Ana Arı(Kraliçe Arı)
Vücut yapısı ince uzun ve diğer arı ailelerinden farklı olarak acık renkte ve parlaktır. Kovanda iki temel görevi vardır bunlardan bir tanesi yumurtlamak bir diğeri ise kovanın düzenini sağlamaktır. Her kolonide bir adet ana arı bulunmaktadır. İstisnai durumlarda birden fazla ana arı bulunabilir. Bunun en önemli nedeni ana arının yaşlanması ve döllü yumurta sayısındaki azalmadır ve bunun gibi çeşitli nedenlerde birden fazla ana arı kovanda bulunabilir. Birden fazla ana arı bulunduğunda güçlü olan ana arı diğerini sokarak öldürür ve böylece kovanda doğal seleksiyon gerçekleşmiş olur. Ana arının bakım ve beslenmesinden işçi arılar sorumludur . Tarlacı olmayan ilk 21 günlük işçi arılar ana arıyı dış tehlikelerden ve fiziksel şartlardan korumak için çember şeklinde etrafını sararak korumaya almaktadırlar. Ana arının ömrü diğer bireylerden farklı olarak 4-5 yıl kadardır hatta 7 yıla kadar çıktığı gözlemlenmiştir. Ancak ekonomik ömürleri iki yıldır. İki yaşını aşmış ana arının döllü yumurta sayısında düşmeler gözlenir ve kovanda erkek arıların sayısı artar.
Ana arılar döllü yumurtalardan meydana gelir . Döllü yumurtaların birinci larva döneminde altı gün boyunca arı sütüyle beslenmektedir. Temel olarak gelişme evresi; üç gün yumurta , 6 gün birinci larva ve 7 gün pupa dönemi ile toplamda on altı günde gelişmesini tamamlar. Gözden çıkan ana arı 6-7 gün sonra rüzgarsız güneşli bir günde çiftleşme uçuşuna çıkar ve 8-9 erkek arı ile çiftleşir. Çiftleşme sadece ana arıya yetişebilen erkek arılar tarafından gerçekleştirilmektedir böylece güçlü ve sağlıklı erkeğin genleri bir sonraki kuşağa aktarılarak sağlıklı nesil elde edilmektedir. Çiftleşmesini tamamlayan ana arı kovana döner ve 3 gün sonra yumurtlamaya başlar. Sağlıklı ana arı ve çevre şartları iyi olan ortamda bir günde ortalama 2000 yumurta yumurtlamaktadır.
Erkek Arı
Görevi sadece ana arıyı döllemek tir bunun dışında başka bir görevi bulunmamaktadır. Gelişim dönemleri kısaca bu şekildedir ; üç gün yumurta , üç gün birinci larva , üç gün ikinci larva ve on beş gün pupa dönemi geçirirler. Döllenmemiş yumurtalardan oluşmaktadır. Birinci larva döneminde arı sütü ikinci larva döneminde ise çiçek tozu bal karışımı ile beslenmektedir. Gözden çıkan erkek arı on gün sonra cinsel olgunluğa erişir ve dölleme kabiliyeti kazanır. ortalama ömürleri 25 gündür. Oğul döneminde kovanda kalmalarına izin verilir, diğer dönemlerde ise işçi arılar tarafından öldürülürler.
İşçi Arı
Yumurtlama dışındaki kovandaki bütün işi işçi arılar yapar 21 gün kuluçka, 21 gün kovan içi ve 21 gün tarlacı olarak hayatlarını sürdürürler. Kuluçka evresi ; üç gün yumurta , üç gün birinci larva , üç gün ikinci larva ve on iki gün pupa dönemi geçirirler. Gözlerden çıkan işçi arı ilk üç günü dinlenerek ve kendini temizleyerek geçirir. Besleyici işçi arılardan besin alarak beslenir. 3-6 yaşta çiçek tozu ve bal ile yaptıkları karışımla larvaları beslerler. 6 -15 yaşta arı sütü salgılarlar ve genç larvaları , ana arıyı beslerler. Ayrıca 7 günlük yaştan itibaren kovan dışına çıkarak çevreyi tanıma ve uçuş egzersizleri yaparlar. 13. yaşta bal mumu üreten bezler aktifleşir. 13 -18 gün yaşlarında kovan temizliği ve petek örerler.
18-21 gün yaşta ise kovan uçuş tahtasında nöbet tutarlar ve kovana yabancı arıların ve tehlikelerin girmesini önlerler. 21 günlük yaştan itibaren tarlacı olmuşlardır ve kazandıkları hayat deneyimi ile olgun birer işçi arı olurlar artık kovana su , polen , propolis taşıma ile görevlidirler. Tarlacı olan işçi arılar kışın ömürleri uzar ve 5-6 aya kadar yaşayabilirler.
Yazar: Akif Yıldız