Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI Testi) Nedir?

Minnesota çok yönlü kişilik testi (MMPI), akıl hastalıklarının tanı ve teşhisine yardımcı olmak için uygulanan bir testtir. İlk olarak 1930’lu yılların sonlarına doğru geliştirilmiş olan bu test, doğruluğu ve geçerliliği iyileştirmek için birkaç kez defa güncellenerek revize edilmiştir. MMPI-2, 567 doğru-yanlış sorudan oluşur ve tamamlanması yaklaşık 60-90 dakika sürmektedir. Bunun yanında, MMPI-2-RF’nin 338 doğru-yanlış sorusu vardır ve tamamlanması 35-50 dakika sürmektedir.

MMPI Tarihi

Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI), 1937’de klinik psikolog Starke R. Hathaway ve Minnesota Üniversitesi’nden nöropsikiyatrist J. Charnley McKinley tarafından geliştirilmiştir. Bu test günümüzde en fazla kullanılmakta olan klinik test aracı olmasının yanında üzerinde en fazla araştırma yapılan araştırılan psikolojik testlerden bir tanesidir. MMPI mükemmel bir test değildir ama akıl hastalıklarının tanı ve tedavisinde hala çok değerli görülen bir testtir.

MMPI Testi Kullanımı

MMPI en çok akıl sağlığı uzmanları tarafından akıl hastalığını değerlendirmek ve teşhis etmek için kullanılır, ancak klinik psikoloji dışındaki diğer alanlarda da kullanılmıştır. MMPI-2 genellikle cezai savunma ve gözaltı anlaşmazlıkları dahil olmak üzere yasal davalarda kullanılır. Test bunun yanında belirli meslek gruplarında, özelliklede yüksek riskli olanlarda tarama aracı olarak kullanılmaktadır, fakat bu tarzda kullanılması eleştirilmektedir. Ayrıca madde bağımlılığı tedavi programlarının etkinliğini kontrol etmek içinde kullanılmaktadır.

MMPI Testinde Yapılan Revizyonlar

Testin ilk yayınlanmasından sonra ilerideki yıllar içinde, araştırmacılar ve klinikyenler bu testin doğruluğunu sorgulamış ve orijinal örneklem grubunun yetersiz olduğunu işaret etmişlerdir. Bazıları, sonuçların olası bir test önyargısına işaret ettiğini iddia ederken, bazıları ise testin kendisinin cinsiyetçi ve ırkçı sorular içerdiğini düşünmektedirler. Bu sorunlara yanıt olarak, MMPI 1980’lerin sonlarında bir revizyondan geçmiştir. Bir dizi yeni soru eklenirken birçok soru kaldırılmış veya yeniden düzenlenmiştir. Ek olarak, revize edilmiş teste yeni geçerlilik ölçekleri dahil edilmiştir.
Testin revize edilmiş baskısı 1989’da MMPI-2 olarak piyasaya sürülmüştür. Test 2001’de tekrar revizyona tabi tutulmuş, 2003 ila 2009’da güncellenmiştir ve halen en sık kullanılan klinik değerlendirme testi olarak kullanılmaktadır. Testin 2008’de yayınlanan en son baskısı, MMPI-2’ye bir alternatif olan Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri-2-Yeniden Yapılandırılmış Formu (MMPI-2-RF) olarak bilinmektedir. Bununla birlikte, MMPI-2, MMPI-2-RF’den daha sık kullanılmaktadır. Ayrıca 1992’de yayınlanan ve 14 ila 18 yaşları arasındaki ergenlere yönelik MMPI-A adı verilen bir MMPI da vardır. 478 soruyla tamamlanması yaklaşık bir saat sürmektedir. 2016 yılında Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri Ergen-Yeniden Yapılandırılmış Formu (MMPI-A-RF) yayınlanmış olup MMPI-2-RF gibi, cevaplanması gereken sorular 25 ila 45 dakika sürer ve 241 tanedir.

MMPI Testinin Yönetimi

MMPI-2, 567 test öğesi içerir ve tamamlanması yaklaşık 60 ila 90 dakika sürmektedir. MMPI-2-RF 338 soru içerir ve tamamlanması yaklaşık 35 ila 50 dakika sürmektedir. Ek olarak, MMPI’nin telif hakkı Minnesota Üniversitesi’ne aittir, bu da klinisyenlerin testi uygulamak ve kullanmak için ödeme yapması gerektiği anlamına gelmektedir. MMPI, bu konuda özel eğitim alan profesyonel bir klinik psikolog yada psikiyatrist tarafından uygulanır, puanlanır ve yorumlanır. MMPI testi diğer değerlendirme araçlarıyla birlikte kullanılmalıdır. Hiçbir zaman yalnızca MMPI sonuçlarına göre tanı konulmamalıdır. MMPI ayrı ayrı veya gruplar halinde yönetilebilir ve bilgisayarlı versiyonları da mevcuttur. Hem MMPI-2 hem de MMPI-2-RF, 18 yaş ve üstü kişiler için tasarlanmıştır. Yapılan test manuel ya da bir bilgisayar tarafından puanlanabilir, ancak sonuçlar her zaman bu konu konusunda ihtisas yapmış kalifiye bir akıl sağlığı uzmanı tarafından yapılmalıdır.

MMPI Testinin 10 Klinik Ölçeği

MMPI-2 ve MMPI-A, psikolojik koşulları değerlendirmek için kullanılmakta olan 10 klinik ölçeğe sahiptir, fakat MMPI-2-RF ve MMPI-A-RF birbirinden farklı ölçekler kullanmaktadır. Her ölçeğe verilen isimlere rağmen, birçok koşulda çakışan semptomlar olduğu için bunlar saf bir ölçü değildir. Bu nedenle, çoğu psikolog her ölçeğe sayı ile başvurur. MMPI-2 ve MMPI-A üzerindeki klinik ölçekler şu şekildedir:

Ölçek 1-Hipokondriazis

Bu ölçek, bedensel işleyişle ilgili nevrotik bir endişeyi değerlendirmek için tasarlanmıştır. Bu ölçekteki maddeler fiziksel semptomlar ve esenlik ile ilgilidir. Başlangıçta, hipokondri semptomları gösteren veya birinin teşhis edilmemiş bir tıbbi rahatsızlığa sahip olduğuna inanma eğilimini gösteren kişileri tanımlamak için geliştirilmiştir.

Ölçek 2-Depresyon

Bu ölçek başlangıçta zayıf moral, gelecekte umutsuzluk ve kişinin kendi yaşam durumuyla ilgili genel tatminsizlik ile karakterize edilen depresyonu tanımlamak için tasarlanmıştır. Çok yüksek puanlar depresyona işaret edebilirken, orta puanlar kişinin yaşamıyla ilgili genel bir memnuniyetsizliği ortaya koyma eğilimindedir.

Ölçek 3-Histeri

Üçüncü ölçek başlangıçta stresli durumlarda histeri veya fiziksel şikayetler sergileyenleri belirlemek için tasarlanmıştır. İyi eğitimli ve sosyal sınıfı yüksek olanlar bu ölçekte daha yüksek puan alma eğilimindedir. Kadınlar da bu ölçekte erkeklerden daha yüksek puan alma eğilimindedir.

Ölçek 4-Psikopatik Sapma

Başlangıçta psikopat bireyleri tanımlamak için geliştirilen bu ölçek, sosyal sapmayı, otoritenin kabul edilmemesini ve ahlaksızlığı (ahlakı göz ardı etme) ölçmektedir. Bu ölçek itaatsizlik ve antisosyal davranışın bir ölçüsü olarak düşünülebilir. Yüksek puan alanlar daha asi olma eğilimindeyken, düşük puan alanlar otoriteyi daha çok kabul eden kişiliklerdir. Bu ölçeğin ismine rağmen, yüksek puan alan kişilere genellikle psikotik bir bozukluktan ziyade kişilik bozukluğu teşhisi konmaktadır.

Ölçek 5-Erkeklik-Kadınlık

Bu ölçek, orijinal yazarlar tarafından, eşcinsel eğilimler olarak adlandırdıkları şeyleri tanımlamak için tasarlanmıştır ve bunun için büyük ölçüde etkisizdir. Günümüzde, bir bireyin klişeleşmiş erkek ve kadın cinsiyet rolleriyle ne kadar katı bir şekilde özdeşleştiğini bir kişinin ne kadar veya ne kadar az tanımladığını değerlendirmek için kullanılmaktadır.

6. Ölçek-Paranoya

Bu ölçek başlangıçta şüphecilik, zulüm duyguları, büyüklenmeci benlik kavramları, aşırı duyarlılık ve katı tutumlar gibi paranoid semptomları olan bireyleri tanımlamak için geliştirilmiştir. Bu ölçekte yüksek puan alanlar paranoyak veya psikotik semptomlara sahip olma eğilimindedir.

Ölçek 7-Psikasteni

Bu teşhis etiketi günümüzde artık kullanılmamaktadır ve bu ölçekte açıklanan semptomlar daha çok anksiyete, depresyon ve obsesif kompulsif bozukluğu yansıtmaktadır. Bu ölçek başlangıçta aşırı şüpheleri, zorlamaları, takıntıları ve mantıksız korkuları ölçmek için kullanılmaktadır.

Ölçek 8-Şizofreni

Bu ölçek başlangıçta şizofreni hastalarını tanımlamak için geliştirilmiştir. Tuhaf düşünce süreçleri ve tuhaf algılar, sosyal yabancılaşma, zayıf aile ilişkileri, konsantrasyon ve dürtü kontrolündeki zorluklar, derin ilgi eksikliği, öz değer ve öz kimlik ile ilgili rahatsız edici sorular ve cinsel zorluklar gibi çok çeşitli alanları yansıtır. Ölçek ayrıca potansiyel madde kötüye kullanımı, duygusal veya sosyal yabancılaşma, eksantriklikler ve diğer insanlara sınırlı bir ilgi gösterebilir.

Ölçek 9-Hipomani

Bu ölçek, yüksek ruh hali, halüsinasyonlar, ihtişam sanrıları, hızlandırılmış konuşma ve motor aktivite, sinirlilik, fikir uçuşu ve kısa süreli depresyon gibi hipomaninin özelliklerini belirlemek için geliştirilmiştir.

Ölçek 10-Sosyal İçe Dönüklük

Bu ölçek, diğer dokuz ölçekten daha sonra geliştirilmiştir. Bir kişinin utangaçlığını ve sosyal ilişkilerden ve sorumluluklarından çekilme eğilimini değerlendirmek için tasarlanmıştır.

MMPI Testi Geçerlilik Ölçekleri

MMPI testlerinin tümü, her bireyin yanıtlarının doğruluğunu değerlendirmeye yardımcı olmak için çeşitli türlerde geçerlilik ölçekleri kullanır. Bu testler istihdam taramaları ve gözaltı duruşmaları gibi durumlarda kullanılabileceğinden, sınava giren kişiler cevaplarında tamamen dürüst olmayabilirler. Geçerlilik ölçekleri, testin ne kadar doğru olduğunu ve yanıtların hangi dereceye kadar çarpıtılmış olabileceğini gösterebilir. MMPI-2 aşağıdaki şu ölçekleri kullanır.

• L Ölçeği: Yalan ölçeği olarak da anılan bu yaygın olmayan erdemler geçerlilik ölçeği, bireylerin kendilerini olumlu bir şekilde sunma girişimlerini tespit etmek için geliştirilmiştir. Bu ölçekte yüksek puan alan kişiler kasıtlı olarak kendilerini mümkün olan en olumlu şekilde sunmaya çalışırlar, eksiklikleri veya olumsuz özellikleri reddederler.

• F Ölçeği: Bu ölçekte, aşırı raporlama girişimleri tespit edilir. Esasen, bu ölçekte yüksek puan alan insanlar gerçekte olduklarından daha kötü görünmeye çalışıyorlar, şiddetli psikolojik sıkıntı içinde olabilirler veya soruların ne dediğine dikkat etmeden rastgele soruları yanıtlayabilirler. Bu ölçek, sınava girenlerin yanıtlarında kendileriyle çelişip çelişmediğini belirlemek için tasarlanmış sorular sormaktadır.

• K Ölçeği: Bazen savunma ölçeği olarak adlandırılan bu ölçek, eksik bildirimde bulunarak kendini mümkün olan en iyi şekilde sunma girişimlerini tespit etmenin daha etkili ve daha az açık bir yoludur. İnsanlar yargılanmaktan endişe duydukları için eksik bildirimde bulunabilirler veya sorunlarını en aza indiriyor olabilirler veya herhangi bir sorunları olduğunu reddedebilirler.

• Soru Ölçeği: Söyleyemiyorum ölçeği olarak da bilinen bu geçerlik ölçeği, cevapsız bırakılan maddelerin sayısını değerlendirir. MMPI kılavuzu, 30 veya daha fazla cevaplanmamış soru içeren tüm testlerin geçersiz ilan edilmesini önerir.

• TRIN Ölçeği: Doğru Yanıt Tutarsızlık Ölçeği (TRIN), on soruyu doğru, sonraki on soruyu yanlış olarak işaretlemek gibi, soruyu dikkate almadan sınava girme yöntemi olan sabit yanıt kullanan kişileri tespit etmek için geliştirilmiştir. Test materyalini iyi okuyamama veya kavrayamama ya da sınava girmek zorunda olma konusunda meydan okuyabilme nedeniyle sabit yanıt kullanılabilir. Bu bölüm, birbirinin tam tersi 20 eşli sorudan oluşmaktadır.

• VRIN Ölçeği: Değişken Yanıt Tutarsızlık Ölçeği (VRIN), rastgele cevapları ve tutarsızlıkları belirlemek için geliştirilen başka bir tekniktir. Sabit yanıtta olduğu gibi, bu kasıtlı olabilir veya materyali anlamamak veya okuyamamaktan kaynaklanabilir.

• Fb Ölçeği: Bu ölçek, bir kişinin testin ilk yarısında verdiği cevaplara göre, normal cevap verenlerin çoğunluğunun desteklemediği soruların kullanılması ile değişiklikleri tespit etmek için hazırlanmıştır. Bu ölçekte yüksek puanlar bazen katılımcının dikkatini vermeyi bıraktığını ve soruları rastgele yanıtlamaya başladığını gösterir. Ayrıca, fazla veya eksik raporlama, sabit yanıt verme, yorulma veya şiddetli stres altında olma nedeniyle de olabilir.

• Fp Ölçeği: Bu ölçek, bir tür akıl sağlığı bozukluğu olan veya rastgele veya sabit yanıt kullanan kişilerde kasıtlı olarak aşırı bildirimi tespit etmeye yardımcı olmaktadır.

• FBS Ölçeği: Belirti geçerliliği ölçeği, kişisel bir sakatlık veya sakatlık yaşadıklarını iddia ettikleri için sınava giren kişiler için kullanılır. Bu ölçek, sınav katılımcısının güvenilirliğini oluşturmaya yardımcı olabilir.

• S Ölçeği: Üstün öz sunum ölçeği, ek eksik bildirimleri aramak için 1995 yılında geliştirilmiştir. Ayrıca, teste giren kişinin insanın iyiliğine, huzuruna, yaşamdan memnuniyetine, sabrına/sinirlilik inkarına ve ahlaki kusurları inkarına olan inancını değerlendiren alt ölçekleri de vardır.
Kişiye MMPI testi uygulanması istendiyse, hazırlanılması gereken hiçbir şey yoktur. Kişi soruları olabildiğince dürüst bir şekilde yanıtlamaya çalışmalı ve test uygulayıcısı kişiye önceden soru sorma fırsatı verecek ortam hazırlanmalıdır.

Kaynakça:
https://www.healthline.com/health/mmpi-test
https://academic.oup.com/occmed/article/59/2/135/1387433

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu