Osgood – Schlatter hastalığı, dizin hemen altında, kaval kemiği üzerinde, ağrılı, sert bir şişliğe neden olmaktadır. Genellikle ergenlik döneminde spor yapan çocuklarda görülmektedir. Osgood – Schlatter hastalığına, en çok, koşma, atlama ve hızlı yön değiştirme gerektiren, futbol, basketbol, artistik patinaj ve bale gibi sporları yapan ergenlerde rastlanılmaktadır. Hastalık, geçmişte erkek çocuklarda daha sık görülürken, kızların daha fazla sporla uğraşmasıyla birlikte cinsiyetler arasındaki açık daralmıştır.
Osgood – Schlatter hastalığıyla, tipik olarak 12 ila 14 yaşlarındaki erkek çocuklarda ve 10 ila 13 yaşlarındaki kızlarda karşılaşılmaktadır. Bu yaş farkı, kızların ergenlik dönemine erkeklerden daha erken girmelerinden kaynaklanmaktadır. Çocukların kemiklerinin büyümesi tamamlandıktan sonra durum genellikle kendiliğinden düzelmektedir.
Osgood – Schlatter (OSD) Hastalığının Belirtileri:
Diz kapağının hemen altında hissedilen diz ağrısı ve şişlik, Osgood – Schlatter hastalığının ana göstergeleridir. Ağrı genellikle koşma, diz çökme ve zıplama gibi belirli aktiviteler sırasında şiddetlenir ve dinlenmeyle azalır. Genellikle sadece bir dizde görülür, ancak bazen her iki dizi de etkileyebilmektedir. Rahatsızlık haftalar ya da aylarca sürebilir ve çocuğun büyümesi durana kadar da tekrar edebilir.
Diz ağrısı, çocuğun günlük aktivitelerini yerine getirebilmesini etkiliyorsa, çocuğun dizi şişmiş ve kızarmış ise veya diz ağrısı yüksek ateş, kilitlenme veya diz ekleminde instabilite ile birlikte ise tıbbi yardım gereklidir.
Osgood – Schlatter Hastalığının Nedenleri:
Futbol, basketbol, voleybol ve bale gibi sporların gerektirdiği koşma, atlama, çömelme, esneme gibi hareketler sırasında çocuğun uyluk kasları (kuadriseps), diz kapağını kaval kemiğinin (tibia) üst kısmındaki büyüme kıkırdağına bağlayan tendonları gerer. Bu tekrarlanan baskı, tendonun, kaval kemiğine bağlandığı ve Osgood – Schlatter hastalığı ile ilişkili ağrı ve şişlik ile sonuçlanan kıkırdak zorlanmasına neden olabilir. Bazı çocukların vücutları bu boşluğu yeni kemik büyümesiyle kapatmaya çalışır ve bu da o noktada acı veren bir kemik çıkıntısı ile sonuçlanabilmektedir.
Osgood – Schlatter Hastalığının Başlıca Risk Faktörleri:
– Yaş. Osgood – Schlatter hastalığı, ergenliğin büyüme sürecinde ortaya çıkmaktadır. Yaş aralıkları cinsiyete göre farklılık göstermektedir, çünkü kızlar ergenlik dönemine daha önce girmektedir. Hastalık tipik olarak 12 ila 14 yaşlarındaki erkeklerde ve 10 ila 13 yaşlarındaki kızlarda görülmektedir.
– Cinsiyet: Osgood – Schlatter hastalığı erkek çocuklarda daha yaygın olmakla birlikte, kızların da spora daha fazla ilgi göstermeleriyle cinsiyetler arasındaki fark azalmaktadır.
– Spor Dalı: Hastalık çoğunlukla, koşma, atlama ve hızlı yön değişiklikleri gerektiren sporlarla ilgilenenlerde görülmektedir.
– Esneklik: Kuadriseps kaslarındaki gerginlik, diz kapağının üst kısmındaki plaka üzerinde, diz kapağı tendonunun çekilmesini artırabilmektedir.
Osgood – Schlatter hastalığının komplikasyonları nadir olmakla birlikte, kronik ağrı veya lokal bir şişlik içerebilmektedir. Semptomlar düzeldikten sonra bile, diz kapağının hemen altında, kaval kemiği üzerinde bir çıkıntı kalabilir. Bu yumru, kişinin yaşamı boyunca orada varlığını sürdürse de, genellikle dizin işlevlerine herhangi bir engel oluşturmaz.
Tedavi Yöntemleri:
Osgood – Schlatter’li ergenlerin genellikle özel bir tedaviye ihtiyacı yoktur. Ameliyat gerektirebilen bazı durumlar dışında (ki cerrahi müdahaleler ciddi riskler taşımaktadır) zaman içinde kendi kendine iyileşmektedir. Belirtiler, kemiklerin büyümesi durduktan sonra düzelme eğilimlidir. Ağrılar çok rahatsızlık veriyorsa, hafif ağrı kesiciler yararlı olmaktadır. Gene, fizik tedavi de önemli bir yardımcıdır. Bazı egzersizler uyluktaki kuadriseps kaslarını ve dizardı kirişini gerdirmeye yardımcı olabilir. Bu, tendon ve kaval kemiğinin bağlandığı noktada oluşan gerginliğin bir kısmını hafifletebilir. Kuadrisepsleri güçlendiren diğer egzersizler de diz eklemini stabilize edebildikleri için yardımcı olabilmektedir.
Osgood – Schlatter semptomlarını engellemek ya da hafifletmek için yapılabilecek bazı basit uygulamaları ise şöyle sıralayabiliriz:
– Dinlenme: Zıplamak, diz çökmek gibi hareketler OSD’yi kötüleştirebilir. Bu nedenle bu tip hareketleri içeren faaliyetlerden bir süre veya tamamen uzak durmak, durumun kötüye gitmesini önlemeye yardımcı olabilir.
– Buzlu Kompres: Ağrıyan bölgeye uygulanan soğuk kompres ağrının ve şişliğin azaltılmasına yardımcı olabilir.
– Dönüşümlü Spor: Çocuğun, basketbol ve yüzme gibi etkileri farklı sporları dönüşümlü olarak yapması, rahatsızlığın oluşmasını önlemede veya belirtileri azaltmada yararlı olabilir.
– Germe Hareketleri: Kuadrisepsleri germek için özel egzersizler yapmak ağrıları önemli ölçüde hafifletebilir.
– Dizlikle Koruma: Spor aktiviteleri sırasında dizlik kullanmak yararlı olabilir.
– Bant İle Sabitleme: Diz kapağının altında bacağın etrafına oturan patellar tendon bandı adı verilen özel bir bandın kullanılması, aktiviteler sırasında tendonun üzerindeki yükün bir kısmını yaymaya yardımcı olur.
Kaynakça:
– L. Kabiri, H. & S. Tapley, “Evaluation and conservative treatment for OsgoodSchlatter disease: A critical review of the literature”, International Journal of Therapy & Rehabilitation, 21 (2): 9196.<br />
– James N. Parker, Philip M. Parker, “The Official Parent’s Sourcebook on Osgood-Schlatter Disease: A Revised and Updated Directory for the Internet Age”, ICON Health Publications.
Yazar: Oben Güney Saraçoğlu