Sigara bağımlılığı, birçok kişinin sonlandırmak istediği ancak büyük oranda başarısızlıkla biten bir sorundur. Zararlarını bilmesine rağmen bu kadar çok kişinin içmeye devam etmesinde farklı nedenler yatmaktadır. Genellikle psikolojik kaynaklı olan sigara bağımlılığında nikotin, bağımlılığın fiziksel yönünü gösterir.
Sigarayı Bırakmadan Önce
Sigarayı bırakmak zorlu bir süreçtir. Fiziksel ve ruhsal olarak tam anlamıyla bırakmak için öncelikle zihinsel olarak hazır olmak gerekir. Yani karar vermenin de ötesinde karşılaşılacak olan zorlukların bilincinde olmak ve bunlara çözüm geliştirmek gerekir.
Zihinsel Hazırlık
S
igarayı içmeye devam etme ve bırakma nedenlerinizi bir kâğıda not ederek zihinsel hazırlık sürecine başlayabilirsiniz. Kendinizin ne kadar farkında olursanız bırakmanız da o kadar kolaylaşacaktır. Sigarayı bırakma düşüncesi çoğu zaman ilk başta sizde paniğe neden olur. Sanki uzun süredir size bağlı olan bir şeyi kaybetme duygusu gibi bir his belirir. Yoksun kalma hissi, kendinizi teselli eden bir şeyin olmaması can sıkıcı olacaktır. Ancak bu duygular tam da bağımlılık düşüncesinin etkileridir. Yani sigarayı içmeye devam ettiren hastalıklı düşünceler direnç gösterir. Bu noktada dirence karşı geçerli nedenler sıralamak gerekecektir. Yani neden sigarayı bırakmak istediğinizi mantıklı gerekçelerle cevaplamak bir hayli faydalı olur.
Sigarayı bırakmak için öncelikle kendinizi ikna etmeniz gerekiyor. Bunun dışında nikotinin neden olduğu bağımlılık zaten bir süre sonra yok olur ve buna karşı koyması o kadar zor değildir. Sigarayı bırakırken en zor olan bölüm düşüncelerle mücadele etmektir. Bıraktıktan sonra da istemeye devam edeceğinizi baştan kabul etmek gerek.
Zihinsel olarak ikna olamıyorsanız sosyal yaşamda hayatınıza nasıl ketler vurduğunu düşünebilirsiniz. Buna karşılık bu ketlerin olmadığı zaman nasıl hissedeceğinizi hayal edebilirsiniz. Örneğin iş yerlerinde diğer kişilere kötü kokmanız, içmeyen biri için oldukça rahatsız edici olacaktır. Siz de onun rahatsız olmasından ayrıca rahatsız olarak kendinizi içten içe kötü hissedersiniz. Ayrıca kapalı mekânlarda ekstra bir çaba harcayarak aralarda dışarı çıkmak zorunda kalırsınız ve sigara sizin hayatınızı kısıtlayarak yönlendirir. Yani bir şey yaparken devamlı ona göre hareket edersiniz. Çalışıyorsanız mola verirken sigara içme zamanını da düşünerek yemek yersiniz ve bu yine sizi kısıtlayacaktır. Yani fiziksel olarak yarattığı sorunlar bir yana sosyal açıdan sizde yarattığı problemleri görebilirseniz daha rahat ikna olabilirsiniz.
Sigaraya Başladıktan Sonra
İlk 2-3 hafta boyunca zorlanacağınızı belirtmek gerek. Nikotinin vücuttan atılması ve artık sigaranın olmayacağı düşüncesine alışmak ortalama bu kadar zaman alır. Bu süre içinde aklınıza sıkça sigara içme düşüncesinin gelmesi normaldir ve eksiklik, yoksunluk, güçsüzlük duygularını göze almanız gerekir. Birçok kişi bu aşamada direnç geliştiremediğinden yeniden sigaraya başlamaktadır.
Sigaraya Karşı Sağlıklı Alternatifler Bulmak
Her sigara içmek istediğinizde kendinizi olumlu bir şeye yönlendirirseniz bırakmanın faydalarını giderek daha çok hisseder ve kendinizle gurur duyarsınız. Sigara içmediğinizde kazanacağınız şeylere odaklanın. Hem maddi hem de manevi açıdan getirilerini düşünün. Bunlar sizin asıl gerçekleriniz olmalıdır. Sigara içmek için uydurulan tüm bahaneler sadece hastalıklı düşüncelerden ibarettir.
Aldatmacaları Yok Sayın
Sigara bırakırken zorlananlar için birçok alternatif yöntemler sunulmaktadır. Azaltarak bırakmak, elektronik sigara ile bırakmak gibi yöntemler genelde başarısızlıkla sonuçlanır. Kalıcı olarak geri dönmemek istiyorsanız tek yapmanız gereken bahaneleri kenara bırakmak ve sadece “içmemek” olacaktır. Nasıl bağımlı olmayan insanlar içmeden rahatlıkla durabiliyorsa siz de bunu yapabilirsiniz. Çünkü zaten normal olan “sigara içmemek” tir.
Sigaranın Neden Olduğu Hastalıklar
Sigaranın neden olduğu fiziksel hastalıklardan bazıları şöyle sıralanabilir:
– S
igaranın içerisindeki nikotin maddesi vücutta bağımlılık yaratarak devamlı içme isteği yaratır. İlk sigara kullanımından sonra devamının gelmesi de bu yüzdendir. Nikotin eksildikçe beyne yenisinin alınması gerektiğinin sinyali verilir. Nikotin ne kadar çok alınırsa vücudun ihtiyacı da o kadar artar. Bağımlıların üst üste sigara yakmalarının nedeni de budur. Sigara sizi hem fiziksel hem de ruhsal açıdan kısır bir döngüye sürükler.
– Sigaranın içerisindeki nikotin maddesi vücutta bağımlılık yaratarak devamlı içme isteği yaratır. İlk sigara kullanımından sonra devamının gelmesi de bu yüzdendir. Nikotin eksildikçe beyne yenisinin alınması gerektiğinin sinyali verilir. Nikotin ne kadar çok alınırsa vücudun ihtiyacı da o kadar artar. Bağımlıların üst üste sigara yakmalarının nedeni de budur. Sigara sizi hem fiziksel hem de ruhsal açıdan kısır bir döngüye sürükler.
– Kalp krizi, kalp damar hastalıkları nedenlerine bakıldığında sigaranın dolaşım sisteminde bıraktığı hasar oldukça fazladır.
– Sigara, akciğer, göğüs, rahim, gırtlak, gırtlak kanseri gibi ciddi (bazen ölümcül) kanserlere yakalanma riskini artırır. Sigara ve kanser ilişkisini inceleyen çok sayıda araştırma, içen kişilerin içmeyenlere oranla daha fazla kansere yakalanma riski olduğunu göstermektedir. Sigara, vücudun bağışıklık sistemini zayıflatır.
– Sigara kullanımı şeker hastalığı nedenidir. İnsülin hormonunu olumsuz etkiler. Sigara içmeyen kişilerde insülin hormonunun daha dengeli salgılandığı bilinmektedir.
– Cilt sorunları ve erken yaşlanmaya neden olur. Sigara cilt yapısına zarar verir. Tek yumurta ikizler arasında yapılan kıyaslamada uzun yıllar sigara içenin diğerine göre çok daha yaşlı göründüğü fark edilmiştir.
– Üreme sistemi sorunlarına neden olur. Kısırlık ve cinsel isteksizlik nedeni olabilir.
– Sigara içmek ağız ve diş sağlığını olumsuz etkiler. Ağız içinin normal şartlarda da bakteri yuvası olduğu düşünülürse sigara bağımlılığıyla birleştiğinde dişlerin sararması, lekelenmesi ve çürüyerek yok olma sorunlarına neden olacaktır.
Kaynakça:
Abrahamson, Alo 171 Sağlık, Göğüs Cerrahisi
Yazar:Melahat Yaprak