Kalker ve kil karışımı olarak tanımlanan, bir çok çeşidi bulunan ve taş evleri tarihte bırakarak bir devri kapatıp diğer devri açan yapıların temel malzemelerinden biridir. Demir ile birlikte doğru kullanıldığında çok sağlam ve uzun süre dayanıklı istenilen şeklin verilebildiği, modern yapıların oluşmasını sağlar. Eskiden yapılan yapıların çimentodan önceki zamanlarda parçalarının yapımı oldukça emek isteyen, ustalık gerektiren ve her konumda kullanılamayan durumda olması bazı ülkelerin gelişmesini bile engellemiştir. Bazı yapıların yapımının çimentonun icadından önce imkansız olduğu aşikardır.
Basit bir şekilde 2 temel bileşenlerden oluşur. Bunlara alkalin ve hidrolik malzemeler denir. Alkalin malzemeler “MGO” ve “CAO” alkalin malzemeler, “Al2O3, Fe2O3 ve SiO2” ise hidrolik malzemeler olarak adlandırılır. Su olmadan bu malzemeler aslında hiç bir işe yaramazlar. Bağın oluşması için su gereklidir. Çimentonun bağlanma miktarını su değil hidrolik olan ögeler belirlemektedir. Çimento için kullanılan kil ve kalker taşları oldukları gibi kullanılmamaktadır. Yüksek dereceli fırınlarda ısıl işlem görüp ardından taş halinden toz haline geçmesi için makineler yardımı ile öğütülür. 5 ile 90 mikron arasında değişen göz açıkları bulunur.
Su ile karıştırılan hazır çimento kullanım için startını vermiş sayılır ve kaybedilen her süre çimentonun kurumasına ve kalitesinin düşmesine sebep olmaktadır. Uzun yol katedecek çimento arabalarında bu durum hesap edilerek hidrolik malzeme oranı ve su oranı önceden ayarlanmalıdır. Hamur kıvamındaki çimento kullanıma hazır demektir ve kullanım sonrası hava vasıtası ile donmaya başlar. 10-15 dk sonra yüzeysel donan çimento aslında donmamıştır; buna yalancı donma denilir. İnşaat sektöründe kullanılan çimentolar 10 saat sonra donmakta ama işi garantiye almak için ise minimum 2 gün bekletilmektedir. Çimento dökümünden sonra dıştan içe donma olduğu için donma süresince soğuk su püskürtülmesi kalın olamayan yapılarda çatlamayı engellemektedir. Kalın olan yapılarda ise bu işlem işe yaramamaktadır. Kalın yapılardaki beton soğutma işlemlerini (https://www.bilgiustam.com/beton-neden-catlar-nasil-engellenir/)yazısından takip edebilirisiniz.
Diğer çimento çeşitleri ise şunlardır;
Portland Çimentosu (Türkiye’ kullanılır)
Traslı Çimentolar (silisli ve alüminli malzemeler katılmıştır)
Katkılı Çimentolar (alçı taşı ve puzolanik malzeme eklenmiştir)
Cüruf Çimentosu (yüksek dereceli fırınlarda üretilir)
Süper Sülfat Çimentosu
Sülfata Dayanıklı Çimento
Yazar:Sinan Uza