böyle bir referans noktası olmadığı durumlarda yönümüzü bulmakta zorlanırız. Gözlerimiz kapalıyken de aynı durum geçerlidir. Mesela gözümüz kapalıyken dümdüz yürümemiz istendiği zaman kendimizi tahmin edemediğimiz bir konumda bulabiliriz.
Yapılan araştırmalarda gözler kapalı haldeyken yürümeye başlayan ve dümdüz yürüdüğünü zanneden kişilerin aslında daireler çizerek ilerlediği görülmüştür.
Araştırmacıların bazılarının tahminine göre bu durumun nedeni yürüdükçe her bir adımda bizdeki düze ilişkin tanımımıza dair bilişsel algımızda bir sapma olması ve ileri doğru gittikçe bu sapmaların birbiri üstüne eklenerek ilerlenen hattan giderek kıvrılmasına yol açması olabilir. İnsan vücudundaki hangi tür mekanizmanın bu sapmaya neden olduğu bilinmese de uzmanların tahminine göre mekansal algı ve denge becerilerini yöneten vestibüler sistem ile vücudumuzun ve vücudumuzu oluşturan bölümlerin hangi pozisyonda olduğunu anlamamıza yarayan proprioseptif sistem birlikte çalışarak konumumuzu anlamamıza ve bu konumu düzenli olarak güncellememizi sağlamaya yoruyor. Görsel bir ipucu olmadığı durumunda ise iç kulaktaki vestibüler sistemin hata verdiği ve bunun da konumumuzla ilgili bizi yanılttığı düşünülmektedir. İnsanların gözleri kapalıyken ya da etrafta hiçbir nesne yokken ne kadar farklı yönlerde ilerlediklerini gösteren bir animasyonu aşağıdaki linkten izleyebilirsiniz.
Kaynakça:
Bilim Teknik dergisi
Yazar: Özge T.