Özellikle Avrupa ve Amerikada yaygın olarak yaşayan, küçük yapılı ve kendinden küçük böcekleri, kemirgenleri ve sürüngenleri avlayarak beslenen bir canlı türüdür. Boyutları ortalama olarak 15 cm. ile 20 cm. arasında değişiklik göstermektedir. Ortalama ömürleri 10 yıl kadardır. Yaşam alanlarına bağlı olarak türlerinde değişiklikler görülmektedir. En yaygın olarak görülen türleri, uzun kuyruklu, kısa kuyruklu, avcı ve kokulu gelincik olarak sayılabilmektedir.
Vücut yapısı, ince ve uzundur. Genellikle kırmızı ve kahverengi sırt tüyleri ile beyaz karın altı tüylerine sahiptir. Yakaladığı küçük kuşları, kümes hayvanlarını, fareleri, yılanları, tavşanları ve küçük yapıdaki diğer canlıları avlayarak hayatını sürdürmektedir. Kendisinden küçük boyutlarda ki canlıları boyunlarından ısırarak öldürmektedir. Kendisinden çok büyük yapıya sahip olan canlıları da kolaylıkla öldürebildiği görülmüştür. Özellikle kırsal kesimlerde ki kümes hayvanlarına saldırması ve önlem alınmazsa bir kümesteki bütün canlıları yok etmesinden dolayı köylerde tavuk hırsızı diye de adlandırılmaktadır. Kendisine ait depoları bulunmaktadır. Avladığı canlıları buralara saklayarak av konusunda sıkıntı çektiği zamanlarda stoklarındaki besinlerle beslenirler. Tarlalarda yaşayan farelerin en büyük düşmanlarının başında gelmektedir ve fare nüfusunun aşırı hızlı bir şekilde artmasına engel olmaktadır. Suda yüzebilmekte ve ağaçlara da tırmanabilmektedir. Ağaçlara tırmanma özelliği sayesinde ağaç tepelerinde ki kuş yumurtalarını da yiyebilmektedir. Gelincikler özellikle gece avlanmayı daha çok sevmektedirler.
Mart ayında çiftleşmektedirler. 6 hafta süren gebelik döneminden sonra, 6 veya 7 tane yavru doğururlar. İlk doğduklarında yavruların üzerinde tüy bulunmamaktadır. 2 haftalık olduklarında, vücutları bembeyaz bir tüy ile kaplanmaktadır. Yetişkin boya erişen gelincikler, özellikle de soğuk bölgelerde yaşayanlar yazın kahverengi tüylerle kaplıdırlar ve kışa girerken ortama ayak uydurmalarını ve karlı bölgelerde avlanırken gizlenmelerini sağlayan beyaz tüylere kavuşurlar.
Gelincikleri en büyük düşmanları olarak, atmaca, şahin, baykuş ve insanlardır. Özellikle insanlar gelinciklerin doğadaki kemirgen artışını denge de tuttuğunu bilmeden kümeslere dadanan gelincikleri öldürmektedir ve farkında olmadan doğaya büyük zararlar vermektedir.
Yazar:Hikmet Akyol