Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Azot Oksit (Nitröz Oksit) Nedir, Nerelerde Kullanılır?

0 1.227

Nitröz oksit, N₂O ile formülüze edilmiş, diazot monoksit ya da azot protoksit diye de adlandırılan anestezi prosedürlerinde kullanılan bir çeşit gazdır. Bu gaz çeşidi ayrıca güldürücü gaz olarak da adlandırılmaktadır. Azot protoksit, diş işlemleri sırasında kaygıyı azaltabilecek renksiz, kokusuz bir gazdır. Diğer sağlık hizmeti sağlayıcıları, ağrı için ve hafif dozda yatıştırıcı olarak kullanmaktadırlar. Nitröz oksit, kişinin reaksiyon süresini yavaşlatır ve öfori hissine neden olmaktadır. Kişi bu gazı kullandığında, etkilerini hissetmesi çok uzun sürmemektedir. Ayrıca kullanmayı bıraktıktan sonra, etkileri de hızla yok olmaktadır.
Azot protoksit genellikle tıbbi ve dişçilik işlemleri için kullanımı güvenlidir. Tıbbi kullanımlar arasın da küçük çocuklar, çocuklar ve yetişkinler için prosedürler bulunmaktadır. Bununla birlikte, herhangi bir ilacın olduğu gibi, kısa ve uzun vadeli sağlık etkileri riski vardır, dolayısıyla doz aşımı potansiyeli de olabilmektedir. Azot protoksit kullanımı esnasında yan etkileri bulunmaktadır ve bu yan etkiler aşağıdaki gibidir:

Kısa Vadeli Yan Etkileri

Azot Oksit (Nitröz Oksit) Nedir, Nerelerde Kullanılır?Kısa vadeli yan etkiler çok yaygın olmasa da ortaya çıkabilmektedir. Kişinin kısa süreli yan etkilere maruz kalmasının en yaygın nedeni, gazı çok hızlı veya gerektiğinden çok daha fazla solumasıdır. Bu durumlarda, nitröz oksidin yan etkileri bulunmaktadır ve bu yaygın yan etkilerinden birkaçı aşağıdaki gibidir:
• Baş dönmesi, mide bulantısı veya kusma
• Yorgunluk
• Baş ağrısı
• Aşırı terleme
• Titreme
Kişinin azot oksit aldığında duygu durumunun enerjik olma hissi yaşayabilmesi de mümkündür, ayrıca ses bozulmalarının farkında olabilir. Ayrıca Nitröz oksidin uygulanması sırasında veya hemen ardından, bir sağlık hizmeti sağlayıcısı kişiye oksijen verebilmektedir. Tıbbi bir işlemden sonra oksijen alındığında, kalan gazı vücuttan temizlemek tipik olarak mümkündür. Bu, bireyin uyanıklığını tekrar kazanmasına ve baş ağrısının önlenmesine yardımcı olabilmektedir. Kişi kendini azot oksidi solumasından sonra halsiz hissedebilir ya da çok enerjik hissedebilir. Bu etki tipik olarak hızla kaybolur. Gazdan geri kazanmaları için yeterli zaman tanıdıkları sürece azot oksit alırlarsa kendilerini tıbbi bir işlemden geçirebilirler. Mide sorunlarından kaçınmak için, hafif yemek yenmeli ve işlem sonrası birkaç saat boyunca ağır bir yemekten kaçınılmalıdır. Son olarak, kişi azot okside olası alerjik reaksiyonların farkında olmalıdır. İlk kez azot oksit kullanılan kişilerde bu belirtilere dikkat edilmelidir. Bazı dikkat edilmesi belirtiler vardır ve bu belirtiler aşağıdaki gibidir:
• Titreme
• Kurdeşen
• Hırıltı veya solunum problemleri
• Ateş
Ayrıca kişi azot oksit alırken veya sonrasında bunlardan herhangi birini yaşıyorsa, derhal tıbbi yardım almalıdır.

Uzun Vadeli Yan Etkileri

Azot Oksit (Nitröz Oksit) Nedir, Nerelerde Kullanılır?Azot oksidin ciddi, uzun vadeli yan etkilere neden olduğunu gösteren çok az kanıt vardır. Yan etkilerin çoğu gaz kullanıldıktan sonra hızlı bir şekilde yok olur. Kişi, olağandışı yan etkiler yaşayıp yaşamadığını veya prosedürlerini izleyen birkaç saat ila günlerce sürdüğünü, sağlık uzmanına bildirmelidir. Uzun süreli yan etkiler yaşanmamasına rağmen, uzun süreli maruz kalma veya azot oksidin kasıtlı olarak kötüye kullanılması sağlık sorunlarına neden olabilmektedir. Birincisi fazla maruz kalma anemiye veya B-12 vitamin eksikliğine yol açabilir. İkincisi, kişinin uzuvlarına, parmaklarına veya ayak parmaklarında uyuşmaya neden olan sinir hasarına neden olabilmektedir. Son olarak, herkes azot oksit almak için iyi bir aday değildir. Bazı durumlarda önceden var olan tıbbi durumlar, azot oksidi daha az güvenli hale getirebilmektedir. Sağlık hizmeti sağlayıcılarının, kişiye azot oksit vermekten kaçınmasının bazı olası nedenleri vardır ve bu nedenler aşağıdaki gibidir:
• B-12 vitamini eksikliği
• Zihinsel sağlık koşulları öyküsü
• Gebeliğin ilk üç ayında olmak
• Madde bağımlılığı öyküsü
• Enzim koşuluna sahip metilentetrahidrofolat redüktaz (MTHFR) eksikliği
• Solunum yolu hastalıkları öyküsü

Aşırı Doz Yan Etkileri

Tipik olarak çok güvenli olsa da, azot okside doz aşımı olasılığı bulunmaktadır. Doz aşımı için en yaygın nedenler bir seferde çok fazla gaz almayı ve uzun süre maruz kalmayı içermektedir. Azot oksit kullanan veya depolayan bir uygulama da çalışan kişi, uzun süreli veya kazara maruz kalma riski en fazladır. Bir hasta olarak, kişinin aşırı doz alması muhtemel değildir. Bunun sebebi, yapılması gereken miktarın işlem sırasında aldıklarından çok daha fazla olmasıdır. Kişi doz aşımı yaşıyorsa bazı belirtilerden herhangi birine sahip olabilir ve bu belirtiler aşağıdaki gibidir:
• Göğüste sıkışma
• Göz, boğaz ve burun tahrişi
• Nefes almada zorluk, halüsinasyon veya psikoz
• Bunalma
• Ayak parmaklarında, dudaklarda veya parmaklarda morarma
• Kan basıncı artışı, kalp krizi veya felç riski
• Nöbet
• Artan kalp atış hızı
Azot Oksit (Nitröz Oksit) Nedir, Nerelerde Kullanılır?Ayrıca birey aynı anda sınırlı oksijenle veya oksijensiz olarak çok fazla nitröz oksit olması durumunda beyin hasarı da oluşabilmektedir. Kişi azot okside aşırı dozda olduğundan şüpheleniyorsa, hemen tıbbi yardım almalıdır. Eğer tedavi edilmezse, komaya girebilir veya ölümle sonuçlanabilir. Ayrıca bazı kişiler eğlence amaçlı ilaç olarak azot oksit kullanıldığında, gaz inhalan kategorisine girer. Ulusal Uyuşturucu Bağımlılığı Enstitüsü’ne göre, genç ergenlerin veya gençlerin yaşlılara göre inhalan kullanma olasılığı daha yüksektir.
Herhangi bir tıbbi prosedür harici azot protoksit alan kişide ki etkisi birkaç saniye süreceği için, daha fazla gazı kullanma isteği olabilir. Eğer gaz alımını birkaç dakika veya saatte bir tekrarlarsa buda aşırı doza maruz neden olabilmektedir. Nitröz oksit tipik olarak diş prosedürleri sırasında ya da gelmesi gereken diğer günler için kişinin sakinleşmesine yardımcı olan güvenli bir ilaçtır. İlacın etkileri tipik olarak gazı başlatıp durdurduktan sonra hızla gelir. Azot proksit kullanan kişi yan etkilerden her hangi birini yaşarsa, bu genellikle kısa sürer ve gazı durdurduktan sonra kaybolur. Etkiler daha uzun sürerse veya alerjik reaksiyon belirtileri yaşanırsa, derhal tıbbi yardım alınmalıdır. Nadir de olsa, azot oksitte doz aşımı mümkündür. Bu gazı kullanan ya da depolayan tesislerde çalışanlar ve kötüye kullananlar en fazla risk altındadır. Kişinin rutin bakım sırasında aşırı doz alma riski düşüktür.

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu

Bunları da beğenebilirsin
Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku