Anabas Myanmar, Hindistan, Afrika, Filipinler, Sri Lanka ve Malayasia Takımadaları’nda bulunan bir balıktır.
Güney Hindistan’da yaygın bir tatlı su balığıdır. Uzun süre su dışında yaşayabilir.
Balığın gövdesi sikloid pullarla kaplıdır ve bu pullar baş, gövde ve kuyruğa bölünmüştür.
Baş, iri gözleri, burun deliklerini ve ağzı içeren şekilde konik bir yapıdadır. Sabit konik dişlere sahip çeneler, prevomer ve parasfenoiddir.
Gözlerin önünde, dikenleri içeren bir kemik bulunur. Operkulumun kenarı boyunca küçük dikenler de oluşur.
Sırt yüzgeçleri, ön sırt ve arka sırt yüzgecinden oluşur. Benzer şekilde anal yüzgeç, ön anal yüzgeç ve arka anal yüzgeç olarak ikiye ayrılır. Kuyruk yüzgeci yelpaze şeklindedir.
Ventral, önde hemen hemen pektorallerin altında yer alır.
Solunum süperdal organı iyi gelişmiştir, mukoza ile kaplı ince ve katlanmış kemik laminalarına sahiptir. Kuyruk mükemmel simetriktir.
Anabaslar, solucan yada yumuşakça aramak için karada dikenleri yardımı ile yürüyebilir. Kargalar ve yarasalar onlara saldıran kuşlardır. Bu kuşlar, cesetleri genellikle ağaçların üzerine taşıdıkları için halk arasinda bu balıklara tırmanan levrek de denir. Ama balık ağaca tırmanamaz. Anabas, atmosferik oksijene o kadar bağımlıdır ki, havaya erişimi olmayan suda tutulursa boğulur. Balıklar su dışında uzun süre yaşayabilir.
Anabas balıkları göl ve denizlerin taban ya da tabana yakın kısımlarında yaşarlar. Akarsuyun kendi içerisinde veya bir gölden akarsuya göç edebilirler. Derinlik aralıkları tam olarak bilinmemektedir. Tropikal iklimlerde 22°C – 30°C yaşamaları için uygundur.
Dorsal diken sayısı 16-20 adet arasındadır. Anal diken sayısı 9-11 adet arasındadır.
Renkleri, koyu ila soluk yeşilimsi, altta çok soluk, geriye doğru esmerden zeytine; ventral olarak uzunlamasına çizgili kafa; İris altın kırmızımsı. Vücut formu, yaş ve tüketilen gıda miktarından etkilenerek değişiklik gösterebilir. Göz ve preoperkulumun arka kenarı arasında 4-5 sıralı pul bulunur.
Çoğunlukla kanallar, göller, göletler, bataklıklar ve haliçlerde bulunurlar. Yetişkin Anabas’lar orta ila büyük nehirlerde, derelerde, su basmış tarlalarda ve yavaş akan kanallar dahil olmak üzere durgun su kütlelerinde de görülür. Genellikle yoğun bitki örtüsü olan bölgeleri tercih ederler. Son derece elverişsiz su koşullarını tolere edebilir ve esas olarak bulanık, durgun sularla ilişkilidirler. Kurak mevsimde çamurun altında gömülü kalırlar. Makrofitik bitki örtüsü, karides ve balık kızartması ile beslenirler. Taşkın mevsimi boyunca Mekong ana akımından yaralanarak su basmış diğer alanlara yanal göç yapabilirler. Kurak mevsim boyunca, batık ağaç ve çalılarla ilişkili havuzlarda kalırlar. Yardımcı bir hava soluma organına sahiptirler. Solunum organları nemli tutulabiliyorsa, su dışında birkaç gün veya haftalarca hayatta kalabilir. Yürüme kabiliyeti ile oldukça ünlüdür; Güneydoğu Asya’daki önemli gıda balıkları, lezzetli bir yemek balığı olarak kabul edilir ancak kemikli olduğu için en iyi kalitede değildir. Genellikle canlı olarak birkaç gün nemli tutularak canlı tutulduğu pazarlarda satılır. Güneydoğu Asya’da ekonomik yiyecek balıklarıdırlar.
Anabas’lar yumurtalarını hipoksik suların yüzeyinde korurlar.
Anabas’lar,Esas olarak yırtıcı olmakla birlikte, vahşi balıklar, algler ve pirinç tanelerinin yanı sıra daha küçük balıklar, omurgasızlar ve yumuşakçalar da dahil olmak üzere bazı bitkisel maddelerle beslenirler.
Yetişkin boyutu ve yırtıcı doğası nedeniyle genel topluluk için uygun değildir. Çok daha küçük balıkların yenmesi muhtemeldir, ancak uygun büyüklükte, sağlam cyprinidler, yayın balıkları, çiklitler ve mastacembelidler normalde yeterli alan olması koşuluyla uygundur.
Tutsak gruplarda tutulduğunda bu türün gösterdiği tür içi saldırganlığın derecesine ilişkin karışık raporlar vardır. Bazı deneyimler onun kavgacı ve bölgesel olduğunu gösteriyor gibi görünse de, diğerleri nispeten sakin, hatta barışçıl bir balık tarif ediyor. Açıklığın olmaması, birkaç türün muhtemelen aynı isim altında anıldığı veya belki de farklı popülasyonların bazı ekolojik etkilerden dolayı zıt davranışsal özellikler geliştirmiş olması nedeniyle karışık taksonomik statüsüyle ilgili olabilir. Birçok balık türünün sıcak koşullar altında daha agresif hale geldiği bilindiği için sıcaklık bile rol oynayabilir.
Cinsel olarak aktif dişiler, erkeklerden biraz daha büyük ve belirgin şekilde daha kalın gövdelidir, erkekler ise daha koyu renklidir ve üreme sırasında göğüs yüzgeçlerinde tüberküller geliştirir.
Akvaryumlarda hormonların yardımı olmadan nadiren yetiştirilir, ancak görünüşe göre balığın bir yaşından küçükken cinsel olarak olgunlaşması ve 100 – 120 mm uzunluğunda olması mümkündür. Yumurtlama durumunda erkekler, özellikle göğüs ve karın yüzgeçlerinde vücutta kırmızımsı bir renk tonu geliştirdiğinde ve kuyruk sapı üzerinde siyahımsı, elmas şeklinde bir işaret belirdiğinde , Dişiler sadece soluk kırmızımsı bir renk gösterirken, kuyruk sapı noktası dikdörtgen şeklindedir ve biraz dağınıktır. Dişiler ayrıca yumurtalarla dolarken yuvarlaklaşır ve erkeklerde olmayan havalandırmada belirgin bir çıkıntı sergiler. Hint balıklarının gözlemlerine dayandığından, bunun tüm popülasyonlar için doğru olmayabileceği unutulmamalıdır.
Doğada yumurtalar, yağmur mevsiminin başlangıcında erkek dişinin etrafına sarılarak ve yumurtlarken yumurtaları dölleyerek açık suda bırakılır. Her bir dişi tek bir yumurtlama olayı sırasında 5000-35.000 yumurtlama kapasitesine sahiptir. Her kucaklama sırasında yaklaşık 200 yumurta salınır . Yumurtalar yapışkan değildir ve yumurtadan çıkmadan önce yaklaşık 24 saat yüzdükleri yüzeye çıkarlar. Ortaya çıkan yavrular yaklaşık 2-3 mm uzunluğundadır ve kuluçkadan sonraki iki gün içinde serbest yüzerler.
Bu tür özellikle akvaryum ticaretinde popüler değildir, ancak renk olmamasına rağmen şüphesiz ilginçtir. Suyun yokluğunda hayatta kalma kabiliyetine ek olarak, amacı tam olarak araştırılmamış olmasına rağmen, duyulabilir sesler de üretebilir. Doğal olarak oluşan ksantik ve albino formları da kaydedilmiştir.
Şu anda bu cinsi işgal eden iki türün taksonomik durumu konusunda önemli bir kafa karışıklığı vardır, ihtiyologlar, farklı popülasyonlar tarafından sergilenen morfolojik farklılıklar ve bunların geniş dağılımları göz önüne alındığında muhtemelen bir takım ek taksonların mevcut olduğu konusunda geniş ölçüde hemfikirdir. Bunlardan bazıları daha önce farklı türler veya alt türler olarak tanımlanmıştı, ancak çoğu şimdi A. testudineus ile eşanlamlı olarak kabul ediliyor . Yazma sırasında geçerli olan diğer tek ad , yerel biçimi temsil eden A. cobojius’tur.
Kaynakça:
BBC
Yazar: Tuncay Bayraktar