Erzurum ilinin Rus işgaline karşı etkin rol oynayan tarihi kahramanlardan biri de hiç şüphesiz Nene Hatun olmuştur. Erzurum ilinde meydana gelen Rus harbinde halk direnişinin bir sembolü haline gelen Nene Hatun taaruza geçen Rus askeri birliklerinin 8 Kasım 1977 tarihinde Erzurum’un Aziziye Tabyalarının işgal edildiği haberinin sabah ezanında camilerin minarelerinden halka duyurulmasıyla birlikte Osmanlı birliklerine katılan yöre halkıyla birlikte harbe katılan ve harpte gösterdiği üstün kahramanlığı sayesinde efsaneleşen Nene Hatun özellikle Erzurum yöre halkının gönlünde taht kurmuş tarihin ilk Türk kadınlarından biri olmuştur. Türkiye’de ”yılın annesi” ünvanını da alan ilk Türk kadını olan Nene Hatun Özellikle Erzurum ilinin tarihi arşivlerinde önemli bir yer tutmaktadır.
Nene Hatun Kimdir?
1857 tarihinde Erzurum ilinin Çeperli ilçesinde dünyaya gelen Nene Hatun Erzurum’da Rus işgalinin yaşandığı dönemlerde Aziziye savunmasına katılan kahraman ruhlu Türk kadınıdır. Rus harbinin kazanılmasından sonra ilin merkezi bölümüne yerleşen Nene Hatun 20 yaşındayken evli ve bir çocuk sahibi olduğu halde harbe katıldığı tahmin edilmektedir. Savaşa katıldığı sırada çocuğunu evde bırakarak ilin düşman savunmasında etkin rol alan kahraman kadın Nene Hatun yaşadığı dönemlerde geçim sıkıntısına maruz kalarak dönemin Cumhurbaşkanına dilekçe yazarak maddi yardım talebinde bulunmuştur. 1952 tarihinde Erzurum Anıtının inşa edilmesiyle birlikte gündeme yeniden gelen Nene Hatun aynı dönemde Erzurum’da kutlanan 30 Ağustos Zafer bayramı sırasında kendisine ”3.Ordunun Ninesi” nişanı takılmıştır.
Nene Hatun’un Vefatı
Özellikle Erzurum ilinin tarihi arşivlerinde efsane Türk kadını ünvanıyla bilinen Nene Hatun 22 Mayıs 1955 tarihinde zatürre hastalığına yakalanarak 98 yaşında hayatını kaybetmiştir. Naaşı Erzurum ilinin Aziziye Şehitliğine defnedilen Nene Hatun, Erzurum ilinin Aziziye tabyalarında yaptırılan heykeliyle de yörenin tarihine adını altın harflerle yazdırmayı başaran kahramanlardan biri olmuştur.
Nene Hatun Hakkında Yazılan Eserler
Dönemin Erzurum valisi Mehmet Emin Yurdakul Nene Hatun’un harp sırasında gösterdiği kahramanlıkla ilgili çok sayıda makaleler yayınlamıştır.
Dönemin generallerinden Ali Fuat Cebesoy ”Moskova Hatıraları” isimli ünlü eserinde Nene Hatun’un kahramanlığından bahsetmiştir.
Ünlü romancı Talat Uzunyaylalı ”Efsane Kadın Nene Hatun” isimli tarihi romanında Nene Hatun’un Rus işgalinde gösterdiği üstün kahramanlığı konu edinmiş ve topluma sunmuştur.
Nene Hatun’un hayatını ve Rus harbinde gösterdiği üstün kahramanlığını konu edinen ”Nene Hatun” isimli bir film sinemaya konulmuştur.
Yazar:Ensar Türkoğlu