Bilgiustam
Bilgiyi ustasından öğrenin

Osmanlı’nın Son Dönemlerinin Canlı Şahidi; Yıldız Sarayı

0 540

Yıldız Sarayı, Türk-Osmanlı saray mimarisinin son örneği olarak Sultan III. Selim’in (1789-1807) annesi Mihrişah Sultan için yaptırılmıştır. İstanbulun Beşiktaş ilçesinde bulunan saray, yaklaşık 500.000 metrekarelik alana sahiptir.

6518_yildiz_sarayi_ozellikleri

Tek bir yapı halinde olmayan Yıldız Sarayı, bir yamacı kaplayan yeşil alan içine yerleşmiş saraylar, köşkler, idare, emniyet, servis yapıları ve parklardan oluşan bir yerleşke olarak düzenlenmiştir. Yıldız Sarayı özellikle Osmanlı padişahı II. Abdülhamitin 33 yıllık saltanatında Osmanlı Devletinin Eski Saray, Topkapı Sarayı ve Dolmabahçe Sarayından sonra dördüncü yönetim merkezi olarak kullanılmıştır. Bu dönemde sarayda, padişahın özel hayatına ait mekânlarla birlikte, bürokratik işlere tahsis edilen binalar, tamirhane, marangozhane gibi atölyeler ve tiyatro, müze, kütüphane gibi kültür ve sanat yapıları da bulunmaktaydı. Saray, Hasbahçe adı verilen içinde ırmak görünümünde bir de havuzu bulunan iç bahçeye sahiptir. Bu bahçenin muhtelif yerlerinde inşa edilmiş küçük dinlenme köşkleri de bulunmaktadır. Bu bahçede bulunan kuşhaneler padişahın kuşlara olan sevgisini gösterir niteliktedir. Yıldız Sarayı demişken “Şale Köşkü’nü ayrı bir parantez içinde belirtmek gerekmektedir.

6518_yildiz_sarayi_mimarisi

Şale Köşkü

Yıldız Sarayının en bilinen ve ziyaret edilmesi gereken yapısı Şale Köşküdür. Bu köşk adını Fransızca “Dağ Evi” anlamına gelen “chalet” kelimesinden almıştır. Osmanlı mimarisinin en ilgi çekici yapılarından birisi olan köşk, etrafı yüksek duvarlarla çevrili bahçe içerisinde yan yana olan üç binadan oluşmaktadır.1880 yılında yapılan Şale Köşk’nün ilk bölümüne, 1889 yılında oda ve salonlar eklenmiştir. Son olarak da 1898 yıllında “Merasim Köşkü” adı verilen üçüncü bölüm İtalyan Mimar DAranconun imzasını taşımaktadır. Alman İmparatoru II. Wilhelmin İstanbula gelişlerinde konaklaması için yaptırılan köşkün bu son iki bölümü “Devlet Konukevi” özelliği taşımaktadır. Şale köşkünün en dikkat çekici mekânı, zemini duvardan duvara yaklaşık 406 m2lik tek parça Hereke halısıyla kaplı, tavanı altın yaldızlı panolarla süslenmiş, görkemli Merasim Salonudur.

Yıldız Sarayının Bölümleri

Büyük Mabeyn Köşkü

Sarayın en ihtişamlı köşkü olan Büyük Mabeyn Köşkü, Sultan Abdülaziz tarafindan 1866 yılında yaptırılmıştır. Bu köşkü ihtişamlı yapan en önemli tarafı alt katta bulunan havuzlu Divanhanesi ve ikinci kata çıkışta kullanılan kristal tabzanlı merdivenleridir. Padişah bu köşkün üst katını kullanmakta iken sarayın üst düzey yetkilileri köşkün diğer bölümlerini kullanmıştır. Sultan II. Abdülhamid döneminde (1876-1909) devletin merkezi yönetim binası olan köşk, Osmanlı döneminde olduğu kadar Cumhuriyetin kuruluşundan sonra da önemli davetler ve ziyafetler için kullanılmıştır.

6518_yildiz_sarayi (1)

Küçük Mabeyn Köşkü

Sultan II. Abdülhamid tarafından 1901 yılında çalışma ve dinlenme amaçlı olarak inşa ettirilen bu köşk, Sultanın bazı resmi görüşmelerine şahitlik etmiştir. Bu köşkün bir diğer tarihsel önemi de Sultan II. Abdülhamide tahttan indirildiği haberinin bu köşkte verilmesidir. Mustafa Kemal Atatürk 15 Mayıs 1919 tarihinde 3. Ordu Müfettişi sıfatıyla Samsuna gitmeden önce Sultan Vahidettin ile son görüşmesini yine bu köşkün bir odasında yapmıştır.

Ada Köşkü

Yıldız Sarayı’nın içinde bulunan Hasbahçe’de inşa ettirilen bu köşk,Sultan II. Abdülhamid tarafından dinlenmek amacıyla mimar Raimondo DAroncoya yaptırılmıştır.

Cihannüma Köşkü

Boğaz, Haliç ve Marmarayı gören bir mevkide inşa edilen bu köşke bu nedenle Cihannüma adı verilmiştir. Cihannüma Köşkü dinlenme ve seyir köşkü olup, tamamen Ahşap bir yapı oluşu ve kullanılan süsleme sanatı bakımından sarayın en önemli yapılarındandır. Sultan II. Abdülhamid’in köşkün üst katından dürbünü ile İstanbulu ve boğazı sık sık izlediği bilinmektedir.

Yıldız Sarayı Tiyatrosu

Günümüze ulaşan tek saray tiyatrosu özelliği taşıyan bu tiyatro Sultan II. Abdülhamid tarafından 1889 yılında yaptırılmıştır. Alman İmparatoru Kayzer II. Wilhelmin ziyareti için yaptırılan Yıldız Sarayı Tiyatrosu, dikdörtgen olarak tasarlanmış olup, salonunun üç tarafı localarla çevrilidir. Sahnenin tam karşısında bulunan loca ise sultana aittir. Bu tiyatroda yerli oyunların yanı sıra yabancı tiyatro grupları da sahne almışlardır.

Yıldız Sarayı’nın diğer önemli bölümleri ise aşağıda belirtilmiştir;

Yıldız Sarayı Müzesi
Art Nouveau Seksiyonu
Sultan II. Abdülhamidin Özel Hamamı
Küçük Mabeyn Hamamı
Sahne Sanatları Müzesi.

Yazar:Ensar Türkoğlu

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Bu web sitesi deneyiminizi geliştirmek için çerezleri kullanır. Bununla iyi olduğunuzu varsayacağız, ancak isterseniz vazgeçebilirsiniz. Kabul etmek Mesajları Oku