André Breton; 19 Şubat 1896 tarihinde Normandiya da dünyaya gelmiştir. Sürrealizm yani Gerçeküstü akımın lideri olarak da anılmaktadır. Aldığı tıp ve psikiyatri eğitimin yanı sıra otonom yazı tekniğini ortaya çıkararak edebiyat dünyasına bambaşka bir soluk kazandırmıştır.
Breton, lideri olduğu Sürrealizm akımının kurallarını Gerçeküstü Manifesto adı altında yayınlayarak kendisini bir teorisyen olduğunu kanıtlamıştır. Fransız şair ve yazar Breton, 1. Dünya Savaşında aldığı psikiyatri ve tıp eğitimi nedeniyle nöroloji koğuşunda hizmet vermiştir. André Breton, henüz 1919 yılında Gerçeküstü akımın temellerini atmaya başlamıştır. 1919 yılında sonradan ortak birçok işe imza atacakları Philippe Soupault, Tristan Tzara ve Louis Aragon ile görüşmeler yapmıştır. Yazın dünyasının önde gelen bu isimleri ile çeşitli etkilenişler yaşayan André Breton, Tristan Tzara ile Dadaizmi tanımış ve bu akım ile bir nevi Sürrealist akımın da temellerini atmıştır. Yine bu yıllarda Breton, Edebiyat adlı bir dergi de kurmuştur. Edebiyat için son derece önemli olan ve tüm dünyayı etkileyen Gerçeküstü akım 1924 yılında Breton tarafında bir manifesto ile duyurulur. Akımın insanlığa duyurulması ile birlikte dünyanın önde gelen yazarları bir araya gelirler. Bu yazarlar arasında dadaist olarak da bilinen Paul Eluard, Philippe Soupault, Louis Aragon, Antonin Artaud, Benjamin Peret ve daha sonra akımı terk edecek olan Robert Desnos gibi birçok önemli isim bulunmaktadır. Akım, kısa zamanda tüm edebiyatının da ötesinde birçok sanat dalını etkilemiştir. Özellikle de resim sanatında Gerçeküstü sanatçılar giderek artmıştır.
Akım, sanat dallarına yayılırken André Breton, birkaç yıl sonra Fransız Komünist Partisine girer ancak 1933 yılında partiden atılır. 1938 yılında Breton, Meksikada Ekim Devrimi’nin ve Rus siyaset tarihinin en önemli isimlerinden biri olan Lev Troçki ile tanışır. Bu tanışma sonrasında Breton ve Troçki “Özgür Bir Sanat İçin” adı altında bir manifesto yazarlar. Müşterek olarak kaleme aldıkları bu manifesto büyük yankı uyandırır. Meksikada bir süre yaşayan Breton, daha sonra ülkesine döner ancak iktidar ve Breton bir türlü anlaşamaz ve ABDye sığınır. Bir süre Karayipte yaşayan André Breton, tekrar ülkesine geri dönüş yapar. Ülkesinin emperyalist tutumunu eleştiren ve özellikle de Fransanın Cezayir sömürüsünü hedef alan bir manifesto yazan Breton, benzer konularda birçok yazı kaleme alır. 28 Eylül 1966 yılında yaşama veda eden André Breton, geride tüm dünyayı hâlâ etkileyen bir akım miras bırakmıştır.
Eserleri
*Nadja
*Çılgın Aşk adında iki romanı vardır.
*Bu iki romanın yanı sıra André Bretonun Poéms yani Şiirler başlığı ile yayımladığı şiir kitabı da bulunmaktadır.
Kaynakça:
Çetişli, İsmail, Batı Edebiyatında Edebi Akımlar, Akçağ Yayınları, 2011
Yazar:Canan Yıldırım