Tarihsel süreç içerisinde bulunduğu konum itibariyle oldukça değerli olan Anadolu, ele geçirilmek adına birçok savaşlara ev sahipliği yapmış ve MÖ.’ki dönemlerde üzerinde farklı toplulukların yaşadığı bir yer olmuştur.
Günümüzde Anadolu, İstanbul Boğazı ile Avrupa’dan ayrılan Asya Kıtası üzerinde kalan topraklara denmektedir. Tarihte bakıldığı zaman, 1071 Malazgirt Savaşı Anadolu’nun kapılarının Türklere açıldığı tarih ve olay olarak gösterilmektedir. Oysa ki, burada eksik bir bilgi mevcuttur. Çünkü bu tarihten önce de Anadolu’da Türkler yaşamaktadır. Öyle ki, Anadolu isminin nereden geldiğine dair en büyük ve bilinen efsane olan bir Türk anadan gelmektedir.
Anadolu isminin nereden gelmiş olduğu, günümüzde hala bir tartışma konusudur ve bu konuyla ilgili çeşitli söylentiler bulunmaktadır. Bu söylentilerin en meşhuru ise, Taşlıca köyünde meydana gelmiş olan bir olaya dayanır. Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarı olan Alaaddin Keykubat, kendisinden önce yapılmış olan seferleri devam ettirerek Anadolu’nun İslam-Türk ülkesi haline getirmek için çalışmaktadır. Bunun için Keykubat, Başköy Rum Kalesini fethetmek ister ve burayı fethetmek üzere yola çıkar.
Yolda ise, günümüzde Ankara Kızılcahamam sınırları içerisinde bulunan Taşlıca köyüne uğrar. Bu köyde ise, buraya yıllar öncesinden gelip yerleşmiş olan kadın erenlerden Kırmızı Ebe ve de oğlu Oruç yaşar.
Bu köye gelen Türk askerler, Kırmızı Ebe tarafından karşılanır ve Kırmızı Ebe askerlere ayran ikram etmek ister. İşte tam da burada keramet başlamaktadır. Kırmızı Ebe yayıkta yeni olarak hazırlamış olduğu ayranı askerle ikram etmek üzere orada bulunan taş oluğa döker. Askerler ise, bu ayrandan içmek ve de kaplarını doldurmak için sıraya girer. Bütün askerler hem ayranını içer hem de kaplarını doldurur. Buna rağmen taş oluktaki ayran bitmez. Bu olay ise, Kırmızı Ebe’nin evliyadan ve üzerinde bir keramet olduğunun göstergesi olarak yorumlanır. Askerler teker teker ayran içerken ve de kaplarını doldururlarken Kırmızı Ebe ve askerler arasında bir diyalog yaşanır.
-Doldurun Gazilerim
-Doldur Ana,
-Doldurun yavrularım,
-Ana, dolu.
Anadolu ismi bu diyalogdan gelir.
Kırmızı Ebe, bir bakraç ayranla bir orduyu doyurur ve bu durum sultanın kulağına gider. Bunun üzerinde Ebe’yi huzuruna davet eder. Sultan kadının bu kerametinden çok etkilenir ve de kadının oğlu Oruç Gazi’ye çevre toprakları bağışlar.
Bu hikaye, Anadolu isminin nereden geldiğine dair en bilindik hikaye olmakla birlikte, bu ismin nereden geldiğinde dair çok farklı söylentiler de mevcuttur. Anadolu’nun bilindiği üzere ilk ismi, üzerinde yaşadıkları Hititler nedeniyle Hatti Ülkesi olmuştur. Anadolu ismi ise, bu bölgeye sonradan gelmiş olan Yunanlılardan gelir. Yunanca dilinde anatole ismi doğu anlamına gelmektedir. Ana sözcüğü ise, yine bu dilde yukarı anlamına gelir. Bu anlamlardan yola çıkılarak Yunanlılar buraya anatelein ismini vermişlerdir. Bu isim, Güneş’in doğduğu ülke anlamına gelir. Ve Anadolu isminin MÖ. kullanılan Anatolian kelimesinden geldiği de oldukça yaygın söylentiler arasında yer alır.
Yazar:Erdoğan Gül
Sonuç olarak biz Anadolu ve bir çok şehrin ismini asimilasyona uğratmayıp kadim ismine sadık kalmışız. (cumhuriyete kadar)
Anadolu isminin Hacı bektaşi velinin rum diyarı diye yani bugünkü anadoluya geldiğinde nevşehire geldiğinde parayla ekmek bulamadım deyip kadıncık ana diye bilinen kadından ekmek isteyip onun vermek istemesi kadına dua edim teknen ekmekle küpün yağla dolusun taşsın diye dua etmesi ve gelinin gördüğü manzara karşısında şaşırıp ana dolu ana dolu diye bağırıp kerametini görüp o nedenle anadolu isminin ordan geldiğini biliyorum
Anadolu isminin, günümüzde nereden geldiği tartışma konusu falan değildir. Tartışanlar, bilimsel kaynak ve belgelere itimat etmeyen “masalcı” kesimdir. Anadolu ismi, Yunanca kökenli -aslında Hint Avrupa Anadili kökenli- ” téllō ” kelimesinin tarih boyunca değişmesinden meydana gelmiştir.
Tela(Hint-Avrupa Anadili) >> Téllō(Kalkmak, çıkmak)(Eski Yunanca) >> Ana-téllō(Doğmak, ortaya çıkmak)(Eski Yunanca) >> Anatolḗ(Doğuş, özellikle: Güneşin doğuşu)(Orta Yunanca) >> Anatolia >> Anadolu(Türkçe).
Anadolu, Yunanların o tarihteki yerleşkelerinin doğusunda kaldığı için, “Güneşin doğduğu yer” anlamında “Anatolia” dedikleri açıkça görülmektedir. Ayrıca Arap seyyah İbn-Battuta(1330) ve Evliya Çelebi’nin seyahatnâmelerinde, bu topraklara doğrudan “Anadolu” değil de “Anatolia” ya da “Anatoliyya” diye andıkları da biliyoruz. Tarih bilimi, belge ile yapılır. Belge bulunamıyorsa “rivayet” olduğu belirtilerek halkın bilgisine başvurulur fakat yine de geçerli değildir.
Kırmızı Ebe hikayesi, Anadolu insanının zengin hayal gücünün ürünüdür, bilimsel geçerliliği yoktur. Etimoloji, dilbilim ve tarih kitaplarını daha derinlemesine karıştırmanız dileğiyle…
Dipnot: Bizans diye bir ülke, imparatorluk yoktur. 1800’lerde bir Alman profesör orayı öyle andı diye Doğu Roma İmparatorluğu’na “Bizans” demek ve bunu salt doğru olarak kabul etmek, etimoloji ve dilbilim açısından yanlıştır.
Dipnot 2: “Yunanlılar” kullanımı da yanlıştır. Yunan bir köken ismidir, aynı Hint, İngiliz, Fransız, İspanyol vb. gibi. Nasıl ki kendimize Türklüler, Avrupalılara İngilizliler, Fransızlılar demiyorsak, Yunan’a da Yunanlı demek, yanlıştır. Bu yanlış, Hintlere de çokça yapılır. Hind-istan = Hint ülkesi. Hintli derseniz Hint kelimesini bölgenin yapmış olursunuz, orada yaşayan toplumun adı değil ki yanlış olduğu açıktır. Örneğin, Kırımlılara Kırımlı, diyebilirsiniz, çünkü Kırım kelimesi bir topluluğun, ırkın ismi değildir, bölgenin ismidir. Makedonlara, Makedonyalılar; Yunan’a, Yunanlı; Hintlere, Hintli… Bu liste uzar ama bu yanlışları fark etmek gerekir.
Bunun ortaya çıkışı, sanırım, İngilizce “Nerelisin?” sorusunun cevabının Türkçeye çevirilmesi yüzünden yaygınlaşmış olabilir: Where are you from(Nerelisin/ Neredensin?) > I’m from Turkey(Türkiye’liyim, Türkiye’denim). Tabii ki burada, Türkiye’denim cevabı daha doğru olsa bile, Türkiye’liyim cevabı zihinde ağır bastı(rıldı)ğından diğer isimlere de aynı muamele yapılmış olabilir. Tabii ki bu söylediğim farazi bir şeydir, sadece bir tahmin ve geçerliliği -muhtemelen- yoktur.
Dipnot 3: Yapım eki almış kelimelere gelen çekim ekleri, kesme işareti ile ayrılmaz. “Yunanca’da” kullanımı yanlıştır. Yunan(kök)-ca(yapım eki)-da(çekim eki)=> Yunancada, olması gerekir. Türkçede, Japoncada, İngilizcenin, Fransızcadan, Arapçanın vb. şeklinde kullanılması, anlam ve yazım açısından önemlidir.
Dipnot 4: Antalya isminin Anadolu kelimesi ile aynı kökten geldiği bilgisi yanlıştır. Antayla, Attelya kelimesinin zaman içindeki çevrimidir. Zaten Attelya, Antalya’nın eski ismidir. Aynı Kadıköy’ün Khalkedon’dan; Üsküdar’ın Skutari’den zamanla çevrimleri gibi…
Bu ve bunun gibi inceliklere dikkat etmeniz dileğiyle…
Valla kardeş senin gibi bir aydın ve tarihi konuşan insanların sayisi az ve cahil toplum tarafından onlara cahil muamelesi yapılır anatoil dediğimde adamlar bana orası evliya ebenin olduğu yerde mevzu bahis konuda geçen ayran masalı anlatılıyor üstelik dedem anlatıyordu onada babası anlatmış yani tarih bilim yalan söylüyor muş ben ilk okul terk o 4 yıllık makine mühendisi…
Anadolu yunanca olan ,Anatolia‘ yani doğu dan geliyor. Bizansın doğusu olduğu için zamanında bu isim koyulmuş. Ana, dolu fln bunlar kocakarı hikayeleri
Anadolu ismi Yunanca’da doğu anlamına gelen Ανατολή kelimesinden türemiştir. Lütfen bol keseden sallayıp millete yanlış bilgi vermeyin. Yok “ana doldur” muş, yok kırmızı ebeymiş hikayelerle milleti kandırmayın, biraz doğruları araştırın.
Bolkeseden salla gitsin. Ama ve dolu isimleri kullanılarak uydurulmuş hikaye. Bizans toprakları olan Anadolunun ismi de Bizanslıdır. Annatolia’dır. Antalya ve Anadolu buradan gelmektedir. İstanbul’a daha düne kadar Konstantiniyye deniliyordu. Sonradan İstanbul oldu. Anadolu isminin resmi kaydı yok zaten. Halk arasında Anadolu olarak kullanılıyor.