Demir ya da çelik tozu taneciklerini çeken ve çevresinde bir manyetik alan oluşturma özelliği bulunan cisimlere mıknatıs diyoruz. Bir mıknatısın kuzey ve güney olmak üzere iki kutbu vardır. Mıknatıs herhangi bir yerinden kırılsa da yine kuzey ve güney kutuplarına sahip mıknatıslar elde edilir.
Mıknatıs özellikle İsveç’te, Cezayir’de ve Ural dağlarında, bazı göktaşı kalıntılarında ve dağınık olarak dünyanın çeşitli yerlerinde doğal olarak bulunur. Bunlar doğal, kendiliğinden oluşmuş saf mıknatıslardır. Fakat bu doğal mıknatıslar dışında, su verilmiş, özel çelikten yapılma yapay mıknatıslar da vardır.
mıknatısın temek taşlarından kobalt
Bu çelikler karbonun çözüldüğü (ostenizasyon) yaklaşık 800 santigrat dereceye kadar ısıtılır, daha sonraelde edilen ostenitin 260 santigratta bozulmayacağı biçimde, hızla soğutulur. Bu işlem sıcaklık düşürüldü zaman yalnızca martenstin(demir içinde demir karbür çözeltisi) elde edilmesini sağlar. Söz konusu cisimler mıknatıs yapımının temelinde yer alır. Bu özel çeliklerin kobalt bakımından zengin olduğunu (% 35) belirtmek gerekir.
Mıknatıs yapımında kullanılan önemli malzemelerden biri alnicodur. Alnico, temel olarak kobalt (%30-35), nikel (%15) ve alüminyumdan (%8) oluşan bir maddedir. Platin kobalt alaşımları özellikle saat sanayisnde kulanılır.
Ek olarak mıknatıslığının giderilmesi son derece güç olan kobalt ferrit ya da baryum ferrit, eski çelik mıknatıslara göre daha çok kullanılır. Ferritler yaşlanma olayları göstermezler ve son derece güvenilirdirler. Bu durum söz konusu maddelerin otomobil, uçak gibi önem teşkil eden alanlarda kullanılmasına yol açmıştır. Bu maddelere kauçuk ya da plastik madde katılması bükülgen mıknatısların elde edilmesini sağlar.
Yazar: Gazanfer TUFAN