N-Asetilglukosamin (NAG) Nedir, Kullanım Alanları ve Yararları Nelerdir?

N-asetil-D-glukozamin (NAG veya GlcNAc) glukozaminden elde edilmiş olan bir amin şekerdir. Her ikisi de ıstakozlar, karides, yengeçler gibi kabuklu deniz hayvanlarının iskeleti olan chitin tarafından oluşmaktadır. N-asetil-glukozamin, mantarların ve bakterilerin hücre duvarlarında bulunan karmaşık glikozaminoglikanların bir parçasıdır ve bu bileşik bu bakteri ailesinin popüler bir üyesi hyaluronik asittir.

N-Asetil-Glukozamin

Glukozamine asetik asit ekleyerek N-asetil glukozamini (NAG) elde edilmektedir ve hem glukozamin hem de NAG, kitin parçalanması ve modifiye edilmesi yoluyla ticari olarak üretilmektedir. Her ikisi de benzer yapılara sahip olmasına ve aynı uzun molekül zincirlerini oluşturmasına rağmen, NAG insan vücudunda bazı benzersiz fonksiyonlara ve potansiyel sağlık faydalarına sahiptir. Bir hücre bazlı çalışmaya göre, NAG hyaluronik asit yapımında daha etkili olmuştur, bu nedenle cilt, eklem ve diğer elastik dokular için potansiyel olarak daha iyi gelmiştir. Öte yandan, glukozamin iyi araştırılmıştır ve bilinen bir güvenlik profiline sahiptir.

Nasıl Çalışır?

Glukozamin ve N-asetilglukosamin (NAG), bağ dokuları destekleyen büyük elastik moleküllerin yapı taşları olarak işlev görmektedir. Belirtildiği gibi, hyaluronik asit gibi glikozaminoglikanlar oluşturmaktadır, cilde, eklemlere, sinirlere ve bağırsak yüzeyine kuvvet ve elastikiyet kazandırmaktadır. Ayrıca NAG polimerleri (uzun zincirler) vücuttaki iltihaplanmayı baskılamaktadır. Teoride bu etki, otoimmün ve enflamatuar hastalıklara yardımcı olmaktadır. N-asetilglukosamin, immün hücrelerden serbest radikallerin patlamasını önlemekte ve böylece oksidatif strese karşı korumaktadır.

N-Asetil Glukozaminin Kullanım Alanları ve Faydaları

1) Eklem bozukluklarında yardımcı olabilir
Glukozamin ve N-asetilglukosamin (NAG), kıkırdakta eklemleri yağlayan ve yumuşak hareket sağlayan karmaşık elastik moleküller oluşturmaktadır. Bu besinler kıkırdak iyileşmesini artırmakta ve eklemleri onarmaktadır. Bu alandaki araştırmaların çoğunluğu glukozamine odaklanmış olsa da, NAG ayrıca farklı eklem hastalıkları için potansiyel faydalar göstermiştir.
Kireçlenme: Osteoartritte büyük eklemlerde kıkırdak incelmesi ağrıya neden olmaktadır ve hareketi kısıtlamaktadır. Ağrı kesiciler semptomları hafifletir, ancak hastalığın ilerlemesini etkilememektedir. +12 hafta diz osteoartritli 50 kişinin tedavisinde N-asetilglukozamin ve kondroitin kombinasyonu, ağrıyı ve artmış diz fonksiyonunu azaltmıştır. Yapılan bir çalışmada diz osteoartriti olan tavşanlarda, N-asetil-glukozamin (NAG) eklem enjeksiyonları uygulanmıştır. Bu uygulama sonucunda bazı sonuçlara varılmıştır ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Durdurulmuş kıkırdak imhası
• Arttırılmış kolajen üretimi
• Rahatlamış eklem iltihabı
Ayrıca NAG, hyaluronik asitten daha iyi sonuçlar vermiştir.
Ortak kurtarma: 68 gönüllü üzerinde yapılan bir çalışmada 4 ay boyunca günlük 500-1000 mg N-asetilglukozamin, kollajen bozulmasını önleyerek kıkırdakları güçlendirmiştir. NAG ve hyaluronik asit ile yapılan eklem enjeksiyonları, diz yaralanmalı tavşanlarda tendon ve kemik iyileşmesini artırmıştır. Alglerden çıkarılan NAG, doğrudan yaralı tendonlarına uygulandığında sıçanlarda benzer etkiler göstermiştir.
Romatoid artrit: Romatoid artrit, eklem iltihabının ağrı ve sertliğe neden olduğu otoimmün bir hastalıktır. Romatoid artritli farelerde hem glukozamin hem de N-asetilglukosamin, iltihabı hafifletmiş ve eklem fonksiyonunu iyileştirmiştir. Bununla birlikte N-asetilglukozamin eklemlerin iyileşmesine yardımcı olsa da, bu etkileri doğrulamak ve optimal dozajı belirlemek için iyi tasarlanmış klinik denemeler gerekmektedir.
2) İnflamatuar bağırsak hastalığı
34 IBD hastası ile yapılan bir klinik çalışmada 4 hafta boyunca günde 6 g N-asetilglukosamin, ağrı ve ishal gibi çoğu durumda semptomlar % 88 geliştirmişlerdir. N-asetilglukozamin, ilaca dirençli IBD olan çocuklarda ümit verici etkiler göstermiştir. Bir çalışmada, sözlü olarak NAG alan (3-6 ga gün) IBD’li 12 çocuktan 8’i kayda değer bir düzelme yaşamışlardır. NAG’nin rektal uygulaması 9 çocuğun 5’inde semptomları hafifletirken, tümü bağırsak iyileşmesi belirtileri göstermişlerdir. Bu IBD klinik deneylerinde küçük numuneler ve plasebo kontrolleri bulunmaktadır. IBD hastalarının bağırsak dokusu üzerinde yapılan bir araştırma, NAG’nin bağırsaklarda mukus tabakasını oluşturduğunu ve iltihapla mücadele ettiğini göstermiştir. IBD hastalarının bağırsakları glukozamini NAG’ye dönüştürememiştir ve bu nedenle bu koruyucu etkiden yoksun kalmıştır. Bu, NAG’ın IBD hastalarının bağırsak örneklerinde otoimmün yanıtı neden susturduğunu açıklayabilmektedir. Hayvan çalışmaları bu potansiyel faydaları dile getirilmektedir. IBD’li farelerde, N-asetilglukozamin, hastalığın ilerlemesini ve bağırsak iltihabını azaltmıştır.
3) Multipl skleroz
Multipl sklerozda (MS), ilerleyici sinir hasarı bir dizi fiziksel ve bilişsel bozukluğa yol açmaktadır. N-asetilglukozamin (NAG) , MS’li farelerde Thl ve Th17 otoimmün tepkilerini bastırmıştır. Sinir iltihabını bloke ederek yani IFN-gama, TNF-alfa, IL-17, IL-22’yi düşürerek ve otoimmün sinir yıkımını engelleyerek çalışmıştır. Fareler üzerinde yapılan bir başka araştırma, NAG polimeri eksikliğinin siniri koruyan kılıfı, miyelini soyup multipl sklerozu tetikleyebileceğini doğrulamıştır. Test tüplerinde, glukozamin ve N-asetilglukozamin beyin hücrelerini, MS gibi sinire zarar veren hastalıklarda yararlı olabilecek oksidatif hasar ve ölüme karşı korumuştur.
4) Kanama kontrolü ve yara iyileşmesi
N-asetilglukozamin polimerleri (NAG) kanın pıhtılaşmasını uyarmaktadır, farklı yara iyileştirici yamalar ve bandajlar için araştırılırlar. 20 hastanın klinik çalışmasında, NAG nano lifleri standart tedaviye eklendiğinde yara iyileşmesini anlamlı derecede hızlandırmıştır. Glukozamin ve NAG üniteleri, güçlü yara iyileştirici özelliklere sahip bir malzeme olan kitosan üretmektedir. Ayrıca NAG polimerleri test tüplerinde daha da iyi sonuçlar göstermiştir. Farelerde NAG nano-elyafları, yara iyileşmesini desteklemiş, enfeksiyon ve kanama komplikasyon riskini azaltmıştır ve diyabetik yaralara karşı özellikle etkili olmuştur.
Hemofili, kişinin kan pıhtılaşmasını sağlayan spesifik proteinlerden yoksun kaldığı genetik bir hastalıktır. Bilim adamları hemofili hastalarında ciddi kanamayı önlemek için tedavi geliştirmeye devam etmektedirler. Hemofili hastalarının kan örneklerinde, NAG polimerleri standart tedaviyle birlikte kanın pıhtılaşmasını arttırmıştır.
N-Asetil glukozaminin cilde faydaları
Hyaluronik asit bir sebepten dolayı: cildinizi yumuşak ve gençleşmiş tutmaktan sorumludur. N-asetilglukosamin (NAG), hyaluronik asit ve diğer elastik polimerleri oluşturduğundan şu etkileri olur:
• Kırışıklıkları ve diğer yaşlanma belirtilerini azaltma
• Cildi nemlendirme
• Hızlanma yarası iyileşmesi
Ayrıca NAG cilt pigment melanin üretimini inhibe etmektedir ve cilt aydınlatmasına yardımcı olmaktadır.
5) Cilt lekelerini giderir
% 2 N-asetilglukozamin (NAG) içeren bir krem, +200 kişiyi içeren 2 klinik denemede koyu yüz lekelerini temizlemiştir ve NAG ve niasinamid kombinasyonu daha da iyi sonuçlar vermiştir.
6) Yaşlanma karşıtı
42 yaşlı kadında, N-asetilglukozamin (NAG) içeren bir boyun ve dekolte krem cildi gençleştirmiş ve yaşlanma lekelerini gidermiştir. Kremi kullanan kadınlar cilt teninde belirgin bir iyileşme olduğunu fark etmişlerdir. Başka bir klinik çalışma NAG’ın cildi nemlendirdiğini göstermiştir.

Sınırlamalar ve Uyarılar

N-asetilglukozamin (NAG) araştırmalarından güvenilir sonuçlar çıkarmak için yeterli veriler bulunmamaktadır. Potansiyel faydaların çoğu, hayvan ve hücre çalışmaları ile sınırlıdır. NAG ile yapılan klinik araştırmalar yetersizdir ve kayda değer sınırlamalar vardır. Bu sınırlamalar aşağıdaki gibidir:
• Plasebo kontrolünün olmaması
• Küçük örneklem büyüklüğü
• Diğer maddelerin katılımı
Bununla birlikte, N-asetilglukozamin, sağlık üzerinde cesaret verici etkiler gösterse de daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulmaktadır.
N-Asetilglukosamin Yan Etkileri
N-asetil-glukozamin (NAG) ile yapılan klinik deneyler, sadece küçük sindirim yan etkileri bildirmiştir ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Şişkinlik
• Kabızlık
• Mide ekşimesi
• İshal
Glukozamin takviyeleri için bazı yan etkiler gözlenmiştir. N-asetil-glukozamini ifade etmeyebilirler ancak dikkatli olunması gerekmektedir. Glukozamin ve NAG, glukozdan türetilmektedir ve metabolizmasını engelleyebilmektedir, ancak klinik çalışmalar, diyabetli kişilerde glukozaminin olumsuz etkilerini bulamamıştır. Glukozamin, kontrolsüz diyabet veya insülin direnci durumlarında kan şekeri seviyesini yükseltebilmektedir. Ayrıca yaşlılarda göz basıncını ve dolayısıyla glokom riskini artırabilmektedir. Doktorlar, muhtemelen glukozamin ve kondroitin takviyesi nedeniyle ortaya çıkan kötüleşen astım semptomlarından birini bildirmiştir, ancak başka hiçbir çalışma bu etkiyi doğrulamamıştır. Çoğu ek üretici NAG’yi kabuklu deniz hayvanlarından türetmekte ve kabuklu deniz ürünleri ile deniz ürünleri alerjisi olan kişiler için dikkatli olmayı garanti etmektedir. Hamile kadınlar için NAG’ın güvenli olduğunu ilan etmek için yeterli kanıt yoktur, çocuklar sadece sıkı tıbbi gözetim altında almalıdır.

NAG İlaç Etkileşimleri

Glukozamin, warfarin (Coumadin) gibi kan sulandırıcılarla etkileşime girmektedir. Kombinasyonları kanama süresini uzatabilmekte ve morarma riskini artırabilmektedir. Kan şekeri üzerindeki potansiyel etkisi nedeniyle glukozamin, anti-diyabetik ilaçların etkinliğini azaltabilmektedir. Yine, bu N-asetilglukozaminin aynı şekilde etki edeceği anlamına gelmemektedir, ancak benzer yapıları bu olasılığı ima etmektedir.

NAG Takviyeler

Piyasadaki çoğu takviye 500-1000 mg N-asetilglukosamin içermektedir. Dikkat edilmesi gereken konu üretecilerin bazı ürünlerde vejeteryan ve vegan kapsül bulunduğunu iddia etmeleridir, ancak NAG’yi kabuklu deniz hayvanlarından almaktadırlar. Kabuklu deniz ürünleri ve deniz ürünleri alerjisi olanlar varsa veya hayvansal ürünlerden kaçınıyorsa, vegan kaynaklı NAG’li ürünleri tercih edilmelidir. Bununla birlikte porsiyon başına 750 mg NAG olan toplu tozlar da mevcuttur.

Dozaj

Bazı dozlar N-asetil-glukozamin (NAG, GlcNAc) klinik denemelerde etkili olmuştur ve bunlar aşağıdaki gibidir:
• Osteoartrit: 12+ hafta boyunca 100 mg/gün (kondroitin ile)
• Ortak iyileşme: 16 hafta boyunca 500-1000 mg/gün
• IBD (çocuklar): 3-6 g/gün
Ayrıca % 2 NAG (+% 4 niasinamid) içeren bir krem 8 hafta sonra cilt lekelerini başarıyla temizlemiştir.
N-asetilglukozamin (NAG veya GlcNAc), eklemleri, cildi ve bağ dokusunu destekleyen büyük elastik moleküller oluşturmaktadır. Sınırlı klinik araştırmaya göre, NAG takviyeleri eklem iyileşmesini artırmaktadır. Bazı umut verici sonuçlara rağmen, IBD, yara iyileşmesi ve multipl skleroz için yeterli kanıtlar bulunmamaktadır. NAG’li kozmetikler, cildin gençleşmesine ve özellikle niasinamid ile birlikte yaşlanma lekelerinin giderilmesine yardımcı olmaktadır. NAG diyabet ve glokomlu kişiler, hamile kadınlar ve kan sulandırıcı olan kişiler için uygun olmayabilmektedir. Kabuklu deniz ürünleri ve deniz ürünleri alerjisi olanlar vegan kaynaklardan NAG aramalıdır. Ayrıca takviye alınmadan önce daima uzamn bir doktora danışılmalıdır.

Kaynakça:
jaad.org
lecerre.com
paulaschoice.com
truthinaging.com

Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu