Sosyoloji/ Sociology kelimesi ‘socius ve ‘logy kelimelerinin birleşiminden meydana gelmektedir. Günümüzde ‘Toplum Bilim anlamına gelen bu kelime, Yunancada bilim anlamına gelen ‘logyeki ve Latincede arkadaş, dost gibi insanı anlatan bir kelime olan ‘socius birleşimi ile anlamını tamamlamaktadır. Kelimenin bu şekilde oluştuğu fikri, 1838de Auguste Comte tarafından açıklanmıştır.
19. yüzyıl itibariyle adını duyurmaya başlayan bu bilim dalı, fazlasıyla genç olmasının yanı sıra arka planında oldukça köklü fikirleri bulundurmaktadır. Bilgi ve felsefi bir alt yapı ile harmanlanan sosyoloji bilimi ile uğraşan kişilere “Sosyolog” denilmektedir. Sosyologlar, toplumun işleyişini, yapısını, toplumda meydana gelen değişiklikleri araştırarak incelemektedirler. Bu araştırma ve inceleme aşamalarında ise sosyoloji belirli bilimsel sistemleri kullanmaktadır. Sosyolojinin babası olarak kabul edilen Auguste Comte, aynı zamanda bir matematikçi ve filozof olarak da ün yapmıştır. Comte, ” Sosyoloji neden diğer bilim dalları gibi bir dal olmasın” tezi ile işe başlayarak sosyolojiyi; kimya, biyoloji, matematik, astronomi gibi uğraştığı bu bilimlerin üzerinde görmüştür. 19. yüzyıl dünyasında Comte tarafından temelleri atılan sosyolojiye Emile Durkheimin de büyük katkıları söz konusudur. Fransız sosyolog Emile Durkheim, LAnnée Sociologique adında yayın kurmuştur. Bu yayın sosyolojiyi bambaşka noktalara taşımıştır. Özellikle Din Sosyolojisi ile ilgilenen Durkheim, toplumların Tanrı ile ilişkisini ve bunun topluma etkisini incelemiştir.
Sosyoloji 20.yüzyıla gelindiğinde de sosyologlar tarafından kurulan çeşitli toplum bilimleri bölümleri ile aşama kaydetmeye devam etmiştir. Özellikle de 1919da Almanyada Ludwing Maximillans University of Munich de Max Weber tarafından kurulan toplum bilimi bölümü, sosyoloji bilimine çeşitli katkılar sağlamıştır. 1905 yılında kurulan Amerikan Toplum Bilim Birliği ise dünyanın en büyük profesyonel sosyologlar birliği olarak tarihe geçmiştir.
Sosyolojinin Bazı Genel Özellikleri
*Sosyoloji olması gereken toplumu değil var olanı inceler.
*Bireye ait sorunlar sosyolojinin ilgi alanına girmez.
*Sosyoloji toplumu bir bütün olarak inceler.
*Sosyoloji toplumdaki benzer sosyal olayları inceleyerek bunların ortak noktalarını tespit eder ve buna göre çeşitli genellemelerde bulunur. Ancak sosyoloji tüm toplumlar için geçerli olacak evrensel kurallar oluşturmaz.
*Sosyoloji objektiftir, araştırma ve incelemelerinde kendine özgü teknikler kullanır.
Sosyolojinin Bazı Alt Dalları
*Din Sosyolojisi
*Hukuk Sosyolojisi
*Kent Sosyolojisi
*İktisat Sosyolojisi
*Sanat Sosyolojisi
*Ahlak Sosyolojisi
*Sağlık Sosyolojisi
*Siyaset Sosyolojisi
*Göç Sosyolojisi
*Tarih Sosyolojisi
Önemli Sosyologların Yaklaşım ve Yöntemleri
-Auguste Comte, Pozitivist
-Emile Durkheim, Pozitivist
-Karl Marx, toplumları ekonomik dayanaklar ile açıklar, diyalektik materyalist
-Max Weber, Anlamcı ve etkinlikçi
Kaynakça:
Cemil Meriç, Sosyoloji Notları ve Konferansları, İletişim Yayınları,1.Baskı Ekim 1993, İstanbul
Anthony Gıddens, Max Weber Düşüncesinde Siyaset ve Sosyoloji, Çeviri; Ahmet Çiğdem, Vadi Yayınları, 2.Baskı, 1996, Ankara
Yazar:Canan Yıldırım