Gökdelen nedir ve bir yüksek binanın gökdelen sınıfına girebilmesi için yegane seçenek, inşanın çelik iskeletlerle güçlendirme zorunluluğu olacak kadar yükseklikte olmasıdır. Bu ismi 19. Yüzyılda alan gökdelenlerin en düşük yüksekliği 305 metre olarak nitelendirilmektedir.
Dünya üzerindeki nüfusun her geçen gür artış gösterdiğini varsayarsak özellikle son dönemlerde de artış göstermesi olağan karşılanmaktadır. İlk gökdelen 1883-1885 yılları arasında inşa edilen Cagodaki Home Insurance Building binasıdır. O döneme göre, 17 katlı bir bina olmasına rağmen gökdelen sınıfında sayılmaktaydı. Bu durumda oldukça ciddi yüksekliklere ulaşan gökdelenlere, her geçen gün yenileri eklenmektedir. Dünyanın en yüksek on gökdelen binasını incelemek gerekirse:
1- Burj Dubai
Burj Dubai Birleşik Arap Emirliğinin Dubai Emirliğinde inşa edilen biri olup, bölgenin şeyhi ve dünyadaki en büyük gayrimenkul şirketlerinden birinin ortaklığı ile yapılmıştır. Dünyanın en yüksek binası olarak bilinen Burj Dubai, 160 katlıdır ve 818 metre yüksekliğindedir. Ayrıca bu bina beton kütlenin üzerine çelik konstrüksiyon ile devam etmektedir ki bu da böyle bir özelliğe sahip ilk binadır. Bu gökdelenin 95 kilometreden tepesinin görülebiliyor olması ise ayrı bir özellik olarak karşımıza çıkmaktadır.
2- Taipei 101
İsmini üzerine kurulduğu Tayvanın Taipei şehrinden alan bu gökdelen, dünyanın en yüksek ikinci binası olarak nitelendirilse de, antensiz binalar ile kıyaslandığında en yüksek ilk bina olarak göze çarpmaktadır. Aslında gerçek adı Taipei Finans Merkezi olan bu binanın Taipei 101 ismi ile anılmasının arkasında 101 katlı olması yatmaktadır. 2004 yılında tamamlanmış olan bu gökdelen 460 metre olarak bilinse de çatısına kadar olan yüksekliği normalde 509 metredir. Dünyanın en hızlı asansörüne sahip olan Taipei 101, yukarı çıkarken saniyede 16,8 metre aşağı inerken saniyede 10 metre yol almaktadır.
3- Jin Mao Kulesi ve Şangay Dünya Finans Merkezi
Bu binaların her ikisi de Çinin Şangay bölgesinde bulunmaktadırlar ki, Dünya Finans Merkezi 2008 yılında açılmıştır. Kare prizma şeklinde inşa edilen bu binanın geometrisini güçlendirmek amacı ile, üst kısmına karşılıklı olarak inşa edilen gökyüzü köprüleri bulunmaktadır. İlk 12 katının ateşe karşı dayanıklı sığınaklardan oluştuğu bilinmektedir. Genel olarak 101 katlıdır ve 492 metre yüksekliğe sahiptir. Jin Mao Kulesi ise 88 katlıdır ve 421 metre yüksekliğindedir. Lüks oteller ve alışveriş merkezleri ile bilinir.
4- Uluslararası Ticaret Odası
118 katlı ve 484 metre yüksekliğindeki Uluslararası Ticaret Odası (ICC) binası Hong Kong’da inşa edilmiş dünyanın en yüksek dördüncü gökdeleni olarak bilinmektedir.
5- The Petronas Towers
Dünyanın en büyük petrol şirketlerinden olan ve Malezya kökenli Petronas tarafından Malezyanın başkenti Kuala Lumpurda yer almaktadır. Malezyanın simgelerinden biri olarak gösterilen bu 32 bin pencereli gökdelen Arjantinli bir mimar tarafından inşa edilmiştir. 88 katlı olan bu gökdelen 452 metre yüksekliğindedir ve 1998 yılında tasarısı oluşturulmuştur.
6- Greenland Kulesi
Çinin Nanjing bölgesinde inşası yapılan Greenland Kulesi 450 metre yüksekliğinde ve 89 katlıdır. Greenland Financial Centre olarak da bilinmektedir.
7- Willis Kulesi
Amerika Birleşik Devletlerinin Chicago eyaletine 1973 yılında inşa edilen 442 metre yüksekliğe anten dahil 527 metre yüksekliğe sahiptir. Anten uzunluğuna bakıldığında 85 metre ile en uzun antenli gökdelendir. 16 bin 100 adet pencereden oluşan Willis Kulesi Dünyanın en yüksek yedinci gökdeleni olarak bilinmektedir.
8- Guangzhou Batı Kulesi
Çinde bulunan Guangzhou bölgesinde 2010 yılında inşa edilen Guangzhou Batı Kulesi 108 katlıdır ve 440 metre yüksekliğine sahiptir.
9- İkinci Uluslararası Finans Merkezi
İkinci Uluslararası Finans Merkezi Hong Kongda 2003 yılında inşası yapılan 415 metre yüksekliğindeki bir kuledir. Gerçek adı Two International Finance Center – IFC2 olarak bilinmektedir.
10- KVLY-TV Kulesi
Kuzey Dakotada 629 metre uzunluğunda inşa edilen bu kule 1991 yıkılan 645 metre uzunluğundaki KVLY-TV direği nedeniyle en yüksek onuncu kulesi olma özelliğine kavuştu.
Kaynakça:
http://tr.wikipedia.org/wiki/Bur%C3%A7_Halife
Yazar:Baki Erdoğan