Spektroskopi kavramı, daha çok kimya biliminde kullanılmakta olan bir kavram olmakla birlikte, inceleme alanı itibariyle fizik bilimiyle de ilişkilidir. Bu kavram, kimyada kimyasal incelemelerle aynı anlamda da kullanılmaktadır. Kimyasal incelemeler bir bütün içerisinde değerlendirildiğinde, spektroskopinin bu başlık altında, incelemenin türüne ve de incelenen maddenin yapısına göre farklı tür ve de teknikleri bulunmaktadır.
Fizik ve de kimya bilimi ile ilgilenen bilim adamları, spektroskopiyi sadece kimyasal analiz yöntemi olarak değerlendirmemektedir. Kavramın tam olarak ne olduğuna bakıldığında ise karşımıza, maddeyi meydana getiren temel bileşenlerin ve de maddenin sahip olduğu tüm özelliklerin diğer bileşenler, ses ve de ışıkla incelenmesidir. Spektroskopi, kavram olarak kimya literatürüne girmiş olsa da, fizik ve de daha birçok bilim dalıyla da ilişki halindedir. Kimyasal analizlerin dışında spektroskopi, optik ve de fonotik analizlerin yorumlanmasını da sağlamaktadır. Bu açıdan bakıldığında kavramın, bilimin gelişmesinde oldukça önemli roller oynadığı gözükmektedir. Optik ve fonotik analizlerin yorumlanması, kavramın uygulama alanın çok daha genişlemesine neden olan faktörler arasında yer almaktadır. Aynı zamanda tüm bu inceleme ve de analiz işlemlerinde, gelişen teknoloji ve yeni buluşlar gibi nedenlerle, her geçen gün spektroskopi yöntemleri değişmekte, böylece daha olumlu sonuçlar veren incelemelerde bulunulmaktadır.
Kimyasal incelemelerin yani spektroskopilerin birçok değişik türü bulunmaktadır. Bu türler, başta fonotik, fiziksel ve de optik olmak üzere birçok teknikten meydana gelir. Bazı durumlarda ise, kimyasal incelemelere gerek duyulmaz fakat yine de spektroskopi kullanılabilmektedir. Bu tür durumların başında ise, astrofizik incelemeler gelmektedir. Bilim insanlarınca, maddelerin ışıkla olan etkileşimlerinin incelenmesi olarak da tanımlanmakta olan spektroskopi, analitik kimya ve de moleküler biyoloji gibi gelişen dünyanın en önemli çalışmalarının toplandığı bilim dallarında da kullanılmaktadır. Burada, spektroskopiden maddenin ışık yardımı ile tanımlanması şeklinde faydalanılmaktadır. Yine bu tür alanların dışında diğer bilimsel araştırmalarda da spektroskopi kullanılmaktadır. Tarihsel süreç içerisinde bakıldığında spektroskopi, üzerinde uzun yıllarca araştırma yapılan bir tekniktir. Bu çalışmalar sonucunda önceleri, maddeler sadece görülebilen ışık ile incelenirken, gelişen teknoloji ile bu durum değişerek artık görünür ışık dışında diğer ışık türlerinin de incelemelerde kullanılması sağlanmıştır.
Spektroskopik incelemelerde, araştırılması yapılmakta olan maddeye bir tanecik gönderilir ve bu taneciğe de uyarıcı adı verilir. Ardından ise, maddenin kendisine gönderilen uyarıcıya vereceği tepki gözlemlenir. Araştırmalarda maddelere gönderilen uyarıcılar, proton, nötron, elektron, atom ya da herhangi bir molekül olabilmektedir. Bu durum, araştırmanın türü ve ne sonuç elde edilmek istendiğine göre farklılıklar göstermektedir. Spektroskopik incelemelerde, maddeler üzerine radyo dalgaları, mikrodalga ve de X ışınları gibi ışınımlar da gönderilebilmektedir. Bu durum, spektroskopinin inceleme alanının ne denli geniş bir alan olduğunun göstergesidir.
Bazı spektroskopi incelemelerinde, herhangi bir madde radyasyona maruz bırakılır ve maddenin radyasyona vereceği tepki incelenir. Aynı zamanda yine maddelerin elektromanyetik radyasyon yayma durumları da spektroskopi incelemelerinde gözlemlenmektedir. Burada maddelerin radyasyon ile ilişkileri incelenerek, özellikle de astronomi bilimi için büyük adımlar atılması sağlanmaktadır. Uzaydaki radyasyondan korunabilme arayışları, maddelerle radyasyon arasındaki ilişkiyi inceleyen spektroskopi araştırmalarıyla şekillenmektedir.
Yazar:Erdoğan Gül