Gelişmekte olan ve gelişmiş ülkelerde emzirme davranışlarını etkileyen benzersiz faktörler mevcuttur. Araştırmalar, bebeklerde kolik ve anne enfeksiyonu gibi çocuk ve anne hastalıklarının, gelişmiş ülkelerin aksine gelişmekte olan ülkelerde emzirmeyi etkileyen kritik faktörler olduğunu göstermektedir. Gelişmekte olan ülkelerde meme enfeksiyonları, şişlik, ağrı veya kronik rahatsızlıklar yaşayan veya doğumsal veya edinsel hastalığı olan bebekleri olan annelerin emzirme olasılığı daha düşüktür.
Anne sütünü soğutmak için elektriğin sınırlı olması ve bazı gelişmemiş bölgelerde yaygın olan sağlıksız beslenme ortamları nedeniyle bulaşma korkusu nedeniyle çevresel faktörler de gelişmekte olan ülkelerde emzirme üzerinde büyük etkiye sahiptir. Doğrudan anne ve çocuk sağlığı ile ilgili büyük zorluklarla karşılaşan gelişmekte olan ülkelerden farklı olarak, gelişmiş ülkelerdeki emzirme uygulamalarının başlıca etkileri sağlık sistemlerinden, politik ve toplumsal faktörlerden kaynaklanmaktadır. 
Bununla birlikte, hem gelişmekte olan hem de gelişmiş ülkelerde, annenin emzirmeye başlama ve devam etme kararını etkileyen politikalar ve mevzuat gibi bireysel annelik özellikleri, kişilerarası, toplum ve toplumsal faktörler arasında bir etkileşim vardır. Emzirme uygulamalarını desteklemeyen sosyodemografik, sosyodemografik, sosyal-kültürel ve sistematik faktörler nedeniyle annelerin emzirmeyi başladıktan sonra bile sürdürmesi zor olabilir.
Bebek Maması Pazarlaması
İş gücüne giren kadınlar ve büyük ölçekli bebek maması markalarının tanıtımı, bebek besleme uygulamalarını büyük ölçüde değiştirdi. Annelik tesislerinde ücretsiz bebek maması örneklerinin sağlanması ve medya ve sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından anne sütü ikamelerinin teşvik edilmesinin emzirme yaygınlığını azalttığı gösterilmiştir. Araştırmalar, bebek maması reklamını görüntüleyen ve hatırlayan anneler arasında, reklamları izlemeyen annelere kıyasla bebek maması kullanımının iki kat daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Pazarlama ve reklamlar da dahil olmak üzere medya, bir sosyal grup içindeki kabul edilebilir davranışlarla ilgili paylaşılan inançlar olan sosyal normları etkiler. Medya aynı zamanda davranışlara yönelik tutumları da etkiler ve görüş oluşturmak ve karı artırmak için yaygın değerlere ve algılara başvurma eğilimindedir. Örneğin, 1997’de genç siyah bir anne olan Tabitha Walrond, 2 aylık çocuğunun yetersiz beslenmeden ölmesinin ardından ihmalkar cinayetten mahkum edildi. Anne, yıllar önceki meme küçültme ameliyatının yetersiz anne sütü ile sonuçlanacağının farkında değildi.
Yıllar sonra, Walrond’un vakası, emzirmenin potansiyel olarak ölümcül olduğunu gösteren popüler bir televizyon programı olan “Chicago Hope” da tasvir edildi. Bununla birlikte, bölüm, yetersiz beslenme sonucu emzirilen bir çocuğun ölümünün ardından cezai soruşturma yapılan beyaz ve orta sınıf ebeveynleri (daha “çekici” bir demografik) tasvir ediyordu. Bölüm, başarılı bir emzirme çabası olarak Dost Hastane Girişimi’ni göstermek yerine, girişimin anneleri emzirmeye zorlayarak yetersiz beslenme sonucu bebek ölümlerine yol açtığını öne sürdü. Endişe verici bir şekilde, nöbetin ilaç şirketleri tarafından emzirme ile ilişkili riskler hakkında halkı bilgilendirmek için bir oyun olduğu da tespit edilmiştir.
Bebek maması reklamları aynı zamanda yaygın anne deneyimlerine de hitap ediyor ve genellikle anne sütü yerine geçenlerin bebek zekasını geliştiren, sindirim sorunlarını çözen ve hatta bebeklerin gece boyunca uyumasına yardımcı olan içeriklere sahip olduğunu öne süren endişeler. Bu tür iddialar araştırmalarla doğrulanmamıştır. Bununla birlikte, araştırmalar, emzirmenin daha yüksek zeka ve daha düşük gastrointestinal hastalık riski ile diğer birçok sağlık yararı arasındaki ilişkisini kabul etmiştir.
Kolik gibi sindirim sorunları, mama ile beslenen bebeklere göre daha az yaygın değildir ve mama ile beslenen bebeklerin anne sütüyle beslenen bebeklerden daha fazla uyudukları bulunmamıştır. Açlık, bebeklerin ağlamasının birçok nedeninden biridir, bu nedenle bebek maması, bebek ağlaması yanıtının azalmasıyla ilişkili değildir. Dahası, medya genellikle kârlar ve izleyici itirazları tarafından yönlendirilir. Bebek mamasının agresif pazarlanmasından kaynaklanan dış baskılar ve mama ile ilgili medya mesajları, annenin emzirme niyetini etkileyebilir ve çocuğuna en uygun beslenme biçimini sağlayabilir. Bebek mamasının aşırı pazarlanması ve emzirmenin yanlış tasvir edilmesi, önyargılı bilgileri yayarak ve annenin emzirme yeteneğine olan güvenini azaltarak emzirmenin önemini zayıflatabilir.
Bebek maması genellikle emzirme kadar iyi ve çalışan anneler için uygun bir yaşam tarzı için uygun bir çözüm olarak tasvir edilir. Bebek mamasında gösterilen etiketler genellikle “altın standart” gibi açıklamalar ve mutlu bebekleri tasvir eden resimler içerir. Bu tür bir etiketleme, mama ile beslenmeyle ilişkili potansiyel ekonomik ve sağlık sonuçlarını göz ardı ederken, olumlu sağlık ve gelişimsel faydalar anlamına gelir. Ancak anne sütüyle beslenen bebeklerin aileleri, sağlık yararlarının yanı sıra ekonomik avantajlar da yaşayabilir. Bebek maması, bir bebeğin 
yaşamının ilk yılı boyunca 1500 dolardan fazlaya mal olabilir, ancak emziren kadınlar önemli maliyet yükünden kaçınır.
Anne sütüyle beslenen bebekler ayrıca daha az tıbbi müdahaleye ihtiyaç duyarlar, bu da daha az tıbbi masraf ve ebeveynler için daha az iş günü kaçırılır. Bir çalışma, mama ile beslenen bir grup bebeğin 6 aylık bir zaman dilimi içinde 68.000 $ sağlık masrafı tahakkuk ederken, eşit sayıda emziren bebeğin sadece 4000 $ ‘lık benzer tıbbi masrafları tahakkuk ettiğini tespit edilmiştir. Emzirmek çevre için de daha iyidir çünkü mama ürünleri ve biberon sarf malzemelerinin yarattığı atığa kıyasla daha az atık üretilir.
Medya, emzirmeye ilişkin bu tür doğru ve olumlu mesajların yayılmasında önemli bir rol oynayabilir. Kısa, hedef kitleye ulaşan ve hedef kitleye hitap eden uygun kanallarda (örneğin radyo, televizyon, sosyal medya) gösterilen, hedef kitlenin ihtiyaç ve değerlerine göre uyarlanmış medya kampanyaları en başarılı olanlardır. Bununla birlikte, mama şirketleri anne sütü muadillerine ilişkin doğrulanmamış iddialarda bulunma ve bebek mamasını teşvik etmek için güvenilir sağlık çalışanlarını kullanma eğilimindedir. Annelik tesislerinde ücretsiz bebek maması örneklerinin sağlanması ve medya ve sağlık hizmeti sağlayıcıları tarafından anne sütü ikamelerinin teşvik edilmesinin de emzirme yaygınlığını azalttığı gösterilmiştir.
Bebek maması şirketleri, sağlayıcılar ve hastane tesisleri aracılığıyla hamile ve yeni annelere anne sütü ikameleri hakkında ücretsiz numune ve bilgi sağlayarak yeni tüketicileri cezbetmektedir. Doktorlar genellikle bebek sağlığı ve beslenmesi konusunda en tartışmasız danışmandır ve bu da onları bebek mamasını teşvik etmek için en önemli araç haline getirir. Formül şirketleri, doktorlara bebek maması markalarını hamile ve yeni annelere öneren ve teşvik eden doktorlar karşılığında ücretsiz veya indirimli ürünler verir. Birçok hastane, yeni annelere, hastaneden taburcu olduklarında ücretsiz bebek maması ve kuponlar içeren paketler sağlamaktadır.
Formül şirketlerinin kullandığı pazarlama taktikleri, formüle dayalı pazarlamanın önlenebilir bebek ölümlerine yol açtığı iddiasına dayanan uluslararası onaylanmamaya yol açtı. Uluslararası muhalefet, WHO ve UNICEF’i Anne Sütü Muadillerinin Uluslararası Pazarlama Kurallarını geliştirmeye sevk etti. Yasa, bebek mamasının anne sütüne eşit veya ondan daha üstün olarak etik olmayan şekilde pazarlanmasını yasaklar ve bebek mamasının tıbbi uygulamalarla desteklenmesini kısıtlar.
Medyanın yanı sıra sağlık çalışanları aracılığıyla emzirmenin yararları ve önemine ilişkin doğru, önyargısız bilgilerin dağıtılması, emzirme yaygınlığını iyileştirmek ve emzirmenin önemi ile ilgili yanlış bilgi ve yanlış algılamaların yayılmasını azaltmak için kritik öneme sahiptir.
Emzirme, küresel olarak beş yaşın altındaki çocukların ölümlerini önlemek için tek ve en etkili çözüm olarak kabul edilmektedir. Emzirmenin tek başına sağladığı önemli ekonomik ve sağlık tasarrufları göz önünde bulundurulduğunda, yalnızca anne sütüyle besleme, annelere ve bebeklerine bakım sağlayan aileler, topluluklar, işyerleri ve hastane tesislerinde desteklenmeli ve teşvik edilmelidir.
Emzirme oranlarını ve bebeklerin sağlığını etkileyen politikalar ve mevzuat gibi bireysel, kişiler arası, toplum, organizasyonel ve toplumsal faktörler arasındaki dinamik etkileşimi anlamak ve ele almak, emzirme yaygınlığını iyileştirmenin anahtarıdır. Aşağıda, hem gelişmekte olan hem de gelişmiş ülkelerde uyarlanabilen ve uygulanabilen, yalnızca anne sütüyle beslenmenin yaygınlığını iyileştirmek için kullanılan kanıta dayalı yaklaşımların bir örneği bulunmaktadır.
Kaynakça:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2443254/
https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/0379572115602174
https://www.researchgate.net/publication/281338419_The_Impact_of_Marketing_of_Breast-Milk_Substitutes_on_WHO-Recommended_Breastfeeding_Practices
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu