Omurilik kanal daralması veya sıkışması, omuriliğe baskı uygulayan herhangi bir durumdan kaynaklanır. Omurilik, mesajları beyinden kaslara ve diğer yumuşak dokulara ileten bir sinir demetidir. Omurilik sırttan aşağı doğru ilerlerken, omur denen bir dizi omurga tarafından korunurken, ayrıca vücudu dik tutarlar. Omurilik sinirleri, omurlar arasındaki açıklıklardan kaslara doğru ilerler.
Omurilik sıkışması, boynunuzdan (servikal omurga) alt sırtınıza (lomber omurga) kadar herhangi bir yerde meydana gelebilir. Semptomlar arasında halsizlik, ağrı ve uyuşma gelmektedir. Sıkışmanın nedenine bağlı olarak semptomlar aniden veya kademeli olarak gelişebilir ve destekleyici bakımdan acil cerrahiye kadar birçok tedavi tekniği ile tedavi edilmesi gerektirebilir.
![Omurilik Kanal Daralması İçin Yapılması Gerekenler?]()
Omurilik Kanal Daralmasına Ne Sebep Olur?
Omurilik Kanal Daralmasına Ne Sebep Olur?Omurilik sıkışması nedenlerinin başında osteoartrit olarak bilinen omurganın kemiklerinin aşamalı olarak yıpranması ve aşınması gelir. Bundan dolayı bu sorun çoğunlukla 50 yaşın üzerinde olan bireylerdir. Bunun yanında bu soruna neden olabilecek bazı koşullar her yaşta veya aniden ortaya çıkabilir. Bu koşullar şunlardır;
• Anormal omurga dizilimi (skolyoz)
• Omurga yaralanması
• Omurga tümörü
• Belirli kemik hastalıkları
• Romatizmal eklem iltihabı
• Enfeksiyon
Omurilik Kanal Daralması Belirtileri Nelerdir?
Omurilik kanalı daralmasının semptomları nedeniyle ilişkili olarak yavaş ya da hızlı olarak ortaya çıkabilir. Yaralanmalar ani semptomlara neden olabilir. Enfeksiyon ya da tümörler birkaç günde ya da haftalar içinde ortaya çıkan belirtilere neden olabilir. Omurganın yırtılma veya aşınması kaynaklı belirtiler bazen yıllar alabilirken bu belirtiler şunlardır;
• Sırt, bel ya da boyunda sertleşme ve ağrı
• Kalça, bacak ve kollarda yanma ve yayılan siyatik ağrısı
• Ayaklarda his kaybı
• El koordinasyonunda problem yaşama
• Ayak düşmesi olarak bilinen ayaktaki topallamaya sebep olan zayıflık
• Cinsel yetenek kaybı
• Kol, el ya da bacaklarda güçsüzlük, kramp ve uyuşma
Lomber bölgedeki (bel) sinirler üzerindeki baskı da kauda equina sendromu olarak bilinen daha ciddi semptomlara neden olabilir. Eğer bir kişi bu semptomlardan herhangi birine sahipse, hemen tıbbi yardım alması gerekir;
• Mesane ve bağırsak kontrolünde azalma
• Uyluk, bacak veya bacak arkasında arasında artan ve şiddetli uyuşma
• Bir veya iki bacakta oturmayı ve yürümeyi engelleyecek düzeyde halsizlik, yayılan ve şiddetli ağrı
Omurilik Kanal Daralması Nasıl Teşhis Edilir?
Omurilik sıkışmasını teşhis etmek için uzman tarafından belirtiler hakkında sorular sorularak fiziki bir değerlendirme yapılır. Yapılacak muayene esnasında halsizlik, his kaybı, anormal refleksler gibi omurga sıkışmasına dair semptomlartespit edilmeye çalışılır. Teşhise yardımcı olarak uygulanan testler şu şekildedir;
• Omurga röntgenleri: Çekilen röntgenler spinal sinirleri iten mahmuz adı verilen kemik büyümeleri hakkında bilgi verir. Röntgenler ayrıca omurga ile ilgili anormal hizalanmayı da gösterebilir.
• Omurga özel görüntüleme testleri: CT veya MRI taraması, omuriliğe ve onu çevreleyen yapılar hakkında detaylı bilgi sunan testlerdir.
• Diğer testler: Bunlar arasında kemik taraması, miyelogram (omurgaya boya enjekte edildikten sonra alınan özel bir X-ışını veya CT taraması) ve kas aktivitesinin elektriksel bir testi olan elektromiyografi veya EMG yer alabilir.
Omurilik Daralması Nasıl Tedavi Edilir?
Omurilik daralması tedavisinde yer alan tıbbi ekip, artrit uzmanları, kemik cerrahları, sinir uzmanları ve fizyoterapistlerdir. Tedavi, nedene ve semptomlara bağlıdır ve ilaç, fizik tedavi, enjeksiyon ve ameliyatı içerebilir. Cauda equina sendromu veya sırt kırılması gibi acil durumlar dışında, ameliyat genellikle son çaredir.
• İlaçlar, ağrıyı ve şişliği hafifleten nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar (NSAID’ler) ve şişliği azaltan steroid enjeksiyonlarını içerebilir.
• Fizik tedavi sırt, karın ve bacak kasları güçlendirmek için egzersizler içerebilir. Aktiviteleri nasıl daha güvenli olarak yapılabileceği konusunda bilgi edinilmelidir. Sırtınızı desteklemek için diş telleri veya boyunluk da yardımcı olabilir.
• Cerrahi tedaviler arasında kemik çıkıntılarının çıkarılması ve omurlar arasındaki boşluğun genişletilmesi yer alır. Omurga üzerindeki baskıyı hafifletmek veya kırık omurları onarmak için başka prosedürler de yapılabilir. Sırt, bazı omurların birbirine kaynaştırılmasıyla da stabilize edilebilir.
Bazı kişiler için yararlı olabilecek diğer bazı tedaviler arasında akupunktur ve kayropraktik bakım yer alır.
Omurilik Kanalı Daralması Önlenebilir mi?
Omurilik sıkışmasının birçok nedeni önlenemez. Sırtı olabildiğince güçlü ve sağlıklı tutarak kademeli aşınma ve yıpranmanın neden olduğu omurilik skanal daralması semptomlarını önlemeye yardımcı olabilir. Bu önleme tedbirleri arasında şunlar bulunur;
• Düzenli egzersiz yapmak, egzersizlerle, sırtı destekleyen kasları güçlendirir ve omurganın esnek kalmasına yardımcı olur.
• İyi bir duruş pozisyonu benimsenmeli ve ağır nesneleri nasıl güvenli bir şekilde kaldıracağı öğrenilmelidir. Diğer iyi vücut mekaniği, sert bir şilte üzerinde uyumak ve sırtın doğal kıvrımlarını destekleyen bir sandalyede oturma bu tebbirler arsında yer alır.
• Sağlıklı kilo korunmalıdır. Çünkü fazla kilo sırta daha fazla baskı uygular ve omurga sıkışması semptomlarının gelişmesine katkıda bulunabilir.
Omurilik Kanalı Daralması Varsa Nasıl Yönetilir?
Omurilik kompresyonunu yönetmenin en iyi yolu, durum hakkında olabildiğince çok şey öğrenmek, sağlık hizmeti sağlayıcıları ve bakıcılarla yakın çalışmak tedavide aktif bir rol oynar. Sağlıklı kilonun korunması, iyi vücut mekaniği uygulayarak ve düzenli egzersiz yaparak sırtı olabildiğince sağlıklı tutulmasına yardımcı olur.
Ayrıca buz kompresi yapmak veya ısıtma yastığı kullanmak yanında masaj veya uzun sıcak duş gibi evde pratik olarak uygulanacak tedaviler arasındadır. Ve ağrıların hafifletilmesinde yardımcı olur. Besin takviyeleri glukozamin ve kondroitin, osteoartritli kişiler için besin takviyesi olarak önerilmiştir, ancak son çalışmalarda bunun tersine bulgular elde edilmiştir. Sağlık uzmanına herhangi bir takviye tavsiye edip etmediği sorulmalıdır, şayet öneriliyorsa kullanılmalıdır.
Ne Zaman Doktora Müracaat Edilmelidir?
Omurilik kanalı daralması hemen tıbbi müdahale gerektiren cauda equina sendromuna neden olabilir. Bu belirtilerden bir veya birkaçı görülüyorsa sağlık uzmanına danışılması tavsiye edilmektedir:
• Ani bağırsak veya mesane kontrolü kaybı
• Bacaklarda iç uylukta veya bacak arkasında şiddetli veya artan uyuşma
• Bir veya iki bacağa yayılan, yürümeyi veya sandalyeden çıkmayı zorlaştıran şiddetli ağrı ve halsizlik
Omurilik kanalı daralması omuriliğe baskı uygulayan bir durumdan kaynaklanır. Kollarda, ellerde, bacaklarda veya ayaklarda ağrı, uyuşma veya güçsüzlük gibi semptomlar, nedene bağlı olarak kademeli veya daha fazla aniden ortaya çıkabilir. Omurilik kompresyonuna genellikle ilaçlar, fizik tedavi veya diğer tedavilerle yardımcı olunabilir. Acil durumlar dışında, genellikle son çare ameliyattır.
Kaynakça:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/spinal-stenosis/diagnosis-treatment/drc-20352966 https://familydoctor.org/condition/lumbar-spinal-canal-stenosis/ https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17499-spinal-stenosis
Yazar: Özlem Güvenç Ağaoğlu