Nefesle birlikte hava, burundan soluk borusuna doğru ilerler. Soluk borusundan bronşlar yolu ile akciğerlere ulaşır. Bronşlar, soluk borusunun ikiye ayrıldığı yerden başlayan, dallanarak akciğere devam eden hava borularıdır. Sağ ve sol olmak üzere iki ana bronş vardır. Bronşların iltihaplanmasına bronşit denir. Bronşit, akut ve kronik (müzmin, süreğen) olmak üzere ikiye ayrılır.
Akut bronşit: Kış aylarında daha sık görülür. Çünkü kış aylarında bulaşıcı viral üst solunum yolu iltihapları daha sıktır. Dolayısıyla akut bronşite en fazla virüsler sebep olmaktadır. Grip ve nezle gibi üst solunum yolu iltihaplarında kişinin vücut direnci düşükse bronşite neden olabilir. Çocuk ve yaşlılarda daha fazla görülür. Kirli hava, kuru hava, iş yerlerinde kimyasal madde dumanı ya da buharına maruz kalmak, sigara kullanımı bronşit oluşumunu kolaylaştırır.
Bulgu ve Belirtiler
Belirtiler, genellikle virüslere bağlı gelişen üst solunum yolu iltihabı sonrası ortaya çıkar. Burun akıntısı, hapşırma, gözlerde kızarma ve yanma, öksürük eklenir. Öksürük, genellikle kuru öksürük şeklinde başlar. Ateş 38-39 derece olabileceği gibi ateş şikayeti olmayabilir. Öksürme esnasında göğüs kemiği hizasında yanıcı ve batıcı bir ağrı vardır. 2-3 gün sonra öksürük yumuşamaya başlar. Sarı, yeşil renkte ve yapışkan bir balgam çıkışı olur. Şiddetli öksürüklerde karın adalelerinde ağrı ortaya çıkar. Çok şiddetli öksürüklerde ise karın ve kasık fıtığı oluşabilir. Hatta şiddetli öksürüğe bağlı beyne az oksijen gitmesi halinde bayılma ve kasılmalar görülebilir. Yaşlı hastalarda öksürükle beraber nefes darlığı şikayeti olabilir. Bronşit tedavi edilmesine rağmen öksürük günlerce devam eder.
Hırıltılı solunum, halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık şikayetleri vardır.
Birçok hastada muayene bulgusu normal olabilir. Akciğerleri dinlemekle ral, ronküs gibi anormal akciğer sesleri duyulur. Ateş 38-39 derece olabilir. Bronşit tanısı koymak için hastanın şikayetleri ve muayene bulguları genellikle yeterlidir. Kan tahlilinde bakteri dediğimiz mikroorganizmalara bağlı bronşitlerde, beyaz kan hücreleri yüksek çıkar. Bronşitte akciğer filminde bir bulgu yoktur.
Tıbbi Tedavi
Akut bronşitlerin çoğunluğu virüslerle oluştuğu için antibiyotik kullanılmaz. Fakat bakteriye bağlı bir bronşit düşünülürse antibiyotik verilir. Bol sıvı alımı sağlanmalıdır. Ateş için parasetamol gibi ateş düşürücüler verilir. İstirahat, hastalığın çabuk iyileşmesine katkıda bulunur. Ortam nemlendirilmelidir, gerekirse buhar tedavisi ile kuru öksürük rahatlatılır.
Yazar: Fatih Bolelli